Ultraviola radiado: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 26:
 
== Videbleco ==
LosLa rayosultraviolaj ultravioletaradioj sonestas invisiblesnevideblaj parapor la mayoríamajoritato de losla sereshomaj humanosestaĵoj. ElLa [[cristalinokristalino|lente del ojohoma humanookullenso]] bloqueablokas la mayorplej parteparton de la radiaciónradiado en ella ondolonga rango de longitud de onda de 300-400{{esd}} nm (nanómetrosnanometroj); lasla longitudespli demallongaj ondaondolongoj másestas cortasblokitaj sonfare bloqueadas porde la [[córneakorneo]].<ref>{{cita publicación|title=LentesM intraocularesA bloqueadorasMainster de(2006). la luz violeta y azul: fotoprotección frente a fotorrecepción|url=[https://archive.org/details/sim_british-journal-of-ophthalmology_2006-06_90_6/page/784|author=M/mode/2up A«Lentes intraoculares bloqueadoras de la luz violeta y azul: fotoprotección frente a fotorrecepción».] Mainster|journal=British Journal of Ophthalmology|volume= 90|issue= (6|pages=): 784-792|. PMC 1860240. PMID 16714268. doi=:10.1136/bjo.2005.086553|pmc=1860240|pmid=16714268|year=2006}}. </ref> LosAl humanoshomoj tambiénmankas carecenankaŭ deadaptaĵoj adaptacioneskiel dekolorriceviloj receptorespor deultraviolaj color para los rayos ultravioletaradioj. Sin embargoTamen, losla [[fotorreceptorlumsensilo]]esj de la [[retinaretino]] sonestas sensiblessensiblaj aal losla rayosproksimaj ultravioletaultraviolaj cercanosradioj, ykaj lasla personaspersonoj queal carecenkiuj demankaj cristalinokristalino (unakondiĉo condiciónkonata conocidakiel como [[afaquia]]"afaĥio") percibenperceptas losla rayosproksimaj ultravioletaultraviolaj cercanosradioj comokiel azulblankecblua blanquecino o violeta blanquecinoblankecviola.<ref>{{cita noticia |title=Let the light shine in |author=David Hambling |editorial=The(29a Guardiande |date=29 MayMajo 2002). |url=[https://www.theguardian.com/science/2002/may/30/medicalscience.research |access-date=2«Let Januarythe 2015light |url-status=shine |archive-url=https://webin».archive] The Guardian.org/web/20141123170913/http://www./ |archive-date=23Arkivita deel la originalo la noviembre23an de Novembro 2014. |df=Konsultita |deadurl=nola 2an de Januaro 2015. }}</ref> En algunaskelkaj condicioneskondiĉoj, losla niñosinfanoj ykaj losjunaj adultosplenkreskuloj jóvenespovas puedenvidi verultraviolan elĝis ultravioleta hasta longitudesondolongoj de ondaĉirkaŭ de310 alrededor de 310{{esd}}nm.<ref name="LynchLivingston2001">{{cita libro |last1=Lynch, |first1=David K.; |last2=Livingston, |first2=William Charles. |title=Color y luz en la naturaleza |url=[https://books.google.comes/books?id=4Abp5FdhskAC&pg=PA231 |access-date&redir_esc=12y#v=onepage&q&f=false deKoloro octubrekaj delumo 2013en la naturo] (eldono de |edition=2año=2001). Cambridge: |publisher=[[Cambridge University Press]]. |location=Cambridgep. 231. ISBN |isbn=978-0-521-77504-5. |page=231Arkivita |quote=Losel límitesla deloriginalo rangola global31an de sensibilidadDecembro del2013. ojoKonsultita sela extienden12an desdede unosOktobro 3102013. a«La 1050limoj nanómetrosde |url-status=la |archive-url=https://web.archive.org/web/20131231214332/http://books.google.com/bookstotala |archive-date=31rangaro de diciembresensibleco de 2013la |df=okulo |deadurl=noetendiĝas el ĉirkaŭ 310 ĝis 1050 nanometroj». }}</ref><ref name="Dash2009">{{cita libro |last1=Dash, |first1=Madhab Chandra|last2=; Dash|first2=, Satya Prakash|title=Fundamentals Of(2009). Ecology 3E|url=[https://web.archive.org/web/20131231214338/http://books. google.com/books?id=7mW4-us4Yg8C&pg=PA213|access-date#v=18onepage&q&f=false deFundamentals octubreOf deEcology 3E] 2013|year=2009|publisher=Tata McGraw-Hill Education|isbn=. p. 213. ISBN 978-1-259-08109-5|page. Arkivita el google.com/books?id=213|quote7mW4-us4Yg8C&pg=NormalmentePA213 el ojola humanooriginalo respondela a31an losde rayosDecembro 2013. Konsultita la 18an de luzOktobro 2013.. «Normale la homa okulo reagas al lumradioj de 390 aĝis 760 nm. EstoTio puedepovas ampliarseesti apliamplelsita unal rango de 310 aĝis 1.050 nm en condicionesartefaritaj artificialeskondiĉoj.|url-status=|archive-url=https://web.archive.org/web/20131231214338/http://books.google.com/books?id=7mW4-us4Yg8C&pg=PA213|archive-date=31 de» diciembre de 2013|df=}}</ref> La radiaciónpreskaŭ-ultraviola casiradiado ultravioletaestas esvidebla visibleĉe para los insectosinsektoj, algunoskelkaj mamíferosmamuloj ykaj [[Visión de las aves|pájarosbirdoj]]. LosLa pájarosmalgrandaj pequeñosbirdoj tienenhavas unkvaran cuartokolor-ricevilon receptor de color para lospor rayosultraviolaj ultravioletaradioj; estotio dahavigas aal los pájaros unabirdoj «verdaderaveran» visiónultraviolan UVvidkapablon.<ref>{{cita web|url=http://io9.gizmodo.com/wantBennington-ultraviolet-vision-youre-going-to-need-smaller-ey-1468759573|title=¿QuieresCastro, visiónJoseph. ultravioleta? Vas a necesitar ojos más pequeños|first=Joseph|last=Bennington-Castro|url-status=|archive-url=[https://web.archive.org/web/20160507082220/http://io9.gizmodo.com/want-ultraviolet-vision-youre-going-to-need-smaller-ey-1468759573|archive-date=7 «Want ultraviolet vision? You're going to need smaller eyes.».] Arkivita el la originalo la 7an de mayoMajo 2016. Alirita la 10an de 2016|df=}}Aŭgusto 2022.</ref><ref name="HuntCarvalho2009">{{cita publicación|last1=Hunt|first1=, D. M.|last2=; Carvalho|first2=, L. S.|last3=; Cowing|first3=, W. L.|last4=; Davies|title=Evolución y(2009). sintonía[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2781856/ espectral«Evolution deand losspectral pigmentostuning visualesof envisual avespigments yin birds and mammals».] mamíferos|journal=Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences|volume= 364|issue= (1531|year=2009|pages=): 2941-2955|issn=. ISSN 0962-8436|. PMC 2781856. PMID 19720655. doi=:10.1098/rstb.2009.0044|pmid=19720655|pmc=2781856}}. </ref>
 
== Referencoj ==
Linio 43:
* [[Melatonino]]
 
* {{Tradukita|lingvo= es |artikolo=Radiación ultravioleta|revizio=145066366}}
{{Havenda artikolo|Ultraviola radiado}}
{{Projektoj}}