Lanco: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Pawla (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
Pawla (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
[[Dosiero:Sarmatians horseman.jpg|thumb|[[Sarmatio|Sarmata]] rajdisto kun lanco (2-a jarcento)]]
[[dosiero:Knight-Iran.JPG|thumb|[[iran]]a rajdisto kun lanco (4-a jarcento)]]
[[Image:Ulani_RB3.jpg|thumb|[[Pollando|Polaj]] ulanoj kun lancoj - en historiaj uniformoj de [[1939]]]]
 
'''Lanco''' estas batalilo, konsistanta el longa ligna stango kaj akra (fer)pinto, uzata de makedonaj falangistoj, de mezepokaj kaj modernaj kavalerianoj. Sed oni uzas la esprimon ankaŭ por similaj, malpli longaj armiloj, uzataj por ĉasi aprojn, en la submara ĉasado ktp.
 
Lancoj estas uzataj jam de tre frua [[ŝtonepoko]] kaj en diversaj regionoj de la tero.
La armea kutima ĵet-/piklanco longis 2,5-6 metrojn kun foliforma aŭ glavoforma pinto aŭ mallonga kvareĝa pinto. Ĝi uzatis lastfoje en la unua mondmilito. (Escepto: La [[Pollando|pola]] armeo uzis lancojn ankoraŭ en [[1939]] dum la [[Dua mondmilito]]. La [[Britio|brita]] armeo forigis lancojn en [[1927]].)
La plej fruaj trovoj venas el [[Schöningen]] (norda [[Germanio]]):
 
LaTie plejestis fruajelfositaj trovoj venas el [[Schöningen]] (norda [[Germanio]]):ok '''[[Ŝeningenaj ĵetlancoj]]''', kiuj havas aĝon de 400.000 (aŭ laŭ postaj datigoj de "nur" 270.000) jaroj kaj estis trovitaj, kune kun la ostoj de ĉ. 20 [[sovaĝa ĉevalo|sovaĝaj ĉevaloj]]. kajEl pruvasla trovo oni konkludis, ke jam ''homo erectus'' estis ĉasisto<ref>O. Jöris: ''Aus einer anderen Welt - Europa zur Zeit des Neandertalers''. In: N. J. Conard u. a. (Hrsg.), Vom Neandertaler zum modernen Menschen. Ausstellungskatalog Blaubeuren (2005), S. 47-70.</ref>.
 
Post invento de la [[piedingo]] la lanco iĝis ĉefa armilo por kavalerio, dum la lanco por la infanterio estis la [[pikeo]].
 
La armea kutima ĵet-/piklanco longis 2,5-6 metrojn kun foliforma aŭ glavoforma pinto aŭ mallonga kvareĝa pinto. Ĝi uzatis lastfoje en la unua mondmilito. (Escepto: La [[Pollando|pola]] armeo uzis lancojn ankoraŭ en [[1939]] dum la [[Dua mondmilito]]. La [[Britio|brita]] armeokaj germana armeoj forigis lancojn en [[1927]].)
 
Oni parolas pri lancoforma objekto, se ĝi similas al ferpinto de la lanco (ekz. folio, flamo, fenestro ktp.)
Linio 16 ⟶ 27:
*Spontono estas mallonga lanco kun flanka klingo.
*Ĵetlanco historie estas mallonga lanco, ĵetita per mano aŭ maŝino. Ĵetlanco en la sporto estas lanoforma ĵetilo kun meza mantenilo, uzata en atletismo.
 
*Lanceto estas kirurgia instrumento, konsistanta el pinta kaj akra klingo, uzata por vakcini, incizi ktp.
 
 
[[Ulano]] estis germana aŭ pola lancisto.
 
 
 
 
[[Dosiero:Sarmatians horseman.jpg|thumb|[[Sarmatio|Sarmata]] rajdisto kun lanco (2-a jarcento)]]
'''Lanco''' estas [[stangoarmilo]], kies longa [[ligno|ligna]] tenilo finiĝas per akra pinto por trapiki la malamikon. Laŭ formo ĝi tre similas al [[ĵetlanco]], sed estas pli longa (kutime 2 ĝis 3,5 m) kaj pli peza.
Lancoj estas uzataj jam de tre frua [[ŝtonepoko]] kaj en diversaj regionoj de la tero.
La plej fruaj trovoj venas el [[Schöningen]] (norda [[Germanio]]): '''[[Ŝeningenaj ĵetlancoj]]''', kiuj havas aĝon de 400.000 (aŭ laŭ postaj datigoj de "nur" 270.000) jaroj kaj estis trovitaj kune kun la ostoj de ĉ. 20 [[sovaĝa ĉevalo|sovaĝaj ĉevaloj]] kaj pruvas ke jam ''homo erectus'' estis ĉasisto<ref>O. Jöris: ''Aus einer anderen Welt - Europa zur Zeit des Neandertalers''. In: N. J. Conard u. a. (Hrsg.), Vom Neandertaler zum modernen Menschen. Ausstellungskatalog Blaubeuren (2005), S. 47-70.</ref>.
Post invento de la [[piedingo]] la lanco iĝis ĉefa armilo por kavalerio, dum la lanco por la infanterio estis la [[pikeo]].
[[dosiero:Knight-Iran.JPG|thumb|[[iran]]a rajdisto kun lanco (4-a jarcento)]]
[[Image:Ulani_RB3.jpg|thumb|[[Pollando|Polaj]] ulanoj kun lancoj - en historiaj uniformoj de [[1939]]]]
Lancoj de diversaj popoloj varias laŭforme, ekzemple:
* [[Makedonio|Makedonia]] '''sariso'''
* [[Sarmatoj|Sarmata]] kaj [[Romia Regno|romia]] '''kontuso'''
Linio 42 ⟶ 36:
* [[Svisio|Svisa]] '''pikeo'''
* Pikeo kaj '''halebardo''' de [[landskneĥto]]j
 
Lancoj estis uzataj en milito eĉ ankoraŭ en la 20-a jarcento. La brita kaj la germana armeoj ne plu registris ĝin kiel oficialan batalilon en [[1927]].
*Lanceto estas kirurgia instrumento, konsistanta el pinta kaj akra klingo, uzata por vakcini, incizi ktp.
 
 
[[Ulano]] estis germana aŭ pola lancisto.
 
[[Kategorio:Armiloj]]