Eŭska naciismo: Malsamoj inter versioj

Multaj anoj de Eŭskaeŭska sendependosendependismo dirisdiras, ke siailia nacio vivis en "EuscalEuskal Herria" (EŭkioEŭskio) dum 18 mil.000 jaroj. Tio eble estas nepruvebla, sed oni povas diri ke la [[Eŭskaeŭska lingvo]] estas parolata dumde 6 mil jaroj kaj ke ĝi estus la nura antaŭ-hindeŭropaantaŭhindeŭropa lingvo kiu survivissupervivis en Eŭropo.

EŭkojEŭskoj resistisrezistis al [[Kartago]], al [[Romia imperio|Romiojromianoj]], al [[gotoj]] kaj al [[maŭroj]]. Ili iĝis politike aŭtonomaj en dukato Vasconia, en la 7-a jarcento. Du jarcentojjarcentojn postposte La Regno* de [[Pamplono]] (postposte Regno* de [[Navaro]]) estis a siailia unua sendependa ŝtato. En la 11-a jarcento oni kreis limojn inter [[Navaro]] kaj [[KastelioKastilio]], sed en 1200 [[Alava]], [[Guipuzcoa]] kaj [[Biscaia]] eliris Navaron kaj eniĝis al Kastilio.

En komenco de la 16-a jarcento, Navaro unuiĝis al Kastilio, kaj [[Madrido]] promesis respeitonrespekti alla soberaneconsuverenecon alde Eŭskojeŭskoj, per la "Specialaj Statutoj de Eŭskaj Regionoj". Tiujn statutojn ĝis hodiaŭehodiaŭ invokas la Eŭskajeŭskaj naciistoj.

Post 1876, estis la "Leĝo de Abolo de Statutoj", kiu abolis la [[foruo]]jn (hispane "fueros"), tradiciajtradiciajn leĝojn kaj rajtojrajtojn, igiskaj devigis pagon de impostoj al Madrido kaj devigon de militservomilitservon.

Tiam naskiĝis la moderna Eŭskaeŭska naciismo, ĉefe kun [[Sabino ARANA Y GOIIGOIRI]], fundantofondinto de Euska Naciisma Partio. Arana kreis la neologismojn "Euskadi" por nomi la aroaron de Eŭskojeŭskoj kaj "Euskeria", kunfederacio de Eŭskojeŭskoj de [[Iberio]] kaj [[Francio]].

Dum la 2-a Respubliko, ekde 1931, estis kresko de Eŭska autonomio kaj la Eŭkaeŭska naciismo malvigligismalvigliĝis.

Dum la [[Hispana CivilaEnlanda Milito]] (1936-39) la plejparto de Eŭskojeŭskoj estis respublikajporrespublikaj ([[Gernika]]/Guernica estas Eŭkaeŭska vilaĝourbo). La venko de ([[Francisco FRANCO)]] resultisrezultigis la finofinon de la Eŭskaeŭska autonomio. La premo ekis rapide, ne nur la milita kaj policiapolica premopremoj sur la politikaj organoj, sed ankaŭ kulturakulture pereper malpermeso de instruado en la Eŭskaeŭska Lingvo.

[[ETA]] aperis nur en [[1959]] kaj vigle luktis kontraŭ Franco, ĝis lia morto en 1975. Tamen poste ĝi daŭrigis sian ekziston, kun ĉ. 900 murdoj aŭ viktimoj.

Post la fino de Frankismala registraroreĝimo de Franco, emen 1979, serĉoesploro indikis ke 38% de loĝantoj en Eŭskala eŭska regiono pensis sin nur Eŭskojeŭskoj, 14% nur Hispanojhispanoj, 26% Eŭkajeŭskaj Hispanojhispanoj kaj 12% ĉefe Eŭkojeŭskoj sed ankaŭ Hispanojhispanoj, 6% ĉefe Hispanojhispanoj sed ankaŭ Euskojeŭskoj, 4% ne sciis.