Hans Selye: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Escarbot (diskuto | kontribuoj)
e robot Adding: hu:Selye János
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
Selye'''SELYE János''' aŭ Hans SELYE [ŝeje] (1907-1982) estis sciencisto kun hungara-aŭstra deveno. Li laboris en Kanado, oni nomas al lia nomo la teorion pri [[streso]].
 
Li naskiĝis en 1907 en hungara medicina familio: kaj lia patro kaj lia avo estis hungaraj kuracistoj. Fininte siajn universitatajn studojn en PrahaPrago, li kiel talenta juna doktoro akceptis la inviton de Kanada (Montreala) universitato.
 
Tie li ekpensis: La soldato post vundiĝo, la patrino angoranta pri sia soldata filo, Iala ludvetanto ŝtonrigide rigardanta la ĉevalvetkuron, ankaŭ la ĵokeo kaj la ĉevalo mem: ili ĉiuj estas en la stato de „stress''stress'' (streĉo). La almozulo turmentata de malsato, la frandemulo preskaúpreskaŭ krevanta pro la plenŝtopo de sia stomako, la komercisto timeganta bankroton, la mon-magnato ĉaspelanta novajn milionojn: ankaŭ ĉitiujĉi tiuj estas penetrataj de streso. La patrineto gardanta la paŝojn de sia trokuraĝa bebo, la infano broginta al si la haútonhaŭton, precipe per varmega kafo: ĉiuj ĉi estas sub la efiko de la streso. Kio do estas ĉi tiu mistera stato, kiu povas tusi plej diversajn personojn, milojn da specoj de bestoj, la vivantajn ĉelojn? Jen kion demandis János Selye, hungardevena esploristo, vivanta ekde 1932 en Kanado.
 
Kaj tie li, post apenaŭ kvarjara esplorado, aperigis sian unuan grandsignifan publikigaĵon pri la „alarma reakciono". Ĝi enhavis liajn gravajn observaĵojn pri la akutaj simptomoj de damaĝo atakanta la homan organismon.