Inversigebla elemento: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Maksim-bot (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
 
Oryanw (diskuto | kontribuoj)
refer->nom; parta prilaboro
Linio 1:
{{polurinda movu|Unuo (ringa teorio)}}
En [[matematiko]], '''unuo''' en (_unital_) [[Ringo (algebro)|ringo]] ''R'' estas neŭtrigebla elemento de ''R'', kio estas ero ''u'' tia (tiu, ke, kiu) estas ''v'' en ''R'' kun
 
:''_uv_'' = ''_vu_'' = 1<sub>''R''</sub>, kie 1<sub>''R''</sub> estas la multiplika [[identa ero]].
Linio 6:
Tio estas, ''u'' estas ''inversigebla'' ero de la multiplika [[monoido]] de ''R''.
 
Bedaŭrinde, la (termo, membro, flanko, termino) ''unuo'' estas ankaŭ kutimakutime uzata referipor alnomi la identaidentan eroeron 1<sub>''R''</sub> de la ringo, en esprimoj ŝati ''ringo kun unuo'' aŭ ''unuobla ringo'', kaj ankaŭ e.g. ''(unuomatrico, matrica unuo)''. (Por ĉi tiu kaŭzo, iuiuj (aŭtoroj, aŭtoras) (voko, voki)nomas 1<sub>'''R'''</sub> "unueco", kaj diri (tiudiras, ke, kiu) ''R'' estas "ringo kun unueco" iom ol "ringo kun unuo".)
 
== Grupo de (unuoj, unuas) ==
La (unuoj, unuas) de ''R'' [[Grupo (algebro)|ariĝi]] ''U''(''R'') sub multipliko, la '''grupo de (unuoj, unuas)''' de ''R''. La grupo de (unuoj, unuas) ''U''(''R'') estas iam ankaŭ signifis ''R''<sup>*</sup> aŭ ''R''<sup>&times;</sup>.
 
La (unuoj, unuas) de ''R'' [[Grupo (algebro)|ariĝi]] ''U''(''R'') sub multipliko, la '''grupo de (unuoj, unuas)''' de ''R''. La grupo de (unuoj, unuas) ''U''(''R'') estas iam ankaŭ signifis ''R''<sup>*</sup> aŭ ''R''<sup>&times;</sup>.
En komuta _unital_ ringo ''R'', la grupo de (unuoj, unuas) ''U''(''R'') [[Grupa ago|(agoj, agas, operacias, aktoj, aktas)]] sur ''R'' tra multipliko. La (orbitoj, orbitas) de ĉi tiu ago estas (nomita, vokis) aroj de ''(asociitoj, asociitas, asocianoj, asocianas, kompanianoj, kompanianas)''; en alia (vortoj, vortas), estas [[ekvivalentrilato]] ~ sur ''R'' (nomita, vokis) ''_associatedness_'' tia (tiu, ke, kiu)
 
En komuta _unital_ ringo ''R'', la grupo de (unuoj, unuas) ''U''(''R'') [[Grupa ago|(agoj, agas, operacias, aktoj, aktas)]] sur ''R'' tra multipliko. La (orbitoj, orbitas) de ĉi tiu ago estas (nomita, vokis)nomitaj aroj de ''(asociitoj, asociitas, asocianoj, asocianas, kompanianoj, kompanianaskompaniano)''; en alia (vortoj, vortas), estas [[ekvivalentrilato]] ~ sur ''R'' (nomita, vokis) ''_associatedness_'' tia (tiu, ke, kiu)
 
:''r'' ~ ''s''
 
(meznombroj, meznombras, signifas) (tiu, ke, kiu) estas unuo ''u'' kun ''r'' = ''ni''.
 
UnuOni povas kontroli (tiu, ke, kiu) ''U'' estas _functor_ de la kategorio de (ringoj, ringas, sonoras) al la [[kategorio de grupoj]]: ĉiu [[ringa homomorfio]] ''f'' : ''R'' &rarr; ''S'' konkludas [[grupa homomorfio]] ''U''(''f'') : ''U''(''R'') &rarr; ''U''(''S''), ekde ''f'' (mapoj, mapas) (unuoj, unuas) al (unuoj, unuas). Ĉi tiu _functor_ havas (maldekstre, restita) adjunkto kiu estas la integrala [[Grupa ringo|grupa ringa]] konstruado.
 
Ringo ''R'' estas [[Korpo (algebro)|kampo]] se kaj nur se ''R''<sup>*</sup> = ''R'' \ {0}.
 
== (Ekzemploj, Ekzemplas) ==
 
* En la ringo de (entjeroj, entjeras), '''Z''', la (unuoj, unuas) estas &plusmn;1. La (asociitoj, asociitas, asocianoj, asocianas, kompanianoj, kompanianas) estas (paroj, paras) ''n'' kaj &minus;''n''.
 
* (Ĉiu, Iu) [[radiko de unu]] estas unuo en (ĉiu, iu) _unital_ ringo ''R''. (Se ''r'' estas radiko de unu, kaj ''r''<sup>''n''</sup> = 1, tiam ''r''<sup>&minus;1</sup> = ''r''<sup>''n'' &minus; 1</sup> estas ankaŭ ero de ''R'' per (fermaĵo, adheraĵo) sub multipliko.) En [[algebra nombroteorio]], [[Unua teoremo de Dirichlet]] montras la ekzistoekziston de multaj (unuoj, unuas) en plejplejon da (ringoj, ringas, sonoras) de [[Algebra entjero|algebraj entjeroj]]. Ekzemple, ni havihavas (&radic;5 + 2)(&radic;5 &minus; 2) = 1.
 
* En la ringo ''M''(''n'','''F''') de ''n''&times;''n'' [[Matrico|matricoj]] super iu [[Korpo (algebro)|kampo]] '''F''' la (unuoj, unuas) estas akurate la [[Inversigebla matrico|inversigeblaj matricoj]].
 
[[Kategorio:Ringa teorio]]