Simbolismo (literatura skolo): Malsamoj inter versioj

[[Jean Moréas]] en ''[[Un Manifeste littéraire]]'' ([[Literatura manifesto]], [[1886]]) difinis tiun novan stilon[[stilo]]n « Malamiko de [[instruado]], de [[deklamado]], de malvera [[sensemeco]], de [[objektiva priskribado ]]». La [[simbolisma poezio]] baraktas por “vesti la Ideon[[Ideo]]n per senseca formo”[[formo]]”. La [[simbolisma literaturo]] enhavas metafizikan intencojn[[intenco]]jn, klopodas uzi la literaturan lingvon kiel [[sciigilo]]; pro tio ĝi trempiĝas per '''[[mistero]] kaj [[mistikismo]]'''. Ĝi klopodas trovi kion [[Charles Baudelaire]], elstara [[poeto]] de tiu [[movado]], nomis “'''korespondoj[[korespondo]]j'''”, kvazaŭ sekretaj similecoj inter la sensa kaj la [[spirita mondojmondo]]j. Por tio estas uzataj estetikaj iloj, kiel la '''[[sinestezio]]''' kaj la '''[[persona simbolo]]'''.

La [[simbolisma movado]] reagas kontraŭ la spirito materialisma kaj la [[pragmatismo]] de la [[industria socio]], pledante la '''internan serĉadon kaj la universalan veron[[vero]]n''' kaj por tio estas uzataj la '''revoj[[revo]]j''' kiuj, danke al [[Sigmund Freud]], jam estas konsiderataj ne nur kiel nerealaj bildoj[[bildo]]j, sed kiel periloj de realesprimado.

La [[simbolismo]] ne povis disvolviĝi kiel unueca stilo, pro tio ĝi estas malfacile priskribebla. Temas pli precize pri unuigo de malsimilaj personaj stiloj. Ekzemple en [[pentrado]] oni renkontas tiom malsimilaj produktoj[[produkto]]j kiel tiuj de [[Vincent van Gogh]], [[Paul Gauguin]], [[Gustav Klimt]] aŭ [[Edvard Munch]]. La simbolismo kliniĝas al kvazaŭ religiaj aŭ mistikaj sintenoj. [[Fantazio]], [[intimeco]] kaj troa [[subjetiveco]] anstataŭas la ambician objektivecon[[objektiveco]]n de antaŭaj artistoj[[artisto]]j. La simbolismaj verkistoj, kiel [[Charles Baudelaire]], reagis kontraŭ la troiga [[naturalismo]] de [[romanisto]] [[Emile Zola]].

==La simbolismo en la [[internacia literaturo]]==

La prafondintoj de tiu skolo estis la usona poeto [[Edgar Allan Poe]], kiu tiom influis super Charles Baudelaire kaj la francoj [[Arthur Rimbaud]] kaj [[Paul Verlaine]], ankaŭ nomitaj "[[malbenitaj poetoj]]". La plej elstara estis [[Stéphane Mallarmé]] ([[1842]]-[[1898]]), kiu kreis hermetikan lingvon, proksima al la malnova hispana [[kulteranismo]] (Verlaine legis kaj miris [[Luis de Góngora]]) kaj al la [[angla sintakso]]. Ne tiom elstaraj estis [[Auguste Villiers de l'Isle-Adam]] ([[1838]]-[[1889]]), [[Prosper Mérimée]] ([[1803]]-[[1870]]), pli konata kiel [[rakontisto]], [[Gérard de Nerval]], ([[1808]]-[[1855]]), [[Joris Karl Huysmans]] ([[1848]]-[[1907]]), pli konata kiel verkisto de skolo dekadencisma, [[Albert Samain]] ([[1858]]-[[1900]]), [[Rémy de Gourmont]] ([[1858]]-[[1915]]), [[Alfred Jarry]] ([[1873]]-[[1907]]), kreinto de la [[Patafiziko]] kaj pli grava kiel [[teatroverkisto]] kaj kiel praulo de la literaturo de [[avangardo]], [[Gustave Kahn]] (1859-1936), Jules Laforgue (1860-1887), la unua uzanto de la libera verso, Maurice Maeterlinck (1862-1949), kiu fondis la simbolisma teatron, Stuart Merrill (1863-1915), Albert Mockel (1866-1945), Jean Moréas (1856-1910), Henri de Régnier (1864-1936), Adolphe Retté (1863-1930), Paul Valéry (1871-1945), kiu ŝanĝis el simbolismo al la intelektigita pura poezio, la belgo Emile Verhaeren (1855-1916), ankaŭ rakontisto, kaj Francis Vielé-Griffin (1863-1937),inter multaj aliaj. Ankaŭ en aliaj landoj la simbolismo disvastiĝis: en Rusio ekzemple estis disvastigita de Alexandr Alexándrovich Blok; en Svedio, la dramaturgo August Strindberg estis sufiĉe simbolisma kaj en la mondo kaj hispana kaj hispanamerikana populariĝis pere de la Modernismo.