Sinkopo (medicino)
Sinkopo, ofte konata kiel svenado, estas perdo de konscio kaj muskola forto karakterizita per rapida komenco, mallonga daŭro kaj spontanea resaniĝo. [1] Ĝi estas kaŭzita de malpliigo de sangofluo al la cerbo, tipe de malalta sangopremo. [1] Iafoje estas simptomoj antaŭ la perdo de konscio kiel malpezeco, ŝvito, pala haŭto, neklara vidado, naŭzo, vomado aŭ sento varma. [3] [1] Sinkopo ankaŭ povas esti asociita kun mallonga epizodo de muskolaj konvulsioj. [1] [3] Kiam konscio kaj muskola forto ne estas tute perditaj, ĝi nomiĝas presinkopo. [1] Oni rekomendas, ke presinkopo estu traktata same kiel sinkopo. [1]
Kialoj iras de neseriozaj al eble mortigaj. [1] Estas tri larĝaj kategorioj de kaŭzoj: koro aŭ sanga vaskulo rilataj; reflekso, ankaŭ konata kiel neŭrone mediaciita; kaj ortostata hipotensio. [1] [3] Problemoj kun la koro kaj sangaj vaskuloj kaŭzas ĉirkaŭ 10% kaj tipe la plej seriozaj dum neŭre mediaciitaj estas la plej oftaj. [1] Koraj rilataj kaŭzoj povas inkluzivi eksternorman korritmon, problemojn kun la korvalvoj aŭ kormuskolo kaj blokojn de sangaj vaskuloj pro pulma embolio aŭ aorta dissekcio inter aliaj. [1] Neŭrale mediaciita sinkopo okazas kiam sangaj vaskuloj plivastiĝas kaj korfrekvenco malkonvene malpliiĝas. [1] Ĉi tio povas okazi de aŭ deĉeniga evento kiel ekspozicio al sango, doloro, fortaj sentoj aŭ specifa agado kiel urinado, vomado aŭ tusado. [1] Neŭrale mediaciita sinkopo ankaŭ povas okazi kiam areo en la kolo konata kiel la karotida sinuso estas premita. [1] La tria speco de sinkopo ŝuldiĝas al falo en sangopremo dum ŝanĝado de pozicio kiel ekzemple kiam vi staras. [1] Ĉi tio ofte estas pro medikamentoj, kiujn homo prenas, sed ankaŭ rilate al deshidratado, grava sangado aŭ infekto. [1] Ankaŭ ŝajnas esti genetika ero por sinkopo. [4]
Medicina historio, korpa ekzameno kaj elektrokardiogramo (EKG) estas la plej efikaj manieroj determini la suban kaŭzon. [1] La EKG utilas por detekti nenormalan korritmon, malbonan sangtorenton al la kormuskolo kaj aliaj elektraj problemoj, kiel ekzemple longa QT-sindromo kaj Brugada-sindromo. [1] Koraj rilataj kaŭzoj ankaŭ ofte havas malmultan historion de prodromo. [1] Malalta sangopremo kaj rapida korfrekvenco post la evento povas indiki sangoperdon aŭ malhidratiĝon, dum malaltaj sangaj oksigenaj niveloj videblas post la evento ĉe tiuj kun pulma embolio. [1] Pli specifaj testoj kiel ekzemple enplanteblaj buklofilmiloj, kliniĝotabla testado aŭ karotida sinusmasaĝo povas esti utilaj en necertaj kazoj. [1] Komputila tomografio (CT) ĝenerale ne necesas krom se ĉeestas specifaj zorgoj. [1] Aliaj kaŭzoj de similaj simptomoj, kiujn oni devas konsideri, estas kapto, apopleksio, cerbokomocio, malalta sango-oksigeno, malalta sango-sukero, drogo-toksiĝo kaj iuj psikiatriaj malordoj inter aliaj. [1] Terapio dependas de la suba kaŭzo. [1] [3] Tiuj, kiuj estas en alta risko post esploro, povas esti akceptitaj en hospitalon por plua kontrolado de la koro. [1]
Sinkopo influas ĉirkaŭ tri al ses el ĉiu mil homoj ĉiujare. [1] Ĝi estas pli ofta ĉe pli maljunaj homoj kaj inoj. [5] Ĝi estas la kialo de unu ĝis tri procentoj de vizitoj al krizaj sekcioj kaj enhospitaligoj. [5] Ĝis duono de feminoj pli ol 80-jaraj kaj triono de medicinaj studentoj priskribas almenaŭ unu eventon en iu momento de sia vivo. [5] El tiuj, kiuj prezentis sinkopon al kriz-sekcio, ĉirkaŭ 4% mortis en la venontaj 30 tagoj. [1] La risko de malbona rezulto tamen dependas tre de la suba kaŭzo. [2]
Kaŭzoj redakti
Kaŭzoj iras de neseriozaj al eble mortigaj. [1] Estas tri larĝaj kategorioj de kaŭzoj: rilataj al koro aŭ sanga vaskulo; reflekso, ankaŭ konata kiel neŭrone mediaciita; kaj ortostata hipotensio. [1] Problemoj kun la koro kaj sangaj vaskuloj kaŭzas ĉirkaŭ 10% kaj tipe la plej seriozaj dum neŭre mediaciitaj estas la plej oftaj. [1] Ankaŭ ŝajnas esti genetika ero por sinkopo. Lastatempa genetika studo identigis unuan riskolokuson por sinkopo kaj kolapso. La plumba genetika varianto, loĝanta ĉe kromosomo 2q31.1, estas intergenika varianto ĉirkaŭ 250 kb laŭflue de la geno ZNF804A. La varianto efektivigis la esprimon de ZNF804A, igante ĉi tiun genon la plej forta pelilo de la asocio. [6]
Neŭrale mediaciita sinkopo redakti
Reflekse sinkopo aŭ neŭrale mediaciita sinkopo okazas kiam sangaj vaskuloj plivastiĝas kaj korfrekvenco malkonvene kaŭzas malbonan sangtorenton al la cerbo. [1] Ĉi tio povas okazi de aŭ deĉeniga evento kiel ekspozicio al sango, doloro, fortaj sentoj aŭ specifa agado kiel urinado, vomado aŭ tusado. [1]
Vasovaga sinkopo Vasovaga (situacia) sinkopo estas unu el la plej oftaj tipoj, kiuj povas okazi kiel respondo al iuj el diversaj ellasiloj, kiel timigaj, embarasaj aŭ maltrankvilaj situacioj, dum sangotirado, aŭ momentoj de subita nekutime alta streso. [3] Ekzistas multaj malsamaj sinkopaj sindromoj, kiuj ĉiuj falas sub la ombrelon de vasovaga sinkopo, ligita per la sama centra mekanismo. [3] Unue, la persono kutime emas malpliigi sangopremon de diversaj medifaktoroj. Malpli ol atendata sangokvanto, ekzemple, de manĝado de malalta salo sen salo-retena tendenco. Aŭ varmego kaŭzanta vaso-dilaton kaj plimalbonigantan la efikon de la relative nesufiĉa sangovolumeno. La sekva etapo estas la adrenergia respondo. Se estas suba timo aŭ angoro (ekz. Sociaj cirkonstancoj) aŭ akra timo (ekz. Akra minaco, nadla fobio), la vaso-motora centro postulas pliigitan pumpan agon de la koro (flugo aŭ batalo-respondo). Ĉi tio ekmoviĝas per la adrenergia (simpatia) elfluo de la cerbo, sed la koro ne povas plenumi postulojn pro la malalta sangovolumeno aŭ malpliigita reveno. Reaga respondo al la medolo estas ekigita per la afera vaga nervo. La alta (senefika) simpatia agado per tio estas modulata per vaga (parasimpata) elfluado kondukanta al troa malrapidiĝo de korfrekvenco. La nenormalaĵo kuŝas en ĉi tiu troa vaga respondo kaŭzanta perdon de sanga fluo al la cerbo. [7] La kliniĝtabla testo kutime elvokas la atakon. Eviti tion, kio kaŭzas la sinkopon kaj eble pli grandan salan konsumadon, ofte necesas. [8]
Rilataj simptomoj povas sentiĝi en la minutoj antaŭ vasovagal epizodo kaj estas nomataj la prodromo. Ĉi tiuj konsistas el malpezeco, konfuzo, paleco, naŭzo, salivado, ŝvito, takikardio, neklara vidado kaj subita emo feki inter aliaj simptomoj. [7]
Vasovaga sinkopo povas esti konsiderata en du formoj: