Täby

Ĝemelurboj
	Rødovre • Lørenskog • Järvenpää • Viimsi Rural Municipality • Reinbek vd

Täby
komunumo de Svedio
Flago	Blazono
Administrado
Ĝemelurboj
	Rødovre • Lørenskog • Järvenpää • Viimsi Rural Municipality • Reinbek vd
En TTT	Oficiala retejo [+]
Demografio
Loĝantaro	76 738 (2023) [+]
Loĝdenso	1 077 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	59° 27′ N, 18° 4′ O (mapo)59.443918.06872Koordinatoj: 59° 27′ N, 18° 4′ O (mapo) [+]
Areo	71,22 km² (7 122 ha) [+]
	Täby (Svedio) Täby
	Situo de Täby
Alia projekto
	Vikimedia Komunejo Täby Municipality [+]
	v • d • r

Täby [ˈtɛːˌbyː] estas komunumo, paroĥo kaj urbo (svede tätort 'denssetlejo') en Svedio, provinco Uplando, gubernio Stockholms län. Täby estas konsiderata antaŭurbo de Stokholmo. La komunumo havis 67 000 loĝantojn meze de la jaro 2014.

Geografio redakti

La komunumo bordas al la Balta maro interne de la Stokholma arkipelago. Gi ankaŭ enhavas kaj bordas al kelkaj lagoj. La alteco de la tereno varias inter 0 kaj 57 m super la marnivelo, se oni esceptas rubŝutejon kiu estas pli alta.

Historio redakti

Täby estas malnova loĝloko. Ekzistas restaĵoj el la bronzepoko. Aro da runŝtonoj informas pri loĝantoj el la vikinga erao, kiam kristanismo disvastiĝis en la regiono. La blazono de la komunumo reproduktas rus-bizancan krucon, kiu troviĝas sur unu el la runŝtonoj.

Täby restis kampara regiono ĝis la konstruado de plurlinia loka fervojo al Stokholmo, plilongigita en 1885. Ek de tiam Stokholmanoj konstruis al si somerajn dometojn en la komunumo kaj poste ankaŭ kreskis la daŭra enloĝantaro. Urbecan karakteron Täby ekhavis nur en la 1960-aj jaroj, kiam konstruiĝis nova centro kun interalie kelkaj unike altaj kaj grandaj loĝdomoj kun duoncirkla formo (Storstugan kaj Grindtorp). La duono de la enloĝantaro tamen loĝas en unufamiliaj domoj.

Notindaĵoj redakti

En Täby troviĝas

preĝejo el la 13-a jarcento (Täby kyrka) kun murpentraĵoj de Albertus Pictor (15-a jarcento);
kastelo Näsby (Näsby slott), menciita jam en la 14-a jarcento, rekonstruita post incendio en 1904;
eksa hidroplana eskadro F2 de la sveda aerarmeo (1926-1974);
ĉevala vetkurejo, inaŭgurita en 1960, plej granda en Svedio;
butikuma centro subtegmenta, inaŭgurita en 1968, la unua tia en Eŭropo, la plej granda butikuma centro de Svedio.

Konatuloj el Täby redakti

Jarlabanke, grandulo vivanta en la 11a jarcento. Lia nomo kaj tiuj de pluraj el lia klano troviĝas sur multaj runŝtonoj. La tombo de lia patraflanka avino, Estrid, estis trovita kaj ŝia vizaĝo rekonstruita.
Eric Prydz, diskĵokeo.
Fredrik Reinfeldt, ĉefministro de Svedio inter la 6-a de oktobro 2006 kaj la 3-a de oktobro 2014.