Beiuș
urbo en nuna Rumanio
Beiuș - jen rumane, prononco [BEjuŝ], hungare Belényes [BEle:njeŝ], germane Weißschloß [VAJSŝlos] aŭ Bins[1] respektive Binsch - estas urbo kaj municipo en Rumanio sur la dekstra bordo de la rivero Körös (pli ekzakte ĝia branĉo Crișul Negru, Fekete-Körös respektive Schwarze Kreisch), sud-oriente de Oradea (Nagyvárad, Großwardein, Veľký Varadín).
| Beiuș · Belényes · Weißschloß · Bins | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| municipo de Rumanio | |||||
|
| |||||
| Blazono | |||||
| Administrado | |||||
| Lando |  Rumanio
| ||||
| Regiono |  Transilvanio
| ||||
| Distrikto |  distrikto Bihor
| ||||
| |||||
| En TTT | Oficiala retejo [+] | ||||
| Demografio | |||||
| Loĝantaro | 9 745 (2021) [+] | ||||
| Loĝdenso | 398 loĝ./km² | ||||
| Geografio | |||||
| Geografia situo | 46° 39′ N, 22° 21′ O (mapo)46.6522.35Koordinatoj: 46° 39′ N, 22° 21′ O (mapo) [+] | ||||
| Alto | 191 m [+] | ||||
| Areo | 24,46 km² (2 446 ha) [+] | ||||
| Horzono | UTC+02:00 [+] | ||||
| |||||
| situo en la distrikto | |||||
| |||||
|
| |||||
| Alia projekto | |||||
 Vikimedia Komunejo Beiuș [+]
| |||||
Loĝantaro redakti
En 1910 ĝi nombris 4 223 loĝantojn (hungaroj, rumanoj); en 1992 11 923 (90 % rumanoj), kaj laŭ la stato de 2021 en la urbo vivis 9 745 loĝantoj sur areo de 24,46 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 398 loĝantoj/km².
Historio redakti
Ĝi estis unue menciita skribe en 1291. Ĝis 1919 ĝi apartenis al Hungario (Bihar). Ekde 1828 ĝi havis gimnazion en la rumana lingvo.
Renomaj personoj redakti
- István Antal (n. 15-a de junio 1936): kontrabasisto, ĥorkapelestro.
- László Benedek (5-a de septembro 1887 – Kitzbühel, 6-a de septembro 1945): psikiatro, neŭrologiisto, universitata profesoro.
- János Bottyán (23-a de oktobro 1911 – Budapest, 22-a de januaro 1984): reformita pastro, redaktoro
- Lucia Cosma (13-a de septembro 1875 – Sibiu, 11-a de junio 1972): operkantistino (soprano).
- Kálmán Csákabonyi (Belényes, 15-a de aŭgusto 1902 – Pécs, 27-a de majo 1970): arkivisto.
- Jenő Halmi, pli juna (18-a de novembro 1905 – ?): aktoro, direktoro.
- András Kiss (n. 17-a de aprilo 1938): kuracisto, memuaristo
- Károly Mártonffy (16-a de septembro 1890 – Budapest, 22-a de majo 1979): juristo, universitata profesoro.
- János Miklós (*Episcopia Bihorului, 11-a de majo 1949): grafikisto.
- Anna Ilona Marossy (*12-a de marto 1931): muzeologino en Oradea.
- Edith Mayer (*15-a de oktobro 1910 – ): pentristino, grafikistino.
- Anna Pánti (13-a de septembro 1960): kantistino (koloratursoprano)
- István Pathai, hungara kalvinana episkopo mortis supozeble en la iama Belényes
- Béla Szokolay (1891-1959), instruisto, pupteatra fakulo, verkisto
- Gábor Vágó (19-a de aŭgusto 1894 - Segedo, 1968) skulptisto, metalartisto
Fonto redakti
- Magyar nagylexikon, 1-18., 1993-2004, Budapeŝto.
- Loknomvortaro de Transilvanio kaj de Moldavio (Rumanio)