Nov-Esperanto

Nov-Esperanto estas projekto de René de Saussure proponita en 1925. Ĝi estis la plej daŭra formo de Antido. Ĝi ankaŭ estis nomata Idiomo Mondiala aŭ simple Mondialo (Mondialo ankaŭ estas nomo de alia planlingvo).

Ŝanĝoj kompare kun Esperanto esence kiel en la antaŭaj projektoj de Saussure, ortografiaĵoj, vortprovizo, ktp: rukveni anstataŭ «reveni», tarde anstataŭ «malfrue», probo anst. «provo», onle anst. «nur(e)», poke anst. «malmulta», ordinalaj ciferoj, kaj simile.

Ortografio

Ortografio de Nov-Esperanto

Konsonantoj

b

c

d

f

g

h

j

k

l

m

n

p

q

r

s

t

v

w

x

y

z

Vokaloj

a

e

i

o

u

La alfabeto de Nov-Esperanto konsistas el 26 literoj: 5 vokaloj kaj 21 konsonantoj. La plejmulto de la literoj estas prononcata kiel en Esperanto. Kelkaj literoj bezonas klarigojn:

• j estas prononcata kiel esperanta ĝ
• q kiel kv or kw (la dua kiel en la angla vorto question)
• w kiel esperanta ŭ
• x kiel ks
• y kiel esperanta j
• ch kiel esperanta ĉ
• sh kiel esperanta ŝ

Nov-Esperanto do havas du digrafojn: ch kaj sh.

Ekzemploj

Specimeno

Nov-Esperanto estas nova formo de la lingvo Esperanto, kreita da Dro Zamenhof. Ta nova formo ne pretendas esti nova lingvo internacia: ji celas nur forigi el Esperanto a defektun, jenanta en la praktika aplikado de ci-ta lingvo, exemple la supersignita literun ey la tro ofta finajun. Tala rezulto oni povas atingi per simpla interchanjo de la tri gramatika finajon -aj, -oj, -uj; seqe, cha Esperantisto povas lerni Nov-Esperanto en poka horon.

Existas ya diversa altra reform-projekton de Esperanto, el kayn la ple konatay estas la lingvo Ido, sed el cha ta projekton Nov-Esperanto estas la solay, kay konservis netushita la strukturu ey la flexeblu de la Zamenhofa kreitajo.

Mia unema probo de reformo estis publikigata en la yaro 1919ma sub la nomo "Esperantido", sed dur plura yaron mi faris en ji diversa plibonigon, ey por eviti konfuzun, mi vicerigis la nomu "Esperantido" per "Nov-Esperanto". Ci-ta lasta nomo estas do lay de la definitiva reform-projekto.

Bibliografio

• de Saussure, René [ps. Antido], Fundamenta krestomatio de la internacia lingvo Nov-Esperanto. Bern: 1925, 1926 (48 p.), 1928 (40+ p.)

Eksteraj ligiloj

• Bonvenu al la reteyo de lingvo internacia MONDIALO Arkivigite je 2007-03-10 per la retarkivo Wayback Machine
• Yahoo-grupo de Nov-Esperanto Arkivigite je 2012-03-03 per la retarkivo Wayback Machine