Oraj kornoj: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Lvh (diskuto | kontribuoj) |
Lvh (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
Linio 1:
▲[[Dosiero:Guldhornene.jpg|Guldhornene]]<!--<br>
'''''Guldhornene''''' [GULhornene], la '''oraj kornoj''' aŭ la '''kornoj de Gallehus''' estis [[Danio|Dania]] nacia trezoro konsistante el du artefaritaj oraj [[korno]]j, unu kurta kaj unu longa. Origine ili ambaŭ longis, sed unu el la pintoj jam mankis, kiam oni retrovis la kornon. La kornojn oni malkovris unuope je du malsamaj fojoj.
Ili estis ŝtelitaj en [[1802]] kaj fanditaj. La poste kreitaj kopioj estis denove ŝtelitaj en [[2007]].
La
==Trovo==
Linio 16 ⟶ 13:
==Ecoj==
[[Dosiero:Guldhorn_worm.jpg|thumb|right|300px|<small>Desegno de Ole Worm de la plej longa [[korno]], [[1641]].</small>]]▼
[[Dosiero:Guldhorn_paulli.jpg|thumb|right|300px|<small>Desegno de Richard Joachim Paulli de<br> la mallonga korno, [[1734]].</small>]]▼
[[Dosiero:Guldhorn_stort.jpg|thumb|right|300px|<small>La longa korno trovita en [[1639]]</small>]] ▼
La longan kornon donis [[Christian la 4-a]] al sia filo princo Christian, kiu uzis ĝin kiel [[trinka korno|trinkan kornon]]. Ĝi longis 75,8 centimetrojn je la plejlonga kurbo, kaj la diametro de la malpinta truo estis 10,4 cm, la pezo de la korno 3,2 kilogramoj.
Linio 21:
La kornojn ankaŭ menciis la [[ĵurnalo]]de la Franca Scienca Akademio, ''[[Journal des Savants]]'', en [[1678]]. La kurtan kornon priskribis arkivisto [[Richard Joachim Paulli]] en [[1734]].
La kornoj devenis de la [[ĝermana ferepoko]] en la [[5-a jarcento]]. Unu el ili portis sub la malpinta truo [[runoj|runan]] skribaĵon en la [[Praskandinava lingvo|praskandinava]]: ''"Ek hlewagastiR holtijaR horna tawido"'' (tradukebla kiel "Mi Lægæst, arbarulo, kornon faris", aŭ: "Mi, Lægæst, filo de Holt, kornon faris."). Iuj postulas, ke ĝi apartenis al la reĝo de la [[Engloj]], dum aliaj diras ke Lægæst identas kun [[Liugast]], la migrepoka reĝo en Danio de ĉ. [[450]], "riĉa je oro". La nobla materialo kaj la ornamo indikas ke la kornoj uzatis ĉe [[ritualo]]j dum religiaj [[ceremonio]]j. Sed necertas ĉu tiu uzo estis [[trinka korno|trinkokorna]] aŭ [[blov-instrumento|blov-instrumenta]]. Dum tiu tempo oni importis trinkajn kornojn el [[vitro]] havantajn proksimume la saman formon, kaj oni havis ankaŭ hejmfaritajn trinkokornojn el bovaj kornoj bronzornamitaj. Sed la homoj ankaŭ uzis lignajn blov-instrumentojn similajn al la oraj kornoj. 78 centimetrojn longa ligna blovokorno de la [[5-a jarcento|5-a]] aŭ [[6-a jarcento]] estis trovita ĉe [[Holing]] ĉe [[Herning]] en [[1993]]. La Oraj Kornoj estis enterigitaj, aŭ oferrituale, aŭ trezor-stoke.▼
La orkornaj bildoj rakontas pri [[mito]]j, kun ilustroj de [[homo]]j, [[besto]]j kaj fantaziaj estuloj en pluraj dividitaj partetoj. Granda parto de la mitoj nekonatas por ni hodiaŭ, sed ili ŝajne parte devenas de la [[Mediteraneo|Mediteranea areo]], dum aliaj estas klare Nordiaj aŭ eble Keltaj. La [[Asismo]] probable malfrue (post 300) ekestis en Nordio kaŭ eble la Nordiaj dioj origine samis kiel la Keltaj dioj. Ole WORM kredis ke la figuroj montras moralaĵajn [[alegorio]]jn, kaj ke la korno devenis de la epoko de [[Frode Fredegod]]. Germana kultura kaj priscienca historiisto [[Willy Hartner]] per [[numerologio]], [[astrologio]] kaj [[astronomio]] en [[1969]] interpretis la diversajn figurojn kiel kaŝitajn runskribaĵojn, kiuj estus astronomiaj notoj pri [[suneklipso]] en [[413]]. Tria interpreto videblas je [http://www.alternativinfo.dk/public/art_2002/mistelten.htm Alternativinfo.dk] - ke la figuroj montras la morton de [[Balder]] en la [[Nord-ĝermana mitologio]], kaj tiele bildigas la historion pri morto kaj reviviĝo, vidita kiel la ŝanĝiĝantaj sezonoj. Malgraŭ multaj provoj ĝis nun neniu sukcesis liveri konvinkivan deĉifron de la rakontoj sur la Oraj Kornoj.▼
▲<small>Desegno de Ole Worm de la plej longa [[korno]], [[1641]].</small>
== Ŝtelo en 1802
Vespere la [[4-a de majo|4-an de majo]] [[1802]] malriĉa [[oraĵisto]] kaj [[horloĝisto]] [[Niels Heidenreich]] ŝtelis la du kornojn. Heidenreich penetris en la ĉambron pere de du [[ŝlosilo]]j: sia loĝejporda ŝlosilo kaj alia, kies tenilon li estis plilongiginta. Jam la sekvan matenon oni registris la ŝtelon, kaj la ŝtelinto estis serĉata per tiutempaj iloj - [[gazeto]]j kaj [[stratkanto]]j. La rekompenco por riveli la ŝtelinton estis 1000 ''rigsdaler'' kaj plena anonimeco.
Linio 41 ⟶ 35:
Post la ŝtelo oni faris kopiojn de la du kornoj laŭ desegnoj kaj memoroj de atestantoj. En la [[1980-oj]] oni faris novajn kopiojn. En la nova eldono la kornoj iomete vinditas, eble pli simile al la originaloj. Ambaŭ paroj kopiaj hodiaŭ montratas en la [[Dana Nacia Muzeo]].
▲<small>Desegno de Richard Joachim Paulli de<br> la mallonga korno, [[1734]].</small>
▲La kornoj devenis de la [[ĝermana ferepoko]] en la [[5-a jarcento]]. Unu el ili portis sub la malpinta truo [[runoj|runan]] skribaĵon en la [[Praskandinava lingvo|praskandinava]]: ''"Ek hlewagastiR holtijaR horna tawido"'' (tradukebla kiel "Mi Lægæst, arbarulo, kornon faris", aŭ: "Mi, Lægæst, filo de Holt, kornon faris."). Iuj postulas, ke ĝi apartenis al la reĝo de la [[Engloj]], dum aliaj diras ke Lægæst identas kun [[Liugast]], la migrepoka reĝo en Danio de ĉ. [[450]], "riĉa je oro". La nobla materialo kaj la ornamo indikas ke la kornoj uzatis ĉe [[ritualo]]j dum religiaj [[ceremonio]]j. Sed necertas ĉu tiu uzo estis [[trinka korno|trinkokorna]] aŭ [[blov-instrumento|blov-instrumenta]]. Dum tiu tempo oni importis trinkajn kornojn el [[vitro]] havantajn proksimume la saman formon, kaj oni havis ankaŭ hejmfaritajn trinkokornojn el bovaj kornoj bronzornamitaj. Sed la homoj ankaŭ uzis lignajn blov-instrumentojn similajn al la oraj kornoj. 78 centimetrojn longa ligna blovokorno de la [[5-a jarcento|5-a]] aŭ [[6-a jarcento]] estis trovita ĉe [[Holing]] ĉe [[Herning]] en [[1993]]. La Oraj Kornoj estis enterigitaj, aŭ oferrituale, aŭ trezor-stoke.
▲La orkornaj bildoj rakontas pri [[mito]]j, kun ilustroj de [[homo]]j, [[besto]]j kaj fantaziaj estuloj en pluraj dividitaj partetoj. Granda parto de la mitoj nekonatas por ni hodiaŭ, sed ili ŝajne parte devenas de la [[Mediteraneo|Mediteranea areo]], dum aliaj estas klare Nordiaj aŭ eble Keltaj. La [[Asismo]] probable malfrue (post 300) ekestis en Nordio kaŭ eble la Nordiaj dioj origine samis kiel la Keltaj dioj. Ole WORM kredis ke la figuroj montras moralaĵajn [[alegorio]]jn, kaj ke la korno devenis de la epoko de [[Frode Fredegod]]. Germana kultura kaj priscienca historiisto [[Willy Hartner]] per [[numerologio]], [[astrologio]] kaj [[astronomio]] en [[1969]] interpretis la diversajn figurojn kiel kaŝitajn runskribaĵojn, kiuj estus astronomiaj notoj pri [[suneklipso]] en [[413]]. Tria interpreto videblas je [http://www.alternativinfo.dk/public/art_2002/mistelten.htm Alternativinfo.dk] - ke la figuroj montras la morton de [[Balder]] en la [[Nord-ĝermana mitologio]], kaj tiele bildigas la historion pri morto kaj reviviĝo, vidita kiel la ŝanĝiĝantaj sezonoj. Malgraŭ multaj provoj ĝis nun neniu sukcesis liveri konvinkivan deĉifron de la rakontoj sur la Oraj Kornoj.
▲La Oraj Kornoj famiĝis - super ĉio pro ilia perdiĝo. Tiu ĉi okazaĵo donis inspiron kaj nomon al la eble plej fama poemo en la [[Dana lingvo]] - "Guldhornene" de [[Adam Oehlenschläger]]. La poemon li skribis tuj post la ŝteliĝo de la kornoj. Kuriozaĵo estas ke Oehlenschläger tiam fakte loĝis en la sama kvartalo kiel Heidenreich, kiu ŝtelis kaj forfandis la kornojn. Perdiĝinte la Oraj Kornoj iĝis simbolo de la "glora paseo de Danio", helpe de la poemo de Oehleschläger. Ilin reklamcele uzis pluraj grupoj, inter tiuj la [[feminismo|feministoj]] komence de la [[20-a jarcento]], kaj la [[nazio]]j.
▲<small>La longa korno trovita en [[1639]]</small>
== Ŝtelo en 2007
La [[17-an de septembro]] [[2007]] ŝtelistoj eniris la unuan etaĝon de la muzeo uzante ŝtupetaron kaj forrabis ne nur la kopiojn de la oraj kornoj, sed ankaŭ aliajn valorajn objektojn, inter ili juvelojn faritajn de Heidenreich el la oro de la originalaj kornoj. <ref>[http://www.nachrichten.at/kultur/592167?PHPSESSID=9c78f8fdecd946df25abb353c4c9f528 www.nachrichten.at]</ref>
| |||