Revolucioj de 1989: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) Nova paĝo: thumb|240px|Detruita parto de la muro ĉe la [[Brandenburga pordego, soldato gardas la restojn, novembro 1989]] Oni nomas tiel la procezon dum kio la komunis... |
polurado |
||
Linio 2:
Oni nomas tiel la procezon dum kio la komunismaj ŝtatoj de [[Eŭropo]] kaj plej parto de tiuj de la aliaj kontinentoj forigis siajn ĝistiamajn komunismajn registarojn kaj komencis pli mal pli demokratiajn reĝimojn fine de la [[20-a jarcento]]. La montrila dato estas la falo de la [[Berlina muro]] en [[1989]], kvankam en ĉiu komunisma lando okazis iamaniere diversaj kontraŭkomunismaj reakcioj. Ĝis tiam la mondo estis disdividita dum preskaŭ duonjarcento en du blokoj, nome tiuj de la [[Varsovia Pakto]] kaj tiuj aliancanoj de [[Usono]] en organizo [[NATO]]
La unuaj kontraŭoj al la komunismo oni esprimis jam dum la [[milito pola-bolŝevika]] en [[1920]] jaro. La unuaj insurekcioj kontraŭ la komunismo okaziĝis en la [[1956]] jaro en [[Pollando]] ([[Ribelo de Poznań]]) kaj [[Hungario]]. La strikoj en Pollando estis tiel fortaj en 60-oj kaj 70-oj ke la komunista registaro komencis sange batali. Preskaŭ ĉiuj strikoj estis pacaj kaj senarmemaj. Gravega por la permuto kaj falo de komunismo estis la reformoj de [[Ĉeĥoslovakio]] kiu finiĝis per la armea atako de la Varsovia Pakto al tiu lando. La strikojn en Pollando komencis klare apogi papo [[Johano Paŭlo la 2-a]]. En [[1981]] jaro la strikoj en tiu ŝtato estis tiel popularaj ke generalo [[Wojciech Jaruzelski]] enkondukis la armean gvidadon de la ŝtato. La strikuloj kunigis la neofician laboristan asocion- [[Solidareco]]. La "Solidareco" fariĝis la simbolo de la falo de la komunismo en Pollando en [[1989]] jaro. La ideoj de ili inspiris ekzemple [[Vaclav Havel]] kaj ilia politika grupo por faligi la komunismon en la Ĉeĥoslovakio. La [[Sovetunio]] kiu ne povis plu kontroli situacion en la okcidentaj ŝtatoj kiel Pollando kaj Germanio komencis ian politikon ŝanĝi iamaniere la politikajn kaj ekonomiajn principojn de [[komunismo]], sed ankoraŭ ene de la komunisma hegemonio. Tio nomiĝis [[Perestrojko]] kaj ekokazis ĉirkaŭ 1985. La geopolitiko ŝanĝiĝis. [[Sovetio]] anoncis senvenkan foriron el [[Afganio]]. Plej frue en Pollando formigis la nova, sendependa registaro. La prezidanto de tiu lando fariĝis [[Lech Wałęsa]]- la ĉefo de [[Solidareco]] kaj unu el plej gravaj simboloj de la falo de komunismo.
[[Hungario]] malfermis la [[fera kurteno|feran kurtenon]].
| |||
