Fortikaĵoj en Eŭropo: Malsamoj inter versioj

[[Fuortaro Eben-Emael|Eben-Emael]] ... tiu ĉi nomo sonas kiel sorĉa sorĉformulo, sed temas pri tute ordinara vilaĝo en nord-orienta [[Belgio]], kiu neniam venus en la paĝojn de historio, se en ĝia proksimeco la belga generalstabo ne lasusigus konstrui en la jaroj [[1932]] – [[1935]] konstrui laŭ la franca modelo grandegan [[fuortaro Eben-Emael|fuortaron]]. Al projektistoj servis kiel modelo propre "grandgrupo" Hochwald en [[Vosges]]. Al la belga fortikaĵ-konstruafero ĉiokaze ne eblas kontesti certajn originalajn perfektigojn kaj la propran solvon. Simile kiel hochwaldala fuortaro havisde Hochwald Eben-Emael havis hom-skipon de 1200 virojnviroj, por kiu ampleksaj subteraj spacoj kun kvartirejoj, kuirejoj, manĝejoj, flegejo kaj pluaj spacoj estis fariĝontaj agadloko eble eĉ por vico da monatoj. Diference de la franca <!--vogela???--> fuortaro la belga grandfuortaro situis en [[ebenaĵo]], supersupre de la kanalo de Alberto, proksimume 40 km de [[Aĥeno]] kaj preskaŭ 8 kilometrojn de [[Maastricht]]. Meze de la ebenemaela fuortaro dominis artileria elŝovontaelŝovebl turniĝonta turo kun duopo de 120 mm kanonoj. Sed ĝian plej grandan pafforton prezentis 25 sepdekkvinmilimetraj kaj sesdekmilimetraj specialaj fortikaĵkanonoj, lokitaj en artileriaj kaj infanteriaj fuortoj, parte ankaŭ en turoj. Krome la fuortaro havis 25 mitralĝemelojn en turniĝontajturniĝontajn turojturojn kaj grandan kvanton de pluaj leĝeraj kaj pezaj mitraloj en flankaj kaj enirejaj kreneloj. La tuta fuortaro havis kompreneble ankaŭ memstaran elektrejon, akvoprovizejon, filtroventolil-ekipaĵon, mallarĝspuran fervojon, liftojn kaj pluan specialan ekipaĵaron, ebliganta longdaŭran defendon kaj la vivon de multnombra hom-skipo.

[[FuortaroLa fuortaro de Eben-Emael|Eben-Emael]] ne estis unusola belga fuortaro. En la jaro [[1928]] esploris aparta komisiono eblecon de renovigo kaj precipe modernigonmodernigo de la belga fortikaĵaro en [[Namuro (provinco)|Namuro]], [[Lieĝo (provinco)|Lieĝo]] kaj [[Antverpeno (provinco)|Antverpeno]]. Tiu ĉi modernigo okazis en la jaroj [[1929]] – [[1936]]. La grupon Lieĝo kaj Namuro kunigis nova ĉeno de memstaraj fortikaĵoj apud riverorla ivero [[Mozo]], konsistanta precipe el malpezaj objektoj. La grupon Lieĝo kaj Antverpeno kunigis pluaj ferbetonaj objektoj.

Ministro pri milito [[Devéz]] kaj generala ĉefstabestro de la belga armeo [[van der Begren]] en la tridekaj jaroj venkis gravan disputon – ili realigis, ke la kerno de defendo de la belga teritorio estos precipe en linio Lieĝo – Namuro. Iliaj kontraŭuloj ne kredis en ebleco defendigi tiun ĉi linion kaj post spertoj el la monda milito ili volis fortikaĵojn sur riveroj [[Skeldo]] kaj [[LysLejo]], profunde en la belga teritorio. Danke al tiu ĉi venko naskiĝis ankaŭ Eben Emael. La zonoj en Lieĝo kaj Namuro ĝisatendis grandan plifortigon kaj por ŝirmi sudorientansud-orientan terlangon de Belgio estis establita en [[Ardenoj]] nova zono de valaj fortikaĵetoj, kondukantaj en la proksimeco de limo de la franca [[Longuyon]] tra [[Bastogne]] al [[Henri Chapelle]], kie tiu ĉi linio ligis al spaco de [[Lieĝo]].

La belgaj objektoj de la daŭraj fortikaĵoj tro ne diferencis de la francaj. Ili havis same rezistkapablajn ferbetonajn konstruaĵojn kun armilaro en kasematoj kaj kloŝoj kaj kelke da fuortaroj, el kiuj al la plej grandaj (krom Eben Emael) apartenis ekz. [[NeuschateauNeufchateau]] kaj [[Pepinster]]. Sed ili diferencis per tre diferenciga armilaro, el kiu la plej rimarkinda estis 75 mm fortikaĵkanono GP kun rapideco de pafado 13 ekpafoj dum minuto kaj pafdistanco 11 kilometroj, konstruata speciale nur por la belgaj fortikaĵoj.

Sed signifo de la belgaj fortikaĵoj por la defendo de okcidenta [[Eŭropo]] kontraŭ la nazia [[Germanio]] iom ŝanĝiĝis pro oktobra proklamo el la jaro [[1936]], per kiu reĝo [[Leopoldo la 3-a (Belgio)]] proklamis tre probleman neŭtralecon. Belgio onidire ne estos enkadre de potenca aliencoalianco preparipreparonta militon, sed ĝi antaŭforigos la militon de la lando… La eventoj de la venontaj jaroj – la nazia agresioagreso en la jaro [[1940]] – estos laŭvorteestis mokrido al tiu ĉi proklamo. <!-- //Nekomprenebla frazo// Sed en la jaro [[1936]] estas en Belgio finigata sole komencinta konstruado de fortikaĵoj kontraŭ Germanio, en programon estas venantaj fortikaĵoj en spaco de [[Gento]] en profundeco de defendo de limoj kaj novaj fortikaĵoj estas konstruataj ĉe la franca-nederlanda limo! Antaŭnelonga aliancano – [[Francio]] – respondas al tiu ĉi paŝo per komenco de konstruado de [[Weygand-linio]]… -->