Hans Pfitzner: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Linio 5:
Pfitzner estis filo de orkestro-violonisto kaj jam junaĝe ricevis muzikinstruon de sia patro. La familio transloĝiĝis en 1872 al [[Frankfurto ĉe Majno]]. Jam en la aĝo de dek unu la eta Hans komponis siajn unuajn verkojn, en 1884 ekestis la unuaj postlasitaj lidoj. Ekde 1886 ĝis 1890 Pfitzner studis ĉe la [[konservatorio]] en Frankfurto kompozicion kun ''Iwan Knorr'' kaj pianon kun ''James Kwast''. Li instruis ekde 1892 ĝis 1893 ĉe la [[konservatorio]] de [[Koblenz]] kaj fariĝis en 1894 kapelestro-volontulo ĉe la ŝtata Teatro de [[Majenco]].
 
En 1895 tie la unuaj iom grandaj verkoj de Pfitzner estis praprezentataj, la [[opero]] ''Der arme Heinrich'' kaj la [[teatromuziko]] pri ''Das Fest auf Solhaug'' de [[HenrikiHenrik Ibsen]]. En 1897 li transsetlis al [[Berlino]] kaj fariĝis instruisto ĉe la [[konservatorio]] ''Stern''. Li geedzidgis en 1898 kun ''Mimi Kwast'', filino de sia iama pianoinstruisto. En 1903 Pfitzner fariĝis unua [[kapelestro]] ĉe la Berlina Teatro de la Okcidento, naskiĝis lia unua filo ''Paul''.
 
En 1905 [[Gustav Mahler]] direktis la duan operon ''Die Rose vom Liebesgarten'' de Pfitzner ĉe la Viena Ŝtata Opero. Naskiĝis la dua filo de Pfitzner en 1906, lia filino ''Agnes'' en 1908. Samjare la familio transliĝiĝistransloĝiĝis al [[Strasburgo]]. Tie Pfitzner estris la Urban Konservatorion kaj la simfonikoncertojn de la Strasburgaj Filharmonianoj. En 1910 li samtempe transprenis la muzikan estradon de la Strasburga Opero, kie li ankaŭ aktivis kiel [[reĝisoro]]. En 1913 li profesoriĝis.
 
En 1917 [[Bruno Walter]] praprezentis en la Munkena Princregento-Teatro la „Muzikan legendon“ (opero) ''Palestrina'', kiu valoras kiel la plej grava verko de Pfitzner. En la meza centro de la multfaceta dramo staras, transigita en la renesancepokon, la streca rilato inter aŭtonomio de artverko kaj artisto unuflanke kaj la postuloj de la socio aliaflanke. [[Giovanni Pierluigi da Palestrina]] devas komponi meson, por repacigi malamikiĝintajn partiojn de la klerikaro. Ĉar li rifuzas tion, li devas atendi perskuton de la [[inkvizicio]] kaj meditas pri memmortigo. En plena soliĝo li travivas subitan [[inspironinspiro]]n kakaj komponas la verkon – neprone pro la komisio, sed pro si mem.
 
[[Thomas Mann]] honorigis la operon ''Palestrina'' en mallonga [[eseo]] aperanta oktobre 1917, kiun li poste liamleksigisli ampleksigis kaj enprenis en siajn ''[[Betrachtungen eines Unpolitischen]]'' (Konsideroj de malpolitikemulo). Li fondis en 1918 kune kun aliaj artistoj la ''Hans-Pfitzner-Asocion por Gemana Tonarto''. En 1917 aperis traktaĵo de Pfitzner ''Futuristengefahr'', kiu sin direktas kontraŭ la ''Koncepto de nova estetiko de la tonarto'' de [[Ferruccio Busoni]]. Abstraktan nocion de progreso en la muziko (en la senco, ke verko pli progresa laŭ rimedoj esta pli alte taksenda), Pfitzner rifuzis, kaj turnis sin – kiel ankaŭ [[Arnold Schönberg]] kaj [[Paul Hindemith]] en iliaj flankaj rimarkoj pri Busoni – kontraŭ spekuladoj pri tio, kiel komponendas estonta muziko. En 1920 li publikis ''La nova estetiko de la muzika malpotenteco: simptomo de putriĝo?''; en tiu li atakis [[''Paul Bekker]]'', kreinto de la nocio ''[[Nova Muziko]]'', kaj responde disvolvis sian ideo-estetikon (genia ideo kiel elirpunkto kaj kvalitosigno de verko) pensata ekde [[Arthur Schopenhauer]]. Kiel en ĝi, tiel oni trovas preskaŭ en ĉiuj teoriaj traktaĵoj de Pfitzner la konstruivajn, per propra artisma kreado atestitajn momentojn miksitajn per malracia, ŝovinista kaj kontraŭjuda polemiko (nocioj kiel „malgermana“ aŭ „tutmonda judismo“ ĉiam denove aperas). en sia lasta iom granda traktaĵo ''Verko kaj prezentado'' (1929) Pfitzner proponas operreĝion strikte evoluitan el teksto kaj muziko (kontraŭe al la reĝioteatro).
 
Pro la transcedo de [[Alzaco-Lotaringo]] al [[Francio]] post la [[unua mondmilito]] forpelita el Strasburgo, Pfitzner translokiĝis en 1919 al [[Schondorf am Ammersee|Unterschondorf]] ĉe [[Ammersee]]. En 1919/1920 li estis provizore dirigento de la Munkenaj Filharmonianoj. En 1920 li estris majstran klason pri [[kompozicio]] ĉe la Prusa Akademio de Artoj]]. Lia [[Romantikismo|romantisma]] [[kantato]] ''Von deutscher Seele'' (de germana animo; 1921) laŭ poemoj de [[Joseph von Eichendorff]] kaj liaj plej gravaj instrumentaj komponaĵoj, la pianokonĉerto E<sub>b</sub>-maĵora (1922), la violonkonĉerto b-minora (1923) samkiel la arĉkvarteto c<sub>#</sub>-minora (1925), kiun la komponisto tranaranĝis en 1932 kiel [[simfonio]], estas verkoj, kiu atingas en sia intensigita esprimvolo la limojn de la tradicia harmoniaro. Tio validas ankaŭ por la ĥorfantazio ''Das dunkle Reich'' (La obskura regno),verkita post la morto de lia edzino Mimi (1926), funebra muziko laŭ poemoj de [[Michelangelo]], [[Goethe]], [[Conrad Ferdinand Meyer]] kaj [[Richard Dehmel]].
 
La solenaĵoj kaj honorigoj pro lia 60-a naskiĝtago en 1929 donis al Pfitzner denove grandan renomon. Li transloĝiĝis en 1930 al Munkeno kaj verkis ekvajaresekvajare sian lastan operon ''Das Herz'' (La korokor'). En 1934 li pensiiĝis je la Ŝtata Akademio de Tonarto en Munkeno, je kio okazis disputoj kun la prusa ministroprezidento [[Hermann Göring]]. En 1936 mortis lia filo Paul. sekvajare Pfitzner ekkverelis kontraŭ siaj gefiloj Peter kaj Agnes.
 
En 1939 Pfitzner duan fojon geedziĝis kun Ehe ''Mali Stoll''. La solenaĵoj kaj honorigoj okaze de lia 70-a naskiĝtago estis ege malpli spektaklaj ol dek jarojn antaŭe. En 1942 Pfitzner kaj sia edzino eskapis de morto pro bombatako proksime de Nurenbergo, kvankam la litvagono, en kiu ili troviĝis dum vojaĝo, estis plene detruita. En 1943 bomboj trafis sian loĝdomon en Munkeno, kaj li transsetlis al Vieno-Rodaun. Post kiam sia filino Agnes jam en 1939 sinmortigis, en 1944 lia dua filo militmortis en Rusio. Pfitzner fuĝis en 1945 al [[Garmisch-Partenkirchen]], kie li trovis loĝejon en kampejo por fuĝintoj. Jaron poste li transloĝis en maljunulejon je München-Ramersdorf. En 1948 li estis sennaziigita kaj de la juĝoĉambro Munkeno kvalifikita „kiel nekoncernato de la leĝo“. En 1949 li mortis dum vojaĝo en Salzburg je dua [[apoplesksioapopleksio]]. Li estis entombigita en honortombon sur la Viena Centra Tombejo.
 
== Politika sinteno kaj kritiko ==