Konkero de Ameriko: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto |
|||
Linio 17:
# "'''''Nenies Tero'''''" (''res nullius''), principo kio supozigis fakte kaj rajte la disdivido foje de la teritorio inter eŭropaj ŝtatoj per de okupado, pro malkonigo de la indiĝena posedrajto se ekzistis.
# "'''''Teroj por kristanaro'''''", principo kiu justigis la decidon disvastigi la kristanismon al la loĝantaroj de Ameriko, permesante la perfortan konverton kaze ke ne estus volonta, dum kelkaj eŭropanoj defendis eĉ ke "''la indiĝenoj ne havas animon"''<ref>
# "'''''Konkerrajtoj'''''" de la eŭropaj ŝtatoj pri civilizacioj aŭ indiĝenaj socioj kiuj hegemoniis de unu sur aliaj, de la naturaj riĉaĵoj kaj de la perforta uzado de la indiĝenoj kiel senpaga laborforto profite de la dominanto de la teritorio. La obsedo por [[oro]], simboligita de la insista serĉado de [[Eldorado]], karakteris formon de Konkero de Ameriko bazata sur la sistemo de la [[Kondotiero]] estrante [[soldulo]]jn, tiama mode en eŭropaj militoj.
En [[1493]] la papo [[Aleksandro la 6-a]] "donis" tiujn teritoriojn malkaŝitajn de la [[regno de Kastilio]] devigante ĉiujn veturontojn tien peti permeson de la reĝo de Kastilio ([[Aleksandraj buleoj]]), ordono kiun poste britoj, nederlandanoj, francoj, belgoj, svedoj, rusoj malakceptis. Post unu jardeko, [[Américo Vespucio]], itala ŝipisto serve al hispanoj, priskribis, ke la teroj malkovritaj de Kolumbo ne estis en Azio, sed temas pri kontinento nekonata de la eŭropanoj de la [[15a jarcento]]. Omaĝe eŭropanoj nomigos kiel "[[Ameriko]]" tion ĝis tiam malkaŝitan kaj poste valide por la tuta kontinento.
==Konkero kaj koloniigo==
[[Dosiero:LoC Waldseemüller map display 2007.jpg|thumb|250px|Mapo de la germano Martin Waldseemüller de [[1507]], kiu unue nomigis "Amerikon" la kontinenton konatan antaŭe kiel "[[Abya Yala]]" (majaoj), "[[Cem Anahuac]]" (aztekoj) kaj [[Vinland]] (vikingoj). La mapo montras jam la [[Pacifiko]]n kaj la centramerikan terkolon antaŭ la "malkovro" atribuita al [[Balboa]] (1513). La mapo estas konata kiel ''Naskiĝatestilo de Ameriko'' kaj troviĝas en la Trezorejo de la Biblioteko de la [[Usona Kongreso]].]]
La koloniaj registaroj organizis la ekonomiojn de la amerikaj socioj sub siaj hegemonioj ene de sistemo de [[Internacia komerco]] por faciligi la havigon de ormetaloj kaj krudaj materialoj al la ekonomioj de Eŭropo, por formi [[merkantilismo]]n favoran al la eŭropaj ŝtatoj. La konkero de Ameriko normigis sistemojn de [[laboro]] [[Servuteco|servutaj]] por indiĝenoj kaj [[Sklaveco|sklavecaj]] (propraj de Ameriko, Azio, Eŭropo kaj Afriko), baze sur forrabo de personoj en [[Afriko]] kaj ties deviga kaj perforta transporto al [[Ameriko]].<!--<ref>La esclavitud era conocida en América antes de la llegada de los europeos, ya que existía en algunas culturas. En ciertos casos, como en el Imperio Inca, los especialistas discuten si los "[[yanaconazgo|yanas]]" eran esclavos (Del Busto, José Antonio; ''Perú incaico'', 1977). La institución del yanaconzago continuó durante el período colonial español.</ref> Krome en las colonias de España, se estableció un sistema de [[castas]] basado en la doctrina de la [[limpieza de sangre]], que imponía la superioridad de la llamada "raza blanca" sobre las demás etnias. Luego de la Conquista de América, algunas de las constituciones de las naciones que se independizaron, siguiendo el ejemplo de Estados Unidos y Francia, abolieron la esclavitud; otras constituciones como la de [[Argentina]] promovían la invasión de europeos en los territorios poblados por indígenas. Además, Haití y todos los estados que se independizaron de España establecieron constituciones aboliendo la esclavitud. En otros países americanos, como el Reino de Brasil y Estados Unidos, la esclavitud continuó hasta la segunda mitad del siglo XIX.
-->
==Notoj==
<references/>
| |||