Til' Strigospegulo: Malsamoj inter versioj

'''Til' Strigospegulo''', originale malaltgermane '''[[Dyl Ulenspegel]]''', altgermane '''[[Till Eulenspiegel]]''' kaj nederlande '''[[Tijl Uilenspiegel]]''', estas [[legendo|legenda]] [[mezepoko|mezepoka]] vojaĝanta amuzisto kaj heroo de malaltgermana populara libro, publikigita anonime dum la jarojjaro [[1510]] aŭ [[1511]].

Laŭ la libro de [[1510]]/[[1511]] Til' Strigospegulo naskiĝis ĉirkaŭ la jaro [[1300]] en vilaĝo ''Kneitlingen'' en la proksimeco de [[Braunschweig]] en okcidenta [[Malsupra Saksio]]. Laŭ memorŝtono li mortis dumen [[1350]] en la urbo ''Mölln''. Legendoj pri li popularis en la tuta malaltgermana lingvoregiono (inkluzive de [[Flandrio]] kaj [[Nederlando]]), sed ne certas, ĉu li vere ekzistis aŭ estis sprita inventaĵo.

La ŝercoj de Til' Strigospegulo ofte fontas el tio, ke li laŭvorte komprenas iun [[metaforo|metaforan]] parolturnon. Li uzas tiujn intencajn miskomprenojn, por montri la karakterajn malfortojn de iuj personoj kaj por montri la politikajn kaj ekonomiajn misojn de sia epoko.

La libro pri Til' Strigospegulo estas la plej signifa literaturaĵo de la mezepoka malaltgermana lingvoregiono. Jam dum la 16a[[16-a jarcento]] ĝi tradukiĝis al multaj eŭropaj lingvoj, inkluzive de la [[latina]], [[franca]], [[nederlanda]], [[angla]] kaj [[pola]]. Pli novaj romanoj pri Til' Strigospegulo dum la postaj jarcentoj modifis la historion kaj el la origine kruda karaktero iĝis simpatia ŝercemulo. Nuntempe ekzistas tradukoj en pli ol 280 lingvoj.

''La légende et les aventures héroiques joyeuses et glorieuses d'Ulenspiegel et de Lamme Goedzak au pays des Flandres et ailleurs'' de ''Charles De Coster'', verkita dum la 19a[[19-a jarcento]], kiu translokigas la historion al la mezepoka flandra urbo [[Damme (Belgio)|Damme]] (ne la nuna [[Belgujo]]) kaj ĉirkaŭaĵo. La populara romano tre kontribuis al kreo de flandra kultura identeco. La [[komponisto]] ''[[Richard Strauss'']] dumen [[1895]] verkis muzikaĵon kun la [[germana]] titolo ''Till Eulenspiegels lustige Streiche''.

Kvankam la figuro Eulenspiegel aŭ Uilenspiegel ŝajnas konsisti el la vorteroj "Strigo[[strigo]]" kaj "Spegulo[[spegulo]]", kaj jam en la unua versio de la libro de [[1510]]/[[1511]] li estas bildigita kun strigo kaj spegulo en la manoj, fakte la nomo venas de la malaltgermana verbo ''ulen'' (viŝi) kaj ''spegel'' (spegulo, sed ankaŭ [[postaĵo]]). La eldiro ''Ul'n spegel'' do signifas "viŝu la postaĵon".

*''Amuza legado pri Til' Strigospegul''' (tr. [[Rikardo Ŝulco]], [[Esperanto-Centro Paderborn]], [[1987]])

*''Ulenspieghel, tio estas Strigspegulo pri liaj vivo kaj fiaj agoj, Pri strangaj aventuroj, kiujn li havis, ĉar li neniam evitis eblan friponaĵon'' (El la nederlanda trad. P. Wolrug. Kun ilustraĵo el la antverpena eld. de ĉ.1500, Amsterdam, Vulpo, Wouter F. Pilger, [[1967]])