Vikipedio

Lester R. Brown: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
(Rigardi ŝanĝojn inter stabila kaj nuna versioj)
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
eNeniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 11:
Brown verkis aŭ kunverkis pli ol 50 librojn pri naturmediaj tutmondaj problemoj tradukitajn en pli ol 40 lingvojn. Lia plej lasta verko estas ''Plan B 3.0: Mobilizing to Save Civilization'', kies esperantigo aperis en 2008 sub titolo [[Plano B - Mobilizo por savi civilizacio|Plano B - Mobilizo por savi civilizacion]]. Brown resumis multajn el la plej gravaj problemoj endanĝerigantaj civilizacion en numero de majo 2009 de la revuo ''[[Scientific American]]''.<ref> Lester R. Brown [http://www.sciam.com/article.cfm?id=civilization-food-shortages&print=true "Could Food Shortages Bring Down Civilization?"], ''Scientific
American'', May, 2009</ref>
Ricevanto de 40 [[honora doktoreco|honoraj doktorecoj]] kaj premioj, inkluzive, en 1987, de la Naturmedia Premio de [[Unuiĝintaj Nacioj]], en 1989, de la Ora Medalo de [[WWF]], en 1994, de la Premio Blua Planedo (''Blue Planet'') pro liaj "kontribuoj al solvado de tutmondaj naturmediaj problemoj" kaj ankaŭ de la premio MacArthur Fellowship, jam en 1978 en sia libro ''The Twenty-Ninth Day'' (La dekdudek-naŭa tago), Brown atentigis pri la "diversaj danĝeroj aperantaj sekve de nia ekspluatado de la naturo... pro troa fiŝkaptado en la oceanoj, nudigo de la arbaroj[[senarbarigo]] kaj transformado de teroj en dezertojn"<ref>Harrington, Michael. ''New York Times'' recenzo,April 9, 1978</ref>
En 1986, la [[Biblioteko de Kongreso]] petis iajn personajn arkivojn, rimarkante ke liaj verkoj "jam forte influis la pens-aliron al problemoj kiel tutmondaj loĝantaro kaj resursoj." Meze de la 1970-aj jaroj, Brown kontribuis al disvolvo de la koncepto pri "[[Daŭripovo|daŭripova disvolviĝo]]", dum kariero komenciĝinta per [[agrikulturo]].
Brown loĝas en [[Vaŝingtono]].
 
==Vivo-komenco==
Brown naskiĝis kaj kreskis en agrikulturejo en [[Nov-Ĵerzejo]], apud rivero [[Delavaro (rivero)|Delavaro]]. Frue en sia infan-aĝo,li eksciis, ke multaj el la fondintoj de Usono estis engaĝitaj en agrikulturo, kaj tiam ekdeziris lerni tomat-kultivadon. Aĝante dekkvar jarojn, li komencis komercon pri tomatkultivado, kio fine kreskis ĝis iĝi la plej granda el Nov-Ĵerzejo vendante pli ol 680 tunojn jare. Li poste diris "agrikulturo estas ĉio kion mi volis fari en mia vivo. Vi devas koni grundojn, veteron, [[Fitopatologio|plant-patologiojn]], [[Entomologio|entomologion]], mastrumadon kaj eĉ pri politiko. Ĝis estas ideala interfaka profesio." <ref
name=DeLeon>De Leon, David. ''Leaders from the 1960s: a biographical
sourcebook of American activism'',
Greenwood Publishing Group (1994)</ref>
 
==Kleriĝo==
Ĵus akirinte diplomon pri [[agronomio]] en [[Universitato Rutgers]] en 1955, li pasigis ses monatojn vivante en kampara [[Barato]], kie li intime konatiĝis kun la nutraĵa-loĝantara problemo. "Lia sperto en barataj vilaĝoj ŝanĝis lian vivon" skribis la biografiiston David De Leon. "Kvankam li revenis al tomat-kultivado kiam li revenis Usonon, ĉi tiu laboro ne plu aspektiaspektis tiel alloge."<ref name=DeLeon/> En 1959, Brown dungiĝis ĉe la Eksterlanda Agrikultura Servo de la [[Usona Departemento pri Agrikulturo (USDA)]], kiel internacia agrikuturagrikultur-analizisto. <ref name=EPI>[http://www.earth-policy.org/About/Lester_bio.htm Earth Policy Institute]</ref> Brown tiam akiris [[Magistro|magistrecon]] pri agrikultura ekonomiko en [[Universitato de Maryland|universitato de Marilando]].
Dum lia kvar-jara tempo en USDA, Brown plenumis studon pri tutmondaj resursoj. Ministro pri agrikulturo, [[Orville Freeman]] proponis al li laboron pri diversaj politik-konsiloj, dirante: "nun, kiam vi skizis la problemaron, vi devas ion fari pri ili." <ref name=DeLeon/> Li baldaŭ estis konsiderata kiel la konstanta fakulo pri tutmondaj problemoj. Estiel, li konsiladis la ministron pri Agrikulturo pri la eksterlandaj agrikulturaj politikoj. Li laboris ankaŭ por la Internacia Agrikultur-Disvolva Servo fine de la 1960-aj kaj komence de la 1970-aj, samtempe akirante magistrecon pri Publika Administrado el la Harvarda Administrada Lernejo Kennedy. Lia ĉefa laboro celis "kreskigi nutraĵ-produktadon en subdisvolviĝintaj landoj."<ref name=DeLeon/>
Komence de 1969, li forlasis la registaran administracion por kunfondi la Eksteran Disvolv-Konsilion (''Overseas Development Council ''). Li iĝis ankaŭ entuziasma fidanto je la [[Verda Revolucio]], esperante uzi pli bonajn semojn kaj kultiv-metodojn por kontribui al solvado de la tutmondaj malriĉec- kaj malsateg-problemoj. Liaopinie, "ĉi tiu teknikaro estas la plej turnopunkta evento el la historio de la elpenso de la vapor-maŝino."<ref name=DeLeon/> Dum postaj jaroj, tamen, li ekkonsciis ke rapida loĝantar-kresko en la nedisvolviĝinta mondo estis superanta la atingojn en nutraĵ-produktada pliigo.
 
==Kariero de naturmedia aktivulo==
En 1974, kun subteno de la Fondaĵo Rockefeller Brothers Fund per $stipendio de 500.000-stipendio usonaj dolaroj, Brown fondis la [[Mond-Garda Instituto|Mond-Gardan Instituton]], la unuan esplor-instituton dedeĉitandediĉitan al analizado de tutmondaj naturmediaj problemoj. Li tiam lanĉis la inform-servon ''Worldwatch Papers'' kaj la raportojn ''Stato de la Mondo'' (''State of the World'') kaj aliajn informajn eldonaĵojn. Laŭ De Deon, "li kunigis skipon da junaj idealistoj ĵus elirantaj el la universitato. Ili estis petitaj esti "profesiaj ĝeneralistoj", anstataŭ mallarĝ-spektraj fakuloj kun altnivelaj diplomoj."<ref name=DeLeon/>
 
La instituto fine rimarkiĝis kiel sendependa kaj respektinda [[Pensfabriko|pensfabriko]] koncentriĝanta pri naturmediaj problemoj kaj ankaŭ stokejo de granda amaso da prinaturmediaj informoj. Ĝia celo estas klerigi la publikon kaj registarojn pri naturmediaj problemoj kaj rekomendi agojn. La instituto rifuzis iĝi premgrupo, kiel diris Brown: "la mondo plenas je fakuloj kiuj profunde fosas ternestojn kaj eligas orŝtonetojn kaj vidigas ilin, sed neniu staras supre por kunigi ilin. Ĉi tio estas nia laboro."<ref name=DeLeon/>
 
===Ĉefaj temoj===
Sufiĉe nombraj estas le temoj, kiuj eniris lian laboron laŭlonge de la jaroj. Jen nekompleta listo de ili:
Linio 35 ⟶ 39:
**[[Senarbarigo]]
**[[Dezertiĝado]]
*Elĉerpado de [[Akvo-resursoj]] depletion
**Fandiĝantaj [[Glaĉero|glaĉeroj]]
**Malkreskantaj [[Grund-akvejoj|grundakvejoj]]
Linio 43 ⟶ 47:
**Disvolvo de [[Renoviĝanta energio|renoviĝantaj energioj]]
*Rubo-redukto kaj [[Recikligo|recikligo]]
 
==Ekologiisto kaj verkisto==
===Alarmado===
Post freŝdata parolado ĉe la Universitato Catawba (''Catawba College''), la universitata gazeto parolis pri li, kiel "naturmedia [[Paul Revere]]," [pro tio, ke] li avertis sian aŭskultantaron dirante "krom se la civilizacio prenus alian vojon, ĝia fino estas vere proksima... Ni partoprenas vetkuron inter la naturmedia [[Krita Punkto|krita punkto]] kaj la politikaj kritaj punktoj, - 'kion plej bezonas, estas ke la merkato spegulu la naturmedian realon.' " Li aldonis "ni ne bezonas travivi fandiĝon de [[glaĉeroj]] por scii,ke ni estas en problemoj. Kiom ni pretas elspezi por eviti 23-futan leviĝon de la [[marnivelo]]?" li klarigis, ke "nerektaj kostoj estas difinantaj nan estonton, " kaj ĉi tion ignorante, "ni faras ekzakte la samon kiel [[Enron]] - lasante kostojn ekster la kontoj. Konsumadi hodiaŭ sen interesiĝi pri la estonto estas senelireja filozofio." Li parolis pri rapidaj loĝantar-kresko kaj senerbarigosenarbarigo kaj ankaŭ pri "du novaj streĉoj - altiĝantaj prezoj de nutraĵoj kaj petrolo." "Petrol-prezoj altiĝas, ankaŭ altiĝos gren-prezoj," li asertis.<ref>[http://www.catawba.edu/news/archive/2008/11/12/lester_brown.aspx Environmental Paul Revere], Parolado ĉe Catawba College, 12-an de novembro 2008</ref>
 
===Proponoj de solvoj===
En decembro 2008, en eseo por la Ter-Politika Instituto, Brown prezentis rimedojn por krei labor-postenojn per publikaj investoj en renoviĝantaj energioj kaj energi-efikaj teknikoj. Li liveris statistikojn pri disvolvo de la sektoosektoro, enkalkulante kreotajn labor-postenojn <ref name=Brown1208>Brown, Lester R.
[http://www.earth-policy.org/Updates/2008/Update80.htm Creating New
Jobs], Earth Policy Institute, Dec. 8, 2008</ref>
*La industrio pri renoviĝantaj energioj - venta,suna kaj geoterma - estas kreskanta per 30% jare;
*Nun, estas en Usono 24.000 megavatoj da perventa energi-produktkapablo jam enretigita, sed estas "mirigaj" 225.000 megavatoj da planitaj vent-elektroturbinaroj;
*Ĉiu miliardo da usonaj dolaroj investita en vent-elektroturbinoj kreas 3.350 labor-postenojn - t.e. preskaŭ duoble pli ol la postenoj kreitaj en la karbo-elektrocentraloj;
*Unu miliardo da usonaj dolaroj investita en sun-fonta energio estigas 1.480 labor-postenojn;
*Kion nioni bezonas, estas mobilizo samtipa kiel tiu okazinta en Usono dum la [[Dua Mondmilito]], por produkti aŭtomobilojn funkciigatajn per elektro, kiuj funkcias je kosto benzin-egalvaloranta $0,25 por unu litro (anstataŭi ĉiun SUV-on per konektebla hibrid-veturilo ŝparigus $20.000 da importita petrolo dum ĝia uz-tempo);
*Investo de $500 miliardoj en nepoluaj kaj renoviĝantaj energi-sistemoj kreus 3 milionojn da labor-postenoj ĝis jaro 2020;
Li reliefigis, ke "historie, malofte okazas, ke tiel multaj aperantaj danĝeroj havas komunan solvon."
=="''Plano B, Mobilizo por savi civilizacion''"==
[[''[[Plano B'']]'' estas referenc-verko de Brown, en kiu li disvolvas ĉiujn temojn, kiujn li prilaboris dum siaj esploroj. En ĝi, li starigas la konstaton, ke ne la tuta mondo povas sekvi la disvolviĝ-modelon praktikatan de la industriaj landoj. Ekzemple, se [[Ĉinio]] atingus tiun disvovlvo-gradon, la naturmedia sistemo ne eltenus, kaj ne estus sufiĉe da resursoj (energiaj, akvaj, nutraĵaj, kultur-teraj, ktp) sur la Tero por nutri tian disvolviĝon. Kaj Ĉinio ne estas la nura lando aspiranta al tia evoluo... Li klare montras la nedaŭripovecon de la nuntempa industria modelo. Li ankaŭ starigas la konstaton de la multnombriĝanta tutmonda loĝantaro, kaj kiel ĉi tio kolizias kun la naturmediaj limoj (reduktiĝo de fekundaj kultur-teroj kaj de la rendimentoj de kulturataj teroj, ŝrumpo de grund-akvejoj, malkresko de fiŝkaptejoj, nutraĵ-krizoj, ktp) kaj socialaj-politikaj limoj (disvolviĝo de diversaj konfliktoj pri akvoresursoj, interalie).
 
Post la starigo de tiuj konstatoj, dua parto de la libro estas dediĉita al ekspono de la nepra kaj urĝega neceso ŝanĝi la tutan ekspluat-sistemon kaj al ekspono de la multnombraj eksperimentoj teknikaj, socialaj, fiskaj kaj politikaj por limigi la kunfadiĝantajn krizojn. Tiuj eksperimentoj estas multnombraj: loĝantar-redukto per famili-planado kaj universala baza instruiteco, redukto de akvo-uzo kaj energi-konsumo per uzo de pliefikaj teknikoj kaj ŝparado, disvolvo de renoviĝantaj energioj, ŝanĝo de fiskaj politikoj por imposti konsumadon de naturaj resursoj kaj ne plu la homan laboron estas nur kelkaj aspektoj el la proponaro de Lester R. Brown.
''Plano B, mobilizo por savi civilizacion'' estas traduko al Esperanto de la plej lasta verko de Brown, anglalingve titolita ''Plan B 3.0, mobilizing to save civilizaton'', kaj ĝis nun nura verko de ĉi aŭtoro disponebla en la tutmonda lingvo.▼
 
▲''Plano B, mobilizo por savi civilizacion'' estas traduko al [[Esperanto]] de la plej lasta verko de Brown, anglalingve titolita ''Plan B 3.0, mobilizing to save civilizaton'', kaj ĝis nun nura verko de ĉi aŭtoro disponebla en la tutmonda lingvo.
 
==BibliografioVerkaro (ĉefe anglalingva)==
* ''Man, Land and Food'' (1963)
* ''Increasing World Food Output''(1965)
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Lester_R._Brown"