Biblioteko Dukino Anna Amalia: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Linio 4:
La [[biblioteko]] estis ekvivigita en la jaro 1691, kiam duko Vilhelmo Ernesto faris publike alireblan sian kolekton da 1.400 libroj. En la sekvaj tridek jaroj ĝia stoko pliiĝis je 11.000 ekzempleroj.
<!--▼
[[dosiero:Anna-Amalie-1.jpg|thumb|right|Anna Amalia von Sachsen-Weimar-Eisenach ''(Gemälde von [[Johann Ernst Heinsius]] 1773)'']]▼
[[dosiero:Carl August stehend.jpg|thumb|left|[[Ferdinand Jagemann]]: Carl August von Sachsen-Weimar-Eisenach]]▼
La konstruaĵo ekestis kiel loĝdomo de duko [[Johano Vilhelmo (Saksio Vajmaro)|Johano Vilhelmo]] post sia geedziĝo kun palatingrafino Dorothea Susanna inter 1562 kaj 1569. Kiel konstruestroj validas [[Nikolaus Gromann]] kaj post ties morto Erhard van Mehren. La nomo „Verda kasteleto“ (nun „Verda kastelo“) deiras de la oksidaĵo de la kuprotegmento. En 1706 duko Vilhelmo Ernesto nomumis la universitatan profesoron [[Konrad Samuel Schurzfleisch]] el Wittenberg unuan direktoron de la princa biblioteko, kiu tiam tamen supozeble ankoraŭ ne estis en la konstruaĵo.
▲[[dosiero:Anna-Amalie-1.jpg|thumb|right|Anna Amalia
Nomita estas la biblioteko laŭ [[Anna Amalie de Saksio-Vajmaro-Eisenach|Anna Amalia]] (1739–1807), dukino de Saksio-Vajmaro-Eisenach, dum kies regenteco okazis en 1766 la transloĝigo de la kortega librokolekto en la Verdan Kastelon. Ĝin estris la sekreta konsilanto [[Johann Poppo von Greiner]]. Kun sia plenaĝeco en 1775 la filo de Anna Amalia, [[Karlo Aŭgusto (Saksio-Vajmaro-Eisenach)|Karlo Aŭgusto]] transprenis la regadon. Kiel nova suvereno li tenis kaj prosperigis plue la princan bibliotekon.
▲[[dosiero:Carl August stehend.jpg|thumb|left|[[Ferdinand Jagemann]]:
Estrate de [[Clemens Wenzeslaus Coudray]] oni alikonstruis inter 1821 kaj 1825 la apudan turon kiel bibliotekan turon kaj altigis ĝin je unu etaĝo. Laŭ planoj de Coudray el 1844 la konstruaĵo estis ampleksigita ĝis 1849 per du aksoj en norda direkto.
En 1797 Aŭgusto komisiis [[Johann Wolfgang von Goethe]] kaj ties kolegon en la sekreta konsilantaro, [[Christian Gottlob Voigt]] (1743–1819), per la supra kontrolo pri la biblioteko. Goethe estris ĝin 35 jarojn ĝis sia morto en 1832 kiel bibliotekisto kaj kondukis ĝin kvalite al unu el la dek du plej gravaj biblitekoj de Germanio tiutempe. Ĝi kunpregis la epokon de la Vajmara klasikismo kaj estas ĝis nun unu el la plej gravaj arkivoj de la epoko. Tenanto estas nun la fondaĵo ''Klassik Stiftung Weimar''. En la oficperiodo de Goethe la librostoko duobliĝis je 120.000 ekzempleroj.
La esplorbiblioteko disponis antaŭ la brulego en la jaro 2004 pri stoko de ĉ. 1.000.000 volumoj kun pezocentro sur la germana kultura kaj literatura historio de la klasikismo inter 1750 kaj 1850 sub aparta konsiderado de germanistiko, historio, filozofio, arto, muziko kaj Turingio. Inter siaj specialkolektoj troviĝas kun 13.000 volumoj la plej granda kolekto de [[Faŭsto, parto 1]] same kiel grava kolekto de ĉ. 10.000 volumoj de [[William Shakespeare|Shakespeare]]. Al la kolekto ankaŭ apartenas mezepokaj libromanskribaĵoj, [[pamfleto]]j el la reformacia epoko, gentolibroj, [[jarlibro]]j, biblioj kaj tergloboj.
[[dosiero:Bundesarchiv Bild 183-1991-0820-304, Weimar, Bibliothek.jpg|miniatur|Die während der Zeit der DDR stark vernachlässigte Fassade der Bibliothek im Jahr 1991.]]▼
▲[[dosiero:Bundesarchiv Bild 183-1991-0820-304, Weimar, Bibliothek.jpg|
Ekde 1998 la Dukino-Anna-Amalia-Biblioteko apartenas kiel parto de la ensemblo „''Klasikisma Vajmaro''“ al [[Monda heredaĵo de Unesko|Monda heredaĵo]] de [[Unesko]]. La enigo en la liston de la monda heredaĵo Unesko argumentis per la "granda kulturhistoria graveco de publikaj kaj privataj konstruaĵoj kaj parkpejzaĝoj el la florepoko de klasikisma Vajmaro“ kaj per la "elstara rolo de Vajmaro kiel spirita centro en la malfrua 18-a kaj frua 19-a jarcentoj“. Al monda heredaĵo apartenas entute dek unu memorejoj en Vajmaro, „kies valoro formiĝas el la ligo de historia okazado, konstrua kovraĵo kaj aŭtentika ekipo“ (Germana komisiono de Unesko).
En 2003 fondiĝis la patrona societo "Gesellschaft Anna Amalia Bibliothek" en Vajmaro.
=== Elkonstruo de la biblioteko en 2002 ===
[[dosiero:Anna amalia bibliothek weimar tiefenmagazin juni2002.jpg|thumb|Bau des Tiefenmagazins der Herzogin Anna Amalia Bibliothek]]▼
▲[[dosiero:Anna amalia bibliothek weimar tiefenmagazin juni2002.jpg|thumb|
▲<!--
Im Mai 2002 wurde mit einem Ausbau zu einem Bibliothekszentrum für Weimar mit zwei unterirdischen [[Bibliotheksmagazin|Magazinen]] für 1,4 Millionen Bücher begonnen. Das 23 Millionen Euro teure Projekt sollte bis Februar 2005 abgeschlossen sein. Während der Umbaumaßnahmen wurde Anfang August 2004 mit einem Umzug der ersten Bücher begonnen.
Linio 48:
Im Jahr 2006 wurde der von den Weimarer Architekten Prof. Hilde Barz-Malfatti und Prof. Karl-Heinz Schmitz realisierte Erweiterungsbau der Herzogin Anna Amalia Bibliothek mit dem [[Thüringer Staatspreis für Architektur und Städtebau]] ausgezeichnet.
-->
== Literaturo ==
* [[Elise von Keudell]]: ''Goethe als Benutzer der Weimarer Bibliothek: ein Verzeichnis der von ihm entliehenen Werke'', H. Böhlau, 1931 (Reprint Leipzig, 1982)
|