Elisaveta Bagrjana: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
RG72 (diskuto | kontribuoj)
e Elisaveta Bagriana alinomita al Elisaveta Bagrjana: Pli ĝusta esperantigo
korektis "Bagriana" al "Bagrjana"
Linio 4:
[[Dosiero:Sofia University Rectorate TB.jpg|220px|thumb|left|Pastrodomo de [[Klemento de Oĥrido]], Sofia Universitato.]]
==Junulado==
Dum la jaroj 1910 kaj 1911 BagrianaBagrjana instruis en la vilaĝo Aftane (hodiaŭ Nedjalsko Недялско), kie ŝi spertis la kamparan vivon, post kio ŝi studis literaturan kaj slavan filologiojn ĉe [[Sofia Universitato]].
 
[[Dosiero:Vrattsa-from-above.jpg|220px|thumb|right|Vido de Vraca, Bulgario.]]
Dum ĉi tiu periodo ŝi renkontis kelkajn verkistojn, interalie Georgi Raiĉev, Konstantin Konstantinov, Dimĉo Debeljanov, Dimitar Podvarzaĉov, Ĥristo Jasenov kaj [[Jordan Jovkov]] (Йордан Йовков). En 1916 Jovkov (1880–1937), sen ricevi ŝian permeson, montris du de ŝiaj unuaj poemoj al la redaktoro de "Nuntempa penso," kiu eldonis ambaŭ poemojn sub ŝia denaska nomo kiel L. Belĉeva. Li eldonis la poemojn en 1915 — "Kial" (''Zaŝto'') kaj "Nokto Kanto" (''Veĉerna pesen'') — en la revuo ''Suvremenna misul'' (''Съвременна мисъл'', "Nuntempa penso"). El tiu sama jaro ĝis 1919 ŝi laboris kiel gimnazia instruisto en [[Vraca]] (Враца) kaj [[Kjustendil]] (Кюстендил).
 
Post ĉi tiu iom akcidenta debuto ŝi ne rapidiĝis por provi eldonigi pli da poemojn; anstataŭe, ŝi evoluigis ŝian literaturan edukadon kaj poezitekniko per ŝia traduko de la verkoj da poetoj [[Anna Aĥmatova]] kaj [[Marina Cvetaeva]].<ref name="pw">Edward Możejko, [http://www.jstor.org/pss/40133289 "The Private World of Elisaveta Bagryana"] ("La privatmondo de Elisaveta BagrianaBagrjana"), ''World Literature Today'', 1977.</ref>
 
[[Dosiero:Sofia movie 1897.jpg|268px|thumb|left|Reklamo pri la unua filmo montrita en Sofio, 1897.]]
==Kariero==
En 1921 ŝi revenis al Sofio kaj serioze komencis sian literaturkarieron, kiam la redaktoro de la influa literatura revuo ''Zlatorog'' ("Ora Korno") sugestis al ŝi daŭrantan eldonadan kunlaboron. Li ankaŭ donis ŝian literaturan pseŭdonimon Elisaveta BagrianaBagrjana.<ref name="pw" />; ŝi estis ĉefa kontribuanto al lia poezirevuo en la 1920-aj kaj la 1930-aj jaroj.<ref name="nebio">Jennifer Uglow, [http://books.google.ca/books?id=zlQKDvU1WV0C&pg=PA41&lpg=PA42 "Bagryana, Elisaveta"] en la ''Northeastern dictionary of women's biography'', 3rd ed. ("Nordorienta leksikono de virina biografio, tria eldono"), 1999, pp. 41-42. ISBN 155553421X</ref> Ŝiaj poemoj aperis en kelkaj revuoj kaj ĵurnaloj. Komence, oni eldoniĝis iujn el ŝiaj poemoj sub diversaj plumnomoj, kiel Elisaveta Blenova, Niĉija Dolĉe, Mikaela kaj BagrianaBagrjana.
 
Ŝia unua poezikolekto, ''Вечната и святата'' ("La eternino kaj sanktino"), kiu aperis en 1927, montris ŝian komforton kaj konfidon en nacia voĉa folkloro kiel fonto de inspiro kaj ankaŭ sendevian persistemon al la emancipo de virinoj. Edvardo Moĵejko diras pri ŝi: "De ĝia konkreta karaktero la frua poezio de BagrianaBagrjana reagis kontraŭ simboleco; de ĝia persona tono ĝi kontrastis kun la revolucia retoriko de [[Ĥristo Botev]] (1849 - 1876) kaj la malnovmoda patriotismo de [[Ivan Vazov]] (1850–1921)."<ref name="pw" />
 
Moĵejko ankaŭ analizas ŝian tutan verkokorpon kiel havanta kvar interplektaj temoj: virino, amo, vojaĝanta spaco kaj la vivo kiel biologia fenomeno. Ŝi poemciklo "Sismografo de la koro" petas kompatemon kontraste kun mekanisma moderna kulturo.<ref name="nebio" />
Linio 31:
* (1983) ''На брега на времето'' ("Sur la bordo de tempo")
* Стихии ("Elementoj")
* (1993) ''Penelope of the Twentieth Century: Selected Poems of Elisaveta Bagryana'' ("Penelope de la Dudeka Jarcento: Elektitajn Poemojn de Elisaveta BagrianaBagrjana"), Forest Books (anglalingva), 138 paĝoj. ISBN 185610026X
 
==Tradukoj==
Oni tradukis la poemojn de Elisaveta BagrianaBagrjana en 30 lingvoj, kaj ŝiaj libroj estas eldonitaj en [[Francio]], [[Ĉeĥio]], [[Rusio]], [[Rumanio]], [[Italio]], [[Svedio]], [[Pollando]] kaj aliloke.
 
{| border="0"
Linio 71:
моя кръвна майчице-земя.
 
''Originala bulgara poemo de Elisaveta BagrianaBagrjana''
 
|style="border-left: solid 1px #999; padding: 0 20px;"|