Helena mitologio: Malsamoj inter versioj

La ciklo pri la Troja milito, kolekto de [[epopea poemo|epopeaj poemoj]], komencas per la okazintaĵoj kiuj elĉenigis la militon: [[Eriso (diino)|Eriso]] kaj la [[ora pomo]] kun la enskribo ''por la plej bela'' (''kallisti''), la juĝo de [[Pariso]], forkapto de [[Heleno de Trojo|Heleno]] kaj la ofero de [[Ifigenio]] en [[Aŭlido]]. Por rekuperi Helenon, la grekoj organizadis eksterordinaran ekspedicion sub la komando de la frato de [[Menelao]], Agamemno, reĝo de Argo aŭ Mikeno, sed la trojanoj rifuzis liberigi ŝin. La ''Iliado'', kiu priskribas la dekan jaron de la milito, rakontas la disputon inter Agamemno kaj Aĥilo, kiu estis la plej valora greka soldato, kaj la mortojn dum batalo de la amiko de Aĥilo, [[Patroklo]], kaj de la plej aĝa filo de [[Priamo]], [[Hektoro]]. Tuj post tio, du ekzotaj aliancanoj unuiĝis al la troja flanko: [[Pentesileo]], reĝino de la [[amazonoj]] kaj [[Memnono]], [[Etiopio|etiopa]] reĝo kaj filo de la diino [[Eoso]], la mateniĝo<ref name="BrTr" />. Aĥilo mortigis ambaŭn, sed Pariso sukcesis tiam murdi lin per sago. Por rajti eniri la urbon, laŭ la orakoloj, la grekoj devis unue ŝteli el la citadelo la lignan skultpaĵon de Palasa Ateno (la [[Paladio (mitologio)|Paladio]]). Fine, helpitaj de tiu diino, ili konstruis la [[Troja ĉevalo|trojan ĉevalon]], kiun ili lasis antaŭ la pordo de la urbo por ŝajnigi ke ili agnoskis la venkon de la trojanoj kaj foriris. Malgraŭ la advertoj de [[Kasandro]], filino de Priamo, [[Sinono]] (greko kiu laŭdire perfidis sian tendaron) sukcesis konvinki la trojanojn enirigi la ĉevalon, supozeble kiel ofero al Ateno. La sacerdoto [[Laokoonto]], kiu klopodis detrui la lignan ĉevalon, estis mortigita de maraj monstraj serpentoj. Dumnokte, la greka ŝiparo revenis, kaj la soldatoj kaŝitaj ene de la ĉevalo malfermis la pordojn de la urbo. Dum la sekva disrabado, oni murdis Priamon kaj lian idaron, kaj sklavigis la trojajn virinojn por sendi ilin servi en Grekio. La vojaĝo hejmen de la venkintoj (ĉefe tiuj, de [[Odiseo]] kaj Eneo) kaj la morto de Agamemno iĝis la intrigoj de du epikoj, la ''[[Revenoj]]'' (''Nostoi'', kiu ne supervivis ĝis nun) kaj la Odiseado de Homero<ref name="HeliosTr" />. La Troja ciklo enhavas ankaŭ la travivaĵojn de la filoj de la batalantaj herooj, ekzemple tiuj de [[Oresto]] kaj [[Telemako]]<ref name="BrTr" />.