Batalo de Varsovio (1920): Malsamoj inter versioj
[nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto |
kompletigo laŭ pollingva vikipedio |
||
Linio 1:
La '''Batalo de Varsovio''' ([[rusa lingvo|ruse]]: ''Варшaвское сражeние'' [varŝavskoje sraĵenije], [[pola lingvo|pole]]: ''Bitwa Warszawska''; ankaŭ nomata ''La Miraklo apud [[Vistulo]]'') estis
Je la [[12-a de aŭgusto]] [[1920]] fortoj de la [[Ruĝa Armeo]] komandataj de [[Miĥail Tuĥaĉevskij]] alvenis ĉe la pola ĉefurbo Varsovio kaj apuda fuorto [[Modlin]], komencante la atakon. La aŭtoro de la pola batalplano estis ĉefstabestro, generalo [[Tadeusz Rozwadowski]]. Lunde, la 16-an de aŭgusto, la pola armeo komandata de [[Józef Piłsudski]]
Antaŭ la batalo apud Vistulo plejmulto da bolŝevikoj kaj eŭropaj politikaj spertuloj prognozis baldaŭan perdon de preskaŭ venkita pola armeo. Ĝia mira kaj neatendita venko kripligis la sovetajn fortojn. [[Vladimir Lenin]] priskribante tiun situacion diris, ke ''"bolŝevikoj suferis grandegan malvenkon"''. Dum sekvantaj monatoj kelkaj
==Gravaj epizodoj==
'''Rompo de rusaj ĉifroj'''
Laŭ trovitaj dum la lastaj jaroj kaj publikigitaj aŭguste 2005 dokumentoj de la Centra Armea [[Arkivo]] jam septembre 1919 [[ĉifro]]j de la Ruĝa Armeo estis rompitaj de leŭtenanto [[Jan Kowalewski]]. Manovro de pola kontraŭofensivo sukcesis i.a. danke al konateco de planoj kaj ordonoj de la rusa flanko kaj scipovo utiligi la scion de la pola komandejo.
'''Akiro de radiostacio'''
Unu el pli gravaj epizodoj de la batalo estis konkero de la Kavaleria Regimento de [[Kalisz]] [[stabo|stabejon]] de la rusa kvara armeo en [[Ciechanów]], sekve do armean kancelarion, magazenojn kaj unu el du radiostacioj servantaj al rusoj komunikiĝi kun komandejo en [[Minsko]]. Tio okazis la 15-an de aŭgusto. Poloj sciis, ke la dua radiostacio ne funkciis, ĉar translokiĝadis aliloken. En la sama tempo komandanto de la fronto Miĥail Tuĥaĉevskij ordonis al la kvara armeo turniĝi al sud-oriento kaj ataki la armeon de generalo [[Władysław Sikorski]], kiu batalis apud [[Nasielsk]].
Rapida kaj efika deĉifro de la ordono flanke de poloj ebligis analizon de la situacio kaj entrepreno de fulmrapida decido agordi la radiostacion laŭ [[frekvenco]] de la rusa radiostacio por komenci efikan ĵamadon de pli distancaj transmisiiloj de Minsko. Danke al tio la dua radiostacio post ekfunkciigo en nova loko ne povis ricevi eldonitajn ordonojn. Varsovio samfrekvence disaŭdigadis senĉese dum du tagonoktoj tekstojn de la [[Biblio]], kiuj ricevis [[telegrafo|radiotelegrafistoj]].
'''Hungara helpo'''
Alianca helpo de [[Francio]] ne alvenis pro ĉesigo de transportoj fare de [[Germanio]], [[Aŭstrio]] kaj [[Ĉeĥoslovakio]], kiu la 28-an de julio 1920 aneksis [[Teŝina princlando|Teŝinan princlandon]]. [[Dua Internacio]] apogante bolŝevikojn instigis maristojn de [[Gdańsk]] haltigi internacian helpon. Komence de julio 1920 hungara registaro de la ĉefministro [[Pál Teleki]] decidis helpi al Pollando transdonante senpage en kritika momento pere de [[Rumanio]] armean ekipaĵon: entute ĝis 1921 preskaŭ 100 milionojn da kugloj por diversaj pafiloj, [[artilerio|artilerian]] [[municio]]n, 440 kampajn kuirejojn, 80 fornojn. La 12-an de aŭgusto 1920 al [[Skierniewice]] venis i.a. 22 milionoj da kugloj por Mauser de la fabriko de Manfréd Weiss en la [[Insulo Csepel]].
[[Dosiero:Jozef Pilsudski1.jpg|160px|thumb|[[Józef Piłsudski]], komandanto de Pola Armeo]]
|