Martiriĝo kristana: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
|||
Linio 8:
Teologiaj aspektoj pri la kristana martiriĝo estas senerare kapteblaj rekte el la [[Agoj de la Apostoloj]] kiuj montras la kaŭzon de la martiriĝo kaj la spiritan sintenon de la martiro kaj la ligon de la martiriĝo kun la ofero de Kristo. La unua martiro de la kristana historio estis junulo [[Sankta Stefano|Stefano]], ĝuste dirita ‘protomartiro’ (= unua martiro); li estas ankaŭ la unika martiro kies “passio” (martiro) estis detale rakontita en kanona libro (krom tiu, memkompreneble, de Jesuo Kristo).<ref>Ankaŭ [[Johano la Baptisto]] estas konsiderita kristana martiro kvankam mortigita tuj antaŭ la krucumado de Kristo; sed en la eklezio li estis, spite de kelke da hezitoj, inter la kristanaj martiroj.</ref> Se multaj estis la kristanaj martiroj, apartaj korsento kaj admiro ĉirkaŭas la unuajn martirojn. Stefano, krome, estis selektita de la dekdu apostoloj, kune kun aliaj ses junuloj, kiel [[diakono]] por ke li zorgu pri la travivaĵaj aferoj de la unua kristana jerusalema komunumo.
Specialaj aspektoj faras de tiu martiro emblema persono: lia konfesatesto, malsame ol en la malnovtestamenta tradicio, konturiĝas kiel daŭriĝo de la sorto de iu persono kaj iu ofero, tiuj de Jesuo kiu estas energie atestata kiel mesio kaj kiel la [[Filo de homo]]: kiel Jesuo ĉiam spirite-mense kontaktas la Patron, ankaŭ Stefano, mortanta, proklamas ke mem vidas (nome konscias kaj konfesas ĝismorte antaŭ Dio)<ref>Stefano “rigardis fikse al la ĉielo kaj vidis la gloron de Dio, kaj Jesuon starantan dekstre de Dio” (Ag 7,55).</ref>. Ke en Stefano ripetiĝas la okazintaĵo de Kristo pruvas ankaŭ la pardono kiun li ofertas al sia mortigantoj (Lk 23,34-46 = Ag 7,60). Laŭ la Agoj Stefano estis ŝtonigita de hebreoj kiuj ne akceptis lian atestaĵon: tiu kristano, fakte, subtenis ke [[Jesuo]] estis la unika kaj definitiva
Ĉio tio donis teologian valoron al la kristana martiro subveste de “ofero” krom atestaĵo: la hebreaj martiroj, antaŭaj al la evangelio, defendis sian identecon religian kaj politikan de izraelo anoncante ne la mesion alvenintan sed eventuale la mesion alvenontan.<ref>[http://www.vatican.va/holy_father/benedict_xvi/audiences/2007/documents/hf_ben-xvi_aud_20070110_it.html Benedikto la 16-a pri Sankta Stefano Protomartiro]</ref>
Linio 17:
[[Image:StStephen GiacomoCavedone.jpg|thumb|Stefano, la unua kristana martiro (pentraĵo de [[Giacomo Cavedone]]]]
Post la unuaj persekutoj, la imperiestroj, por bremsi la kreskantan disvastiĝon de la kristana kredo, emanis serion da dispozicioj celantaj malfajrigi la unuajn allumiĝojn de la eklezioj. Tiel, la paganaj kultoj unuafoje estis altruditaj kaj batalataj la sektoj “judaizantaj” en la Imperio:<ref>La vorto “judajzanto” havas ankaŭ alian signifon: judajzanto estis tiu hebrea kristano kiu, en la kristana komunumo, pretendis ke Paŭlo instruu ke elementoj de la kulto kaj pratika preceptaro hebrea estas devigoj pro kristano hebredevena aŭ pagandevena.</ref> La evangelio tial fariĝis kredatesto ankaŭ kontraŭ la romia tradicio. La unuaj kristanaj komunumoj identigis la lukton kontraŭ la paganaj misfaroj kun esprimo de sia kredo, kaj kuniĝis ĉirkaŭ la memoro de la martiroj kun [[Eŭkaristio|
Se dumprocese kristanoj rezignintaj al sia aperteno al la eklezio alinomiĝis, ene de la eklezio, ''[[lapsi]]'' (= falintoj), kondutis malsame, kaj male ol ili, kiuj ne revenis al paganismo eĉ en la momento de la morto, kaj honoriĝis per la martirpalmo.
Linio 31:
En la liturgia kalendaro, kvankam minimume kompare kun la reala nombro, kristanismo revivigas ĉe siaj fideluloj historiojn de martiroj. La kristana martirologio plenplenas de martiroj de ĉiuj epokoj. Estas konsideritaj sanktuloj ĉar martiroj, ekzemple, [[Giovanni de Brebeuf]], la tieldiritaj kadanaj martiroj, la jezuitoj mortigitaj de [[Irokeza lingvaro|Irokezanoj]] de la [[17-a jarcento]], vietnamia Sankta [[Andreo Dung-Lac]] kaj liaj kompanuloj de la [[19-a jarcento, japana sankta [[Paŭlo Miki]], [[Edith Stein|Sankta Tereza Benedikta de la Kruco]] kaj [[Maksimiliano Kolbe]] (mortigitaj en la naciaj [[lageroj]]...
Ekzistas evidente, kune kun la historio de kristanismo, io kio similigas la Kristkrenatojn al iliaj krucumita Vivanta Majstro, konludas kristanaj teologoj. Kaj tio plievidentas en la nuna epoko kiam, laŭ seriozaj statistikoj, la kristanaj mortigitaj pro ilia kredo sumas ĉirkaŭ 150.000 miloj jare (vidu ĉe [[Kristanaj
=== Tipoj de martiriĝo ===
Linio 57:
<ref>[http://www.intratext.com/IXT/ITA0476/_P9.HTM Correzioni al martirologio romano]</ref><ref>H. Dodwell, ''De paucitate martyrum'', in ''Dissertationes Cyprianiae'', Londono 1684</ref>
Revizion de la Romana Martirlibro efektiviĝis ankaŭ [[Cezaro Baronio]].
==Bibliografio==
* Bisconti, Mazzoleni, ''Alle origini del culto dei martiri. Testimonianze nell'archeologia cristiana'', 2004, ISBN 8879999230
* T. Baumeister, ''La teologia del martirio nella Chiesa antica'', 1995, ISBN 8805054437
*
* Roberto Beretta, "Storia dei preti uccisi dai partigiani", Edizioni Piemme
* Acta Sanctorum, de la Bolandistoj.
| |||