Arcipreste de Hita: Malsamoj inter versioj

'''Juan Ruiz''', fama [[Hispanio|hispana]] [[poeto]] de la 14a[[14-a jarcento]], estis pli konata per sia postena nomo '''Arcipreste''', tio estas ĉefpastro, '''de Hita''', vilaĝo de la provinco [[Guadalajara]].

Li naskiĝis ĉirkaŭ [[1283]] en [[Alcalá de Henares]], proksime de [[Madrido]], aŭ en [[Alcalá la Real]], proksime de [[Granado]], kie lia patro estis malliberigita kelkajn jarojn. Juan Ruiz estis '''pastro''' kaj studentis probable en '''[[Toledo (Hispanio)|Toledo]]'''. Oni scias malmulte pri lia vivo, nur ke lia nomo aperas kun tiu de ĉefrolulo de lia libro en dokumento de la toleda katedralo kaj tio kio aperas en la libro, ekzemple, ke li legis laŭmodajn ĉevalireskajnkavalireskajn librojn kiel ''Tristán de Leonís'', la ''Historia de Flores y Blancaflor'' aŭ la ''Historia de Enrique, fi de Oliva'', menciitaj en sia libro. Li ŝatis muzikon. Inter 1337 kaj 1350 suferis kelkajn '''malliberejajn jarojn''' por decido de don Gil [Ĥil] de Albornoz, arkiepiskopo, ŝajne ĝenita pro la kritikoj de la aŭtoro kontraŭ ties regularo pri finigo de konkubinismo en lia arkidiocezo. Ŝajne li mortiĝis ĉirkaŭ [[1350]], ĉar en 1351 li jam ne estis plu ĉefpastro de Hita, sed iu Pedro Fernández.

Lia ununura verko estas '''''[[Libro de Buen Amor]]''''' (Libro de Bona Amo) per kio li famiĝis kiel elstara verkisto en la [[hispana literaturo]]. La libro iĝas '''goliardeca protesto''' kontraŭ la reformiga politiko de la arkiepiskopo kiu klopodis enmeti la [[papo|papan]] doktrinon pri deviga fraŭleco kontraŭ hispana tradicio de konkubinismo aŭ porkunviva kontrakto de pastro kun virino, pli enhejma en muktkultura teritorio kiel la diocezo toleda antaŭe naskiĝloko de herezio adoptisma farita de [[Elipando]] kaj ankaŭ naskita per kunvivado de judoj, maŭroj kaj kristanoj. Tiel oni diras en la "Cántiga de los clérigos de Talavera" (Balado de pastroj [[Talavero|talaveraj]]) en la libro kie oni protestas kolere kontraŭ la kontraŭkonkubinisma regularo. Tiu ĉi kritiko, aliaj kontraŭ la ekleziaj altranguloj kaj lia senzorga ĝenerala sinteno parencigas lin kun la mezepoka goliarda literaturo kaj tre probable alportis lin en malliberejon.

Estas ankaŭ parodioj de liturgiaj tekstoj, de epopeaj kantoj -kiel la batalo inter Don Carnal kaj Doña Cuaresma- kaj de klerigaj tekstoj kiel "ploroj", ekzemple tiu de la rakontanto okaze de la morto de Trotaconventos [-kon-Trotakonbentos] (Tramonaĥejulin'), virino kiu vizitis monaĥejon por traserĉi amantinojn por li inter monaĥinoj kaj praulo de tipa rolo kiu poste famigĝos en la hispana literaturo ĉefe post la apero ĉe la fino de la 15a jarcento de [[''La [[Celestina'']]'', kiu nomigos la rolon.