Kiel registrite je 09:26, 23 jan. 2012 redakti Seminario (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 12 136 redaktoj Neniu resumo de redakto ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 05:37, 15 maj. 2012 redakti malfari Xqbot (diskuto \| kontribuoj) Robotoj 151 748 redaktoj e r2.7.3) (robota modifo de: sk:Kláštor Cluny; cosmetic changes Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 9: Iamatempe, homoj kredis ke mondofino alvenos je la jaro 1000. Tiutempe la hungaroj ekinvadis la malgradan Karolidan ŝtaton. Kristanoj opiniis, ke post morto iliaj animoj eniros ĉu Paradizon ĉu inferon. Por esti certaj supreniri paradizon, malriĉuloj faras pilgrimadon al iu ajn sankta loko kaj riĉuloj aĉetas "indulgojn". Vilhelmo la dua, duko de Akvitanujo (regiono sudokcidente de Francio) kaj grafo de Aŭvernjo, posedis romistilan vilaon en la kamparo de Klunizo. Li donis ĝin al la eklezio. Li venigis Bernon , abaton de [[Beaume les Messieurs]], kie jam staris abatejo, por estri la monaĥejon de Klunizo kaj devigi la striktan benediktan ordenregulon. Li komencis la konstruadon de la abateja preĝejo ''Cluny I''. La unua abatejo enhavis relikvojn de la sanktulo, al kiu ĝi estas dediĉita, [[Sankta Petro]]. Linio 20: Post Bernon, kiu forpasis en 926, junaj abatoj estas elektitaj per voĉdono ene de la monaĥejo. La dua abato Odon ([[926]]-[[942]]) multobligis abatejojn, en ĉiu estris unu abatejestro: 50 estas en 931, kiam li mortas. En 931 Klunizo iĝas, dank’al la papo Johano, sendependa de ĉiu potenco. Aymar ([[942]]-[[954]]) ricevis multaj donacojn. === Cluny II === La kvara abato ([[954]]-[[994]]) de ''Cluny'', [[Maïeul de Cluny\|sankta ''Maïeul'']], baptopatro de la gefiloj de la imperiestro [[Oto la 1-a (Sankta Romia Imperio)\|Otto]], konstruis laŭ la romanika arto ''Cluny II'', kiu estis konsekrita en [[981]]. La kvina abato Odilon ([[994]]-[[1049]]) estas tre fama kaj grava en historio de Cluny. Por forigi la timon de jaro 1000, li venigas italan arkitekton por konstruigi abatejon Sankta Beninjo en [[Dijon\|Diĵono]]. En 1030, Odilon monaĥestro decidis, ke la 2a de novembro estos [[Festo de mortintoj]]. Tiu Festo disvastiĝis poste tra la tuta kristanaro. Por lukti kontraŭ landsinjoroj (ĝenerale nobeloj) kiuj senĉese interbatalis, li postulis pordian militinterrompon plurfoje en la semajno : dimanĉon , sabaton , vendredon ( pro morto de Kristo ) ĵaŭdon, merkredon. Milito esti ankaŭ malpermesata dum la [[Karesmo\|granda fasto]], kaj [[advento]]. === Cluny III === Linio 35: Kiam mortis Sankta Hugo, la abatejo estis jam potenca kaj riĉa, ĉar ĝi rajtis kolekti impostojn, ricevi donacojn, ktp ... Li cerbumis pri la parabolo pri Lazaro en biblio ; laŭ li, per preĝoj oni povas helpi homojn eniri paradizon. Tial li decidas ke la 2an de novembro estos festo de mortintoj. Tiu Festo de Mortintoj disvastiĝos poste tra la tuta kristanaro. Per la mono ricevita kiam oni registrigis la forpasintojn sur kajeron, la abatejo kreis karitatan aktivadon. Linio 45: Klunizo iĝis la duaranga pilgrimadloko post [[Romo]] en [[Italio]]. Ponce de Melgueil finkonstruigis la grandan abatejon. Li diris ke pilgrimantaj homoj vidos Paradizon surtere. Arkitekturo atingis sian paroksismon. Li kverelis kun najbara Grafo de [[Brancion\|Bransiono]] ; papo subtenis tiun grafon kaj Ponce foriris, kreis monaĥejon aliloke kaj revenis poste kun armeo. La nova abatejestro estis Petro la Kultinda, sed li estis juna (dudekjara) La abatejo estis rabita kaj Ponce de Mergueil estis ekskomunikita. Petro la Kultinda iĝis la vera abatejestro . En Francujo tiam alia ordeno disvastiĝis : ordeno de la [[Cistercianoj]], kiu riproĉis klunizan ordenon kunvivi ene de homoj, tro vivi vantomontre, ne sufiĉe preĝi ktp ... Sekve de la [[Reconquista]] en [[Hispanio]], judoj kaj araboj instaliĝis en Francujo. Petro la kultinda, kiu tradukigis la Koranon kaj la Talmudon kaj studis ilin, estis verŝajne la unua kontraŭjudulo ; li skribis ideojn kiuj utilis, en [[Lyon\|Liono]], dum la kunveno (Koncilio)... ,kiu organizis [[inkvizicio]]n - terura afero : arestado kaj bruligo de ne-katolikaj homoj. Abato Petro mortis en 1156. En tiu epoko, 25 000 monaĥejoj staris en Eŭropo, 1200 en Francujo ; 600 monaĥoj vivis en Klunizo. == Dekadenco == La sekvontaj monaĥoj estras proksimume nur 3 jarojn ; foje ili demisias , foje ili estas murditaj ... Aliaj religiaj ordenoj disvastigas : [[Franciskano]]j, [[Dominikano]]j. Dum religiomilitoj ( tre gravaj en Francujo, kie protestantoj kaj katolikoj interbatalis ) abatejo de Cluny estas damaĝegita. La lasta abato, De la Rochefoucault, detruigas la malnovan abatejon kaj konstruigas novan laŭ morica arkitektostilo. Hodiaŭ estas videbla plejmulte tiu konstruaĵo. == Detruo == La jaroj sekvantaj la [[Franca revolucio de 1789\|Francan Revolucion]] estis fatalaj por la konstruaĵo. En 1790 pro la franca revolucio (kiu okazis en 1789) monaĥoj estas forigitaj; jam multaj relikvoj malaperis, ŝtelistoj prenis multajn trezorojn. La [[bieno]] de la abatejo estis vendita en [[1798]]. La abatejo estas vendita kaj utilas kiel [[ŝtonminejo]]. Linio 82: == Nova vivo == Feliĉe, danka’al [[Prosper Mérimée]] ministro pri kulturheredaĵo, la abatejo de Klunizo estis la unua heredaĵa monumento, pri kiu oni zorgis. Victor Duruy, franca ministro pri edukado, instaligas teknikan lernejon por la apudaj (45 kmn for en [[Le Creusot]] ) laboristoj, teknikistoj de metalurgiaj fabrikoj Schneider. Linio 95: Pri la 1100a datreveno de la abatejo de Cluny en muzeo de XI’ANG staras multaj steleoj. Unu el ili estas atesto de alveno de la unaj kristanoj nomitaj “nestorianoj”en Ĉinio. Anino de asocio “Ĉinio en Klunizo” veturis al XI’AN, invitis faman belskribiston kaj lian kunkunlaboranton. Ili gravuros sur steleon en Cluny poemon verkitan de fama poeto kaj pejzaĵpentristo WANG WEI. Franca loka skulptisto gravuros la francan tradukon sur alia flanko. == Bildaro == <gallery> Image:Cluny_Abbaye_Clocher_03.jpg\|La sonorilturo de la abatejo el arkaĵo Linio 106: </gallery> == Vidu ankaŭ == * [[Ordeno de Klunizo]] Linio 139: [[sh:Opatija Cluny]] [[simple:Cluny Abbey]] [[sk:Kláštor v Cluny]] [[sv:Cluny III]] [[sw:Cluny]]

Abatejo de Cluny: Malsamoj inter versioj