Vikipedio

Modalo (muziko): Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
JAnDbot (diskuto | kontribuoj)
Robotoj
79 127 redaktoj
e r2.5.2) (robota aldono de: da:Kirketoneart, sv:Kyrkotonart
Neniu resumo de redakto
Linio 3:
En la eŭropa muzik-tradicio oni konas la uzon de jenaj modaloj, kiuj fariĝis '''aŭtentaj modaloj''' en la mezepoka muziko:
 
: Dora[[Doria modalo]] (D E F G A B C)
: Friga[[Frigia modalo]] (E F G A B C D)
: Lida[[Lidia modalo]] (F G A B C D E)
: Mezolida[[Miksolidia modalo]] (G A B C D E F)
 
Ili konsistas el du kvar-notaj gametoj (mlat. ''tetrachordus'') jam konataj en la antikveco. Kiam la supra kvar notoj estas metataj antaŭe, ne perdante la originan tonalan centron (lat. ''finalis'', fino), oni obtenas la '''plagalajn modalojn''' (por kadencoj):
 
: Hipodora[[Hipodoria modalo]] (A B C '''D''' E F G)
: Hipofriga[[Hipofrigia modalo]] (B C D '''E''' F G A)
: Hipolida[[Hipolidia modalo]] (C D E '''F''' G A B)
: Hipomezolida[[Hipomezolidia modalo]] (D E F '''G''' A B C)
 
En la jaro [[1547]], la [[Svislando|svisa]] erudiciulo [[Glareano]] aldonis kvar ceteraj modaloj:
 
: Eola[[Eolia modalo]] (A B C D E F G)
: Iona[[Ionia modalo]] (C D E F G A B)
: HipoeolaHipoeolia (E F G '''A''' B C D)
: HipoionaHipoionia (G A B '''C''' D E F)
 
El la duionia aŭtentajkaj eolia modaloj evoluis respektive la modernaj [[minora gamo|minora]] kaj la [[maĵora gamo]]. En malnova eklezia muziko kaj kelka folklora muziko, kiel p.e. la hispana,[[popolmuziko]] kaj en moderna [[ĵazo]], la modaloj ludas gravan rolon. En laEkzemple klasikaen eŭropeala muzikohispana iliflamenko formortis,oni kajofte nuruzas restisla dulidian modaloj:modalon; [[MaĵoraMiles Davis]], kajkiu validas kiel patro de la [[Minoramodala ĵazo]], verkis sian komponaĵon "So What" subaze de la doria modalo.
[[Dosiero:The eight musical modes.png|thumb|left|500px|<!-- La ok melodia (reĝimoj, reĝimas). '''f''' indikas "fina" (_Curtis_, 1998). -->]]
 
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Modalo_(muziko)"