Frigia-dominanta gamo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Roboto unuecigis titolon de lastaj sekcioj; kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 1:
[[dosieroDosiero:Interval diagram oriental.svg|eta|60px|Bildigo de la frigia-dominanta gamo. ([[:dosiero:Tonleiter bildlich schema.png|Klarigo]])]]
La '''frigia-dominanta gamo''', ankaŭ nomata '''hispana gamo''' aŭ '''juda gamo''', estas [[septoneco|septona]] [[gamo]], kiu ofte estas uzata inter alie en [[hispanujo|hispana]] [[flamenko]] kaj en la juda muziko. La [[aŭgmentita]] [[duto]] inter dua kaj tria ŝtupo kaŭzas ekzotan sonon.
 
== Strukturo kaj uzado ==
Oni formas la gamon, altigante la trian ŝtupon de la [[frigia modalo|frigia]] gamo ekde la eta minortrito al la ega [[maĵora]] trito. Ĉi tiu dedukto nomiĝas en la [[Klezmero|klezmermuzika]] terminaro ''freygisch'' ([[jida lingvo|jide]]: ''frigia''). [[aliigo_aliigo (muziko)|Aliigo]] de la trito estus nekutima laŭ kompreno de la funkcia harmoniteorio. La gamo estas komprenebla kiel kvina ŝtupo de [[minoro|harmonia minoro]]. Pro tio en ĵazo eblas ankaŭ la (pli malofta) nomo '''HM 5'''. La funkciteorio de ĵazo rigardas la gamon ofte kiel aliigo de la [[miksolidia modalo|miksolidia gamo]]: ''' miksolidia (♭9/♭13)'''. Ĵazmuzikistoj uzas ĝin je la improvizado tipe je dominantaj akordoj kiel dominanta 7 kaj dominanta 7(♭9); ĝi havar je tio ĉiam streĉan karakteron kaj la funkcion de dominanto, do de akordo sur la kvina ŝtupo. En klezmera muziko ĉi tiu speco de funkciteoria rigardo estas alia: Tiu muziko uzas la gamon sur la toniko, kiu havas la bazotonon de ĉi tiu gamo kaj prezentas la unuan ŝtupon. La funkcio estas do tute alia, kio klarigas la sonimpreson sentatan ofte kiel nekutima en kunagado kun la harmoniaro. La nomo ''ahava raboh'' („noblega amo“) devenas de la komencaj vortoj de la sabatliturgio, je kio estas uzata ĉi tiu gamo.
 
La unua parto de la fama juda [[popolkanto]] ''Hava nagila'' baziĝas sur ĉi tiu gamo. Ekzemplo por uzado de ĉi tiu gamo en blankula [[popularmuziko]] estas ''So cold the night'' de ''The Communards'' (en frigia modalo sur C♯).
Linio 22:
{{Audio|Tonleiter c-spanisch und juedisch.mid|Frigia-dominanta gamo en C}}
 
== LigojEksteraj eksterenligiloj ==
* [http://www.musikurlaub.com/online-gitarrenschule/musiktheorie/tonleitern/tonleitern_ost_europa.html Gamoj de jida muziko en notacio kaj kiel MIDI por aŭskultado]
 
[[Kategorio:gamojGamoj]]
[[Kategorio:klezmeroKlezmero]]
 
[[de:Spanische und jüdische Tonleiter]]