Krabo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e taksono
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
{{kunlaboraĵo}}
{{Taksonomio
|nomo = Kraboj
Linio 55 ⟶ 54:
==Aspekto==
[[Dosiero:Gecarcinus quadratus (Nosara).jpg|thumb|left|''[[Gecarcinus quadratus]]'', [[lando krabo|landa krabo]] de [[Centra Ameriko|Centra]] kaj [[Sudameriko|Sud-Ameriko]]]]
Kraboj estas ĝenerale kovritaj per dika [[eksterskeleto]], formita ĉefe de [[kalcia karbonato]], kaj armita kun ununura paro de [[ungo]]j. Kraboj estas troveblaj en ĉiuj oceanoj de la mondo, dum multaj kraboj vivas en [[freŝadolĉa akvo]] kaj sur [[landa krabo|lando]], precipe en [[tropika]]j regionoj. Kraboj varias en grandeco deel la [[piza krabo]], kelkajn milimetrojn larĝe, al la [[japana aranea krabo]], kun krura amplekso ĝis 4 metroj.
 
[[Dosiero:Pachygrapsus marmoratus male female.png|thumb|left|La malsupro de maskla (supro) kaj femala (malsupre) individuo de ''[[Pachygrapsus marmoratus]]'', montrante la diferencon en formo de la abdomenoj]]
Kraboj ofte montras markitan [[seksa duformismo|seksan duformismo]]. Maskloj ofte havas pli grandan [[ungego]]n.
 
Alia elstara diferenco estas la formo de la [[abdomeno]]; en plej multaj masklaj kraboj, ĝi estas mallarĝa kaj triangula en formo, dum virinoj havas pli larĝan, rondigitan abdomenon.
 
==Reproduktado kaj viva ciklo==
Kraboj allogas kunulon per ajna kemia rimedo, per [[feromono]]j aŭ per vida aŭ akustika rimedo.
 
Kiam fekundiĝo okazis, la ovoj estas liberigitaj al la abdomeno de la ino, sub la vosta klapo, sekurigita per algluiĝa materialo. En ĉi tiu loko ili estas protektitaj dum embria evoluado. Kiam evoluado estas kompleta, la virinaj liveros la lastatempe-elkoviĝitajn [[krustulaj larvojlarvo|larvojn]] en la akvo, kie ili estas parto de la [[planktono]]. La ellaso ofte koincidas kun la [[tajdo]]j. La libernaĝanta eta larvoj povas flosi kaj utiligi akvajn fluojn. Ili havas spinon, kiu verŝajne reduktas la indicon de predado de pli grandaj bestoj.
 
Plejpartoj de specioj de surteraj kraboj devas [[animala migrado|migri]] malsupren al la oceano por liberigi siajn larvojn; en kelkaj kazoj tio ĉi necesigas tre vastajn migradojn. Post vivi dum mallonga tempo kiel larvoj en la oceano, la junaj kraboj devas fari ĉi tiun migradon inverse. En multaj tropikaj areoj kun landaj kraboj, ĉi tiuj migradoj ofte rezulta en konsiderinda ŝosemortigado de la kraboj.
 
==Konduto==
[[Dosiero:Carpilius convexus is consuming Heterocentrotus trigonarius in Hawaii.jpg|left|thumb|''[[Carpilius convexus]]'' konsumanta ''[[Heterocentrotus trigonarius]]'' en Havajo]]
Kraboj tipe moviĝas flanke. Kelkaj kraboj, precipe la [[Portunidae]] kaj [[Matutidae]], estas ankaŭ kapablaj de naĝado.