|
'''MUNKÁCSY Mihály MUNKÁCSY''' ([[20-a de februaro]] [[1844]], [[Munkács]] - [[1-a de majo]] [[1900]], [[Endenich]], germanio) estis unu el la plej grandaj pentristoj, eble la plej granda en [[Hungario]]. Li uzis la nomojn '''LIEB''' ĝis 1868, '''MUNKÁCSIMunkácsi''' ĝis 1880. Lia nomo venas de la urbo Munkács (nun ~Mukaĉevo en [[Ukrainio]]).
Lia patro (''LIEB Leó Lieb'') estis la bavardevena saloficisto en Munkács, lia patrino estis REÖK Ceília Reök. Lia familio en [[1848]] translokiĝis al Miskolc. Post la frua morto de la gepatroj li venis en 1850 al sia onklo ''REÖK István Reök'', [[advokato]] en [[Békéscsaba]]. Lia onklo donis lin lignaĵista lernanto en la aĝo 11. La dura konduto de la „majstroj” emocie tuŝegis lin. Post akiro de la metiarta dokumento, li iris al Arad (nun Oradea en [[Rumanio]]), sed ti li vivis en mizero, malsano kaj reiris al la onklo al (nun) [[Gyula]]. Dum la saniĝo li lernis desegnadon de germana pentristo Fischer tie vivanta. Li konatiĝis kun penroartisto [[SZAMOSSY Elek Szamossy]], kiu levis lin al si kaj instruis al li desegnadon, pentradon kaj eĉ kompletigis la mankantan kultursciojn. Poste li reiris al la onklo al [[Gerendás]]. Tie li pentris en 1863 sian unuan pentraĵon „Leterlego” (levélolvasás). Samjare li veturas la Peŝto kaj tiam li alprenis la artistan nomon MUNKÁCSIMunkácsi. ....
Post sia mizereca junuleco, li lernis mallongan tempon en [[Vieno]], [[Munkeno ]], [[Düsseldorf ]], poste en la jaro [[1871 ]] li ekloĝis en Parizo. Dum iom da tempo li tie daŭrigis pentradi scenojn el la hungara popola vivo, poste pli kaj pli multajn [[ĝenro]]pentraĵojn laŭ nederlanda maniero, regionpentraĵojn de Colpach (Luksemburgio) kaj Barbizon, krome parizajn salonscenojn, kiujn lia artkomercisto vendis por fabele altaj monsumoj en Parizo, Londono, Bruselo, poste en Usono. ▼
En 1878 li rikoltis grandan sukceson Eŭropo-vaste per sia pentraĵo „Milton”. Ĝin kaj sian pentraĵon „Kristo antaŭ Pilato”, pentritan en 1881 kun la diemensioj 416x636 cm-oj, li unue prezntis en Parizo, poste en grandaj solenaĵoj en Vieno, Budapeŝto, Londono, Bruselo kaj en pluraj urboj de [[Anglio ]], [[Skotlando ]]. ▼▲Post sia mizereca junuleco, li lernis mallongan tempon en [[Vieno]], Munkeno, Düsseldorf, poste en la jaro 1871 li ekloĝis en Parizo. Dum iom da tempo li tie daŭrigis pentradi scenojn el la hungara popola vivo, poste pli kaj pli multajn [[ĝenro]]pentraĵojn laŭ nederlanda maniero, regionpentraĵojn de Colpach (Luksemburgio) kaj Barbizon, krome parizajn salonscenojn, kiujn lia artkomercisto vendis por fabele altaj monsumoj en Parizo, Londono, Bruselo, poste en Usono.
▲En 1878 li rikoltis grandan sukceson Eŭropo-vaste per sia pentraĵo „Milton”. Ĝin kaj sian pentraĵon „Kristo antaŭ Pilato”, pentritan en 1881 kun la diemensioj 416x636 cm-oj, li unue prezntis en Parizo, poste en grandaj solenaĵoj en Vieno, Budapeŝto, Londono, Bruselo kaj en pluraj urboj de Anglio, Skotlando.
==Golgoto==
Ĝis [[Pasko]] en 1884 pretiĝis la „Golgoto” kun eĉ pli grandaj dimensioj (460x712 cm-oj), kies prezento estis tia evento en Parizo, ke eĉ Maupasant eternigis ĝin en sia romano „Bel ami” (Belulo)
En vintro 1886 Munkácsy vojaĝis en Nov-Jorkon kun la unua pentraĵo, en 1887 tie oni prezentis la Golgoton en la halo Old Tabernacle. Ambaŭ pentraĵojn aĉetis milionulo John WANAMAKERWanamaker. Dum iom da tempo li deponis ilin en sia provinca pinakoteko, poste li tenis ilin en aparat halo de Wanamaker-store en Filadelfio. Ekde 1926 liaj heredantoj tiel popularigis la du pentraĵojn ke en faska kaj paska sezonoj ili pendigis la pentraĵojn en la halo de magazeno. En 1988 oni aŭkcie vendis la pentraĵojn. La unuan aĉetis kolektanto el Kanado, la duan s-ro Csaba BERECZKIBereczki, la posedanto de Galerio „Pannonia” en Nov-Jorko. Li transdonis la Golgoton kiel deponaĵon alal Hungara Nacia Muzeo, kie oni prezentis ĝin en Pasko de jaro 1993. Ekde 1994 (ĝis?) oni povis/as vidi la renovigitan, renaskiĝintan, grandegan pentraĵon – kiel deponaĵon de la Nacia Muzeo – en la Muzeo „Déri” en Debrecen.
Ankaŭ tie ests videbla la tria peco de la Pasiono-serio de MUNKÁCSYMunkácsy, ekde 1930, la „Ecce homo” (ekce homo= jen la homo), kiel donaco de Frigyes DÉRYDéry. „Ecce homo” estas la dua laŭ okazintaĵoj bibliaj, sed la tria en la „triologio” laŭ vico de la pripentardo.
Post [[Golgoto]], MUNKÁCSYMunkácsy povintus pripentri nur la scenojn de releviĝo aŭ ĉieliro, sed pro eventoj ĉirkaŭaj (proceso DREYFUSDreyfus, pligraviĝo de lia malsano, lia soleco, forgesiteco de lia arto)li reetendis sian imagon en la historio kaj propentris en 1896 la doloran duan renkontiĝon de Jesuo kaj Pilato. Anakŭ tiu ĉi verko travojaĝis la mondon, ĝin vidis ankaŭ WANAMAKERWanamaker , sed li ne aĉetis ĝin. Post longa vagadoĝi estis prezentita en Budapeŝto en 1914. Post tio aĉetis ĝin Frigyes DÉRYDéry, hungardevena konsilisto pri komerco, viivanta en Vieno kaj li donacis ĝin al Debrecen, kun sia granda kulturhistoria kolekto.
[[Kategorio:Hungaraj pentristoj]]
|
