Józef Ulma: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Movses-bot (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: Aranĝis ISBN
eta kompletigo laŭ pola vikipedio
Linio 1:
'''Józef Ulma''' (naskiĝis en 1900, murdita la 24-an de marto 1944 en Markowa, [[distrikto Łańcucki]]) – [[Servisto de Dio]], proprietulo de [[hektaro|kelkhektara]] [[bieno]] en Markowa. Li finis kun distingo [[agrokulturo|agrokultura]]n lernejon en [[Plzeň]]. Enkondukis kultivadon de [[legomo]]j kaj [[frukto]]j, okupiĝis pri [[abelbredado]] kaj [[silko|silk]]-produktado. Katolika socia aganto, bibliotekisto, bindisto, sed antaŭ ĉio [[fotisto]]. [[Servisto de Dio]] kaj bindisto[[Justuloj inter la popoloj|justulo inter la popoloj]].
 
==Vivo==
Dum la [[dua mondmilito]] li kaŝigis en la [[garbejo]] 8 [[judoj]]n, pro kio estis mortigita de germanaj ĝendarmoj kun sia edzino Wiktoria (en progresinta [[gravedeco]]) kaj sesopo de [[infano]]j, kaj ankaŭ kune kun kaŝataj - dum pli ol du jaroj - judoj: ses membroj de la familio Szall (Ŝali) el [[Łańcut]] kaj du filinoj de Chaim Goldman - Golda kaj Laiki. Verŝajna informinto, kiu kaŭzis la [[krimo]]n estis [[ukrainoj|ukraina]] policano Włodzimierz Leś, kiu transprenis la tutan havaĵon de la familio Szall en Łańcut. En 1995 Józef Ulma kun la edzino estis postmorte distingitaj de la medalo [[Justuloj inter la popoloj]].
Li naskiĝis en malriĉa [[vilaĝo|vilaĝa]] familio, finis kvarklasan fundamentan lernejon. En 1921 soldatservis. En aĝo de 29 jaroj komencis lerni en agrikultura lernejo kaj estante 35 jara edziĝis al Wiktoria Niemczak, pli juna je 12 jaroj. Post komenciĝo de germana [[okupado]] Józef Ulma engaĝiĝis en helpado al [[holokaŭsto|eksterminataj]] judoj. Verŝajne en la dua duono de 1942 kaŝigis en sia [[garbejo]] 8 [[judoj|judajn]] fuĝintojn: ses membroj de la familio Szall (Ŝali) el [[Łańcut]] kaj du filinoj de Chaim Goldman - Golda kaj Laiki. Krome li helpis al alia juda familio konstrui terdomon en apuda arbaro kaj liveris al ĝi manĝaĵojn kun aliaj aĵoj. Post certa tempo la dometo estis malkovrita de germanoj, kiuj murdis ĝiajn loĝantojn - tri virinojn kun unu infano. Neniu tiam malkaŝis lian helpadon. Dume ceteraj judoj kaŝiĝis ĝis printempo de 1944 kiam [[ukrainoj|ukraina]] policano Włodzimierz Leś [[denunco|denuncis]] ilin. Pli frue li transprenis tutan havaĵon de la familio Szall en [[Łańcut]] kaj nun celis likvidi ties proprietulojn.
 
La 24-an de marto 1944 germanaj ĝendarmoj de Łańcut pafmortigis Józef Ulma, lian edzinon Wiktoria (en progresinta [[gravedeco]]) kaj sesopon de [[infano]]j - 8-aĝan Stasia, 6-aĝan Basia, 5-aĝan Władzio, 4-aĝan Franek, 3-aĝan Antos kaj unu kaj duonaĝan Marysia. La sepa infano mortis en sino de la patrino. Kune kun ili pereis ĉiuj kaŝataj - dum pli ol du jaroj - judoj.
 
==Memorigo==
Septembre 1995 Józef Ulma kun la edzino estis postmorte distingitaj de la medalo [[Justuloj inter la popoloj]].
Septembre 2003 [[Metropolito|Metropolita]] Kurio en [[Przemyśl]] komencis proceson de [[beatigo]] de la familio. En Markowa apud [[Łańcut]] oni starigis monumenton por memorigi [[martiro|martirologio]]n de la Servistoj de Dio kaj marte 2011 malfermis ekspozicion ''[[Samaritanoj]] el Markowa, la [[familio]] de Ulma - poloj murditaj de germanoj pro helpo al judoj''. En 2013 estos inaŭgurita Muzeo al Poloj Savantaj Judojn en [[Antaŭkarpatio]] je la nomo de Servistoj de [[Dio]], la Familio Ulma.
 
Septembre 2003 [[Metropolito|Metropolita]] Kurio en [[Przemyśl]] komencis proceson de [[beatigo]] de la familio.
Laŭ esploroj de Instituto pri Nacia Memoro en Antaŭkarpatio oni jam dokumentis preskaŭ 1700 personojn, kiuj kaŝloke ŝirmis judojn. Pli ol 200 de ili pereis pro helpo al juda loĝantaro. Dum [[faŝismo|faŝisma]] okupacio de Pollando kaŝigo de judoj estis granda risko. Nur en Pollando kaj Sovetunio pro ajna helpo al judoj minacis mortpuno. Malgraŭ tio en Pola Subtera Ŝtato oni konspire helpadis al judoj en la tuta lando.
 
SeptembreMarte 2003 [[Metropolito|Metropolita]] Kurio2004 en [[Przemyśl]] komencis proceson de [[beatigo]] de la familio. En Markowa apud [[Łańcut]] oni starigis monumenton por memorigi [[martiro|martirologio]]n de la Servistoj de Dio kaj marte 2011 malfermis ekspozicion ''[[Samaritanoj]] el Markowa, la [[familio]] de Ulma - [[poloj]] murditaj de germanoj pro helpo al judoj''. En 2013 estos inaŭgurita Muzeo al Poloj Savantaj Judojn en [[Antaŭkarpatio]] je la nomo de Servistoj de [[Dio]], la Familio Ulma.
 
Marte 2014 estos inaŭgurita en [[Antaŭkarpatio]] Muzeo al Poloj Savantaj Judojn je la nomo de Servistoj de Dio, la Familio Ulma.
 
Laŭ esploroj de [[Instituto pri Nacia Memoro]] en [[Antaŭkarpatio]] oni jam dokumentis preskaŭ 1700 personojn, kiuj kaŝloke ŝirmis judojn. Pli ol 200 de ili pereis pro helpo al juda loĝantaro. Dum [[faŝismo|faŝisma]] [[okupado|okupacio]] de Pollando kaŝigo de judoj estis granda risko. Nur en Pollando kaj Sovetunio pro ajna helpo al judoj minacis mortpuno. Malgraŭ tio en [[Pola Partizana Ŝtato|Pola Subtera Ŝtato]] oni konspire helpadis al judoj en la tuta lando.
 
==Bibliografio==
* Mateusz Szpytma, Jarosław Szarek, ''Sprawiedliwi wśród narodów świata'' (Justuloj inter nacioj de la mondo), Dom Wydawniczy Rafael, ISBN 83-602-9389-8
 
==Vidu ankaŭ==
* [[Irena Sendlerowa]]
* [[Konsilantaro por Helpo al Judoj]]
 
==Eksteraj ligiloj==