Organumo: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj) e Roboto: Forigo de 25 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q599877) |
Neniu resumo de redakto |
||
Linio 1:
[[Dosiero:Organum.png|thumb|400px|180px|Kvintorganumo]]
'''Organumo''' (latine: ''organum'') estas tekniko de kantado, kiu disvolviĝis en la [[mezepoko]], kaj estas frua formo de [Polifonio|polifonia muziko]].
== Frua organumo ==
En siaj plej fruaj etapoj, organumo envolvas du muzikajn voĉojn: melodion, kaj la saman melodion [[Transponado (muziko)|transponitan]] per konsonanca [[intervalo (muziko)|intervalo]], kutime [[perfekta kvinto]] aŭ [[Perfekta kvarto|kvarto]]. En tiuj ĉi okazoj kutime la komponaĵo komenciĝis kaj finiĝis je unisono, konservante la transponon nur inter la komenco kaj fino. Organumo estis komence improvizata; dum unu kantisto prezentis ennotigitan melodion (la "vox principalis"), alia kantisto — kantante "orele" — provizis la nenotitan duan melodion (la "vox organum"). Post paso de kelka tempo, komponistoj komencis verki kromajn partojn, kiuj ne estis nur simplaj transponoj, kaj tiel naskiĝis vera polifonio.
La unua dokumento, kiu priskribis organumon specife, kaj donis regulojn por ĝia prezento, estis la ''[[Musica enchiriadis]]'' (ĉ. [[895]]), traktato tradicie (kaj probable ne ĝuste) atribuata al [[Hucbald de St. Amand]]. En sia originala naskiĝo, organumo neniam estis destinita kiel polifonio en la moderna senco; ĝi estis destinita kiel fortigilo de la sono de unisonaj kantistoj. Ankaŭ estas klarigite en la ''Musica enchiriadis'', ke okta duobligo estis akceptata, ĉar ĝi estis neevitebla kiam viroj kaj knaboj kunkantis; kaj ankaŭ estis akceptate duobligi partojn per instrumentoj.
Organumo kiel muzika ĝenro atingis sian pinton en la dekdua jarcento per la disvolvo de du tre apartaj skoloj de organuma komponado: la [[skolo de St. Martial]] de ornama organumo, kiu eble centriĝis ĉirkaŭ la monaĥejo de St. Martial en [[Limoges]], kaj la [[skolo de Notre Dame]] de organumo en Parizo, kiu inkludis komponistojn kiel [[Leonin]] kaj [[Pérotin]], kaj el kiu kreskis la plej multaj postaj formoj kiel la [[moteto]].
== Libera organumo ==
== Vidu ankaŭ ==
Linio 55 ⟶ 25:
[[Kategorio:Muzikaj teknikoj]]
[[Kategorio:Muzikaj formoj]]
<br clear=all>
| |||