Bizanca arkitekturo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: Forigo de 33 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q47591)
Neniu resumo de redakto
Linio 11:
En preskaŭ ĉiu kazoj ofte la temploj, krom la korpo de ĉefa navo, posedis atrion aŭ nartekson, de paleokristana deveno, kaj la [[antaŭaltaro]]n antaŭata de ikonostacio, nomita tiel ĉar tie oni lokigis la pentritajn ikonojn.
 
La unua kristana verko, de la unua triono de la [[6-a jarcento]], estas la preĝejo de Sanktaj Sergio kaj Bako, en [[Konstantinopolo]] ([[527]]-[[536]]), konstruaĵo de centra kvadrata bazo kun oktogono[[okangulo]] en la centro kovrita per volbo sur ok subapogiloj kaj navo en sia ĉirkaŭo. Ankaŭ en la unua duono de la [[6-a jarcento]], oni konstruis la rektangulan preĝejon kun du volboj de la Sankta Paco aŭ de Sankta Irene, ankaŭ en [[Konstantinopolo]]. Sed la majstroverko de la bizanca arkitekturo estas la [[Preĝejo de Sankta Sofio]], dediĉita al la Dua Persono de la Sankta Triunuo, konstruita de la arkitektoj Antemio de Tralles kaj Isidoro de Mileto, inter la jaroj [[532]] kaj [[537]], laŭ la rektaj ordonoj de la imperiestro [[Justiniano la 1-a]].
 
Estis grava ankaŭ la malaperita preĝejo de la Sanktaj Apostoloj de Konstantinopolo, projektita kiel imperia [[maŭzoleo]] kaj inspirita en la preĝejo de Sankta Johano de Efeso, oferis modelon de grekkruca bazo kun kvin volboj ege imitita en la tuta bizanca mondo, ekzemple en la fama bizanca preĝejo de Sankta Marko de Venecio, verko de la [[11-a jarcento]].
Linio 18:
 
[[Dosiero:Byggnadskonsten, San Vitale i Ravenna, Nordisk familjebok.png|thumb|250px|Bazo de Sankta Vitalo de Raveno.]]
La bizancaj preĝejoj de Raveno prezentas du modelojn: unu klare inspirita en Konstantinopolo rilate la preĝejon de la Sanktoj Sergio kaj Bako, tiu de la [[preĝejo de Sankta Vitalo en Raveno]] ([[538]]-[[547]]), kiu, same kiel ties modelo, estas de oktogonaokangula bazo kun ĉirkaŭira navo inter altegaj subapogiloj kaj kun duoncirkla plilongigo ĉekape, antaŭ la [[absido]] de la [[antaŭaltaro]]; ĉepiedoj ĝi havas grandan atrion kun flankaj turoj. En tiu preĝejo de Sankta Vitalo jam aperas la plej karakteraj trajtoj de la stilaro de la mezepoka arkitekturo de Okcidento, ĉefe pri tiu rilata al la vertikala senso de la konstruo domaĝe de la antaŭa ĝistiama horizontaleco. La aliaj bizancaj preĝejoj de Raveno montras prakristanan influon pro siaj bazilikaj strukturoj kun ebena kovrilo. Ili estas la [[preĝejo de Sankta Apolinaro en Klaso]] kaj la [[preĝejo de Sankta Apolinaro la Nova]], ambaŭ de la unua duono de la [[5-a jarcento]] kaj kun elstaraj mozaikoj.
 
En la Dua Orepoko hegemoniis la preĝejoj de bazo de [[greka kruco]] kun kovrilo de kupoloj starigitaj sur tamburo kaj kun elstara unda kornico en la ekstera bazo. Tiu nova tipo de preĝejo vidiĝis en la malaparita preĝejo Nea de Konstantinopolo ([[881]]), konstruita de Basilio la 1-a. Laŭ sama kompona skemo estas la katedralo de Ateno, la preĝejo de la monaĥejo de Dafni, kiu uzas trumpojn anstataŭ pendentivoj, kaj la monaĥaj kompleksoj de la Monto Athos en Grekio.