Batalo de Żyrzyn: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: Forigo de 3 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q2023648)
kompletigo laŭ pola vikipedio
Linio 1:
'''Batalo de Żyrzyn''' estis la [[batalo]] okazinta la 8-an de aŭgusto 1863 dum la [[Januara Ribelo]] kontraŭ [[Rusia Imperio]].
Kelke da ribelaj taĉmentoj sub la komando de Michał Heidenreich-Kruk komence de aŭgusto 1863 ekmarŝis de [[Lublinio]] norden direkte al [[Podlaĥio]], dezirante tiamaniere foriri de postkurantaj ilin [[rusoj|rusaj]] soldataroj kaj tie vivigi la ribelon[[ribelo]]n.
 
Trapasante ŝoseon [[Varsovio|varsovia]]-[[Lublin|lublinan]] la ribela patrolo transprenis depeŝon[[depeŝo]]n, laŭ kiu evidentiĝis, ke tra la [[poŝto|poŝtejo]] en Żyrzyn estas trapasonta milita eskorto veturiganta 201 miloj da [[rusia rublo|rublo]]j. Generalo Kruk tuj decidis aranĝi embuskon[[embusko]]n. Lia plano estis simpla: la konvojon oni decidis ataki fronte kaj ambaŭflanke. La malfronton planis bloki unu el la ribelaj taĉmentoj.
 
Matene la 8-an de aŭgusto 1863, nombranta ĉ. 500 soldatojn[[soldato]]jn kaj du pafilegojn la eskorto subgvide de leŭtenanto Laudański estis atakita de pli multnombra (sed malpli bone armita) taĉmento de ribelantoj (ĉ. 3 mil, en tio 1400 pafistoj. La unua atako kaŭzis grandan kaoson. Rusoj ordigis vicojn kaj kun granda determino pretis ekdefendidefendi poŝtajn veturigilojn. Post trihora batalado ili komencis retiri el la batalejo, kio sukcesis nur al Laudański kune kun 87 homoj.
 
Perdoj de la rusoj estis (laŭ la raporto de Kruk) 181 mortigitoj kaj 282 kaptitoj (en tio 132 vunditoj). Poloj sufrissuferis multe pli malgrandajn perdojn: 10 mortigitaj kaj 50 vunditaj.
 
Oni akiris ĉ. 400 karabenojn[[karabeno]]jn kaj transprenis 140 milojn da rubloj. Gajnitan monon Kruk donis al organiza fortigo de taĉmentoj batalantaj en [[Lublinio]] kaj [[Podlaĥio]]. Sciigo pri la sukceso disvastiĝis ne nur en la tuta [[Kongresa Pollando]], sed ankaŭ en [[Eŭropo]].
 
Reagis ankaŭAnkaŭ la okcidenta [[publika opinio]] reagis postulante de siaj registaroj doni apogon al batalantaj [[poloj]]. Tamen en [[Sankt-Petersburgo]] oni decidis retirigi el Varsovio guberniestron de la [[Kongresa Pollando]] la grandan princon KonstantinonKonstantino Nikolajeviĉ kaj nomumi feldmarŝalon grafon Fiodor Berg. La ŝanĝo kaŭzis plifortigon de [[persekuto|persekutado]] rilate al [[poloj]] kaj finfinan likvidon de la Kongresa Pollando.
 
La batalon kun antaŭantaj ĝin eventoj priskribis [[Jarosław Iwaszkiewicz]] en [[rakonto]] titolita "Haydenreich", verkita maje 1963, kiun la aŭtoro dediĉis al memoro de sia patro kaj onklo, partoprenintoj de la januara ribelo.
 
La bataloj apud Żyrzyn (proksime al [[Puławy]]) estis memorigitaj post 1990 sur tabulo ĉe la Tombo de Nekonata Soldato en [[Varsovio]] per surskribo "ŻYRZYN 8 VIII 1863"
 
Reagis ankaŭ la okcidenta [[publika opinio]] postulante de siaj registaroj doni apogon al batalantaj [[poloj]]. Tamen en [[Sankt-Petersburgo]] oni decidis retirigi el Varsovio guberniestron de la Kongresa Pollando la grandan princon Konstantinon kaj nomumi feldmarŝalon grafon Fiodor Berg. La ŝanĝo kaŭzis plifortigon de persekutado rilate al poloj kaj finfinan likvidon de la Kongresa Pollando.
 
[[Kategorio:Januara Ribelo]]