Kongreso de Tukumano: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
 
[[Dosiero:Tucumán Casa de la Independencia.JPG|thumb|leftdekstre|300px|Tukumana Domo de Argentina Sendependigo (kongresejo).]]
La '''Kongreso de Tukumano''' estis leĝofara kaj konstitucifara asembleo de la [[Unuiĝintaj Provincoj de la Rivero Plata]], aktuale [[Respubliko Argentino]], kiu faris sesionojn – dekomence en la urbo [[San Miguel de Tucumán]], kaj poste en la urbo [[Bonaero]] – inter la jaroj [[1816]] kaj [[1820]]. Ĝi estas memorata ĉefe ĉar li aprobis la dokumentojn de la [[Deklaro de Sendependo de Argentino]] kaj de la [[Argentina Konstitucio de 1819]]. Kvankam la la [[Revolucio de Majo]] de [[1810]] reale celis absolutas sendependigon de Argentino, teorie ŝajnigis agadi je la nomo de la reĝo [[Fernando la 7-a]], kies suverenecon oni agnoskis.
 
En 1815 la tiama provizora ''Director Supremo'' nome Ignacio Álvarez Thomas, kunvokis la kongreson por kio oni elektis ĉirkaŭ la fino de la jaro po unu deputiton por ĉiu 15.000 loĝantoj el ĉiu provinco. Oni elektis ne la futuran (kaj jam realan) ĉefurbon Bonaero por eviti la premon kontraŭ la federaloj. Tukumano estis sufiĉe aparta de Bonaero kaj sufiĉe centra urbo en la lando, krom proksima al la nordaj areoj kie federaloj hegemoniis. El la deputito 18 estis advokatoj,<ref>La advokatoj estis la jenaj: Anchorena, Darregueira, Gascón, Medrano, Paso, Cabrera, Pérez Bulnes, Salguero, Malabia, Sánchez de Loria, Serrano, Pacheco de Melo, Sánchez de Bustamante, Godoy Cruz, Maza, Rivera, Boedo kaj Laprida.</ref> 9 estis pastroj,<ref>La pastroj estis la jenaj: Sáenz, Acevedo, Colombres, Del Corro, Castro Barros, Gallo, Uriarte, Aráoz kaj Thames.</ref> kaj pliaj 2 estis monaĥoj,<ref>La monaĥoj estis Oro kaj Rodríguez.</ref> dum la aliaj 4 estis militistoj.<ref>La militistoj estis la koloneloj Fernández Campero, Gorriti, Pueyrredón kaj Moldes.</ref> Ne ĉujĉiuj deputitoj elektitaj povis ĉeesti: kelkaj devis deveni el provincoj kiuj estis ankoraŭ sub influo de monarkismaj armeoj aŭ eĉ en milita stato. La sesioj ekis la 24an de marto de 1816, kun estado de 33 deputitoj.
 
Fine de la unua ĥaosa monato de kongreso oni atingis nur liston de pritraktotaj temoj. La nomumado de diversaj postenoj estis la unua grava konflikto mikse kun la militistaj problemoj. La 6an de julio, en sekreta sesio, partoprenis en la Kongresoo la generalo Manuel Belgrano, kiu estis estinta dum du jaroj ambasadoro de la Unuiĝintaj Provincoj antaŭ la registaro de [[Granda Britio]]. Belgrano konsili moderan sistemon monarkian — tio estas, konstitucia. Por aligi [[Peruo]]n al la nova monarkio, la ĉefurbo devus esti en [[Kusko]], nome kun reĝo descenda de [[Inkaoj]].<ref>Poste, la propra Belgrano mem deklaros, ke tiu propono ne estis sincera, kaj kiu celis nur allogi la apogon de la indiĝenoj de la nordo de la lando kaj de Supra Peruo. Vidu: [[Bartolomé Mitre|Mitre, Bartolomé]], ''Historia de Belgrano y de la independencia argentina''. Ed. Estrada, Bs. As., 1947.</ref> Liaj ideoj estis influitaj de la restaŭro de la monarkioj en Eŭropo post la malvenko de [[Napoleono Bonaparte]], kiel li mem esprimis dum tiu diskurso.
 
La generalo [[José de San Martín]], guberniestro de [[Kujo]], estis organizanta la Andan Armeon, por eksporti la liberigan iniciaton al Ĉilio. Necesinta eksteran helpon, li petis al la kujaj deputitoj deklari jam la Sendependigon. Tamen la momento estis malfacila: la monarkisma reago venkis ĉie, ekde [[Meksiko]] ĝis [[Ĉilio]], pasandopase portra el AltoAlta PerúPeruo, quekiu teóricamenteteorie aúnankoraŭ pertenecíaapartenis aal lasla ProvinciasUnuiĝintaj UnidasProvincoj. SóloRestis permanecían libresliberaj de la reconquistahispana españolarekonkero lasnur Provinciasla UnidasUnuiĝintaj Provincoj, la LigaFederala FederalLigo si es que se lakonsideri consideraĝin separadasepare deel lasla ProvinciasUnuiĝintaj UnidasProvincojy elkaj ParaguayParagvajo.
 
==Notoj==