Vikipedio

Granda pando: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
(Rigardi ŝanĝojn inter stabila kaj nuna versioj)
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
ligilo, ksteraj ligiloj
e Portalo, anstataŭigis: {{Portalo Animaloj}} → {{Portalo|Zoologio}}, |thumb| → |eta|, |left → |maldekstra (3) per AWB
Linio 31:
 
== Origino de grandaj pandoj ==
[[Dosiero:Giant panda at Vienna Zoo (cropped).jpg|eta|leftmaldekstra|220px|Granda pando plenkreska]]
La prapatroj de grandaj pandoj estis unuaj karnovoraj pandoj. Ili vivis en varmaj kaj malsekaj [[arbaro]]j de Lufeng kaj Yuanmou de Yunnan-[[provinco]] antau 1-2 milionoj da jaroj, poste ankaŭ en aliaj lokoj de suda Ĉinio. Tiam ilia [[korpo]] estis duone granda kompare kun tiu de la nunaj. Poste en meza [[plejstoceno]] ili okupis grandan [[areo]]n de Zhoukoudian de [[Pekino]] ghis sudo de [[rivero]] [[Jangzio]] en Ĉinio kaj eĉ etendiĝis en [[Vjetnamio]]n kaj nordan [[Birmo]]n, sed poste en malfrua meza plejstoceno, pro ŝanĝiĝo de [[klimato]], disvolviĝo de primitiva [[agrikulturo]], kaj pro sia struktura manko kaj malvastiĝo de sia tereno, ili iom post iom malprosperis. Kaj nun oni trovas ilin nur en Qinling-[[montaro]], Minŝan-[[monto]] inter Gansu kaj Siĉuan-provincoj kaj en la okcidento de Siĉuan-baseno, kies areo okupas 10 mil kvadratajn kilometrojn.
 
== Aspekto de grandaj pandoj ==
[[Dosiero:Lightmatter_pandaLightmatter panda.jpg|eta|leftmaldekstra|220px|Granda pando en zoologia ĝardeno de [[San Diego]]]]
Grandaj pandoj havas dikan [[korpo]]n, grandan kaj rondan kapon, fortajn membrojn kaj malgrandan voston. Ili longas je 160-180 160–180 cm kaj pezas je 80-125 kilogramoj. Ili aspektas kiel [[urso]], kaj pro tio oni nomas ilin ankaŭ makulharaj ursoj. Escepte de la [[oluko|okulrandoj]], [[orelo]]j, membroj kaj [[brusto]] kovritaj de nigraj [[haro]]j, ĉiuj iliaj korpopartoj estas flavetaj kaj blankaj. La kruda kaj dika felo de grandaj pandoj abundas je [[graso]] kaj iliaj haroj je spongeca varmkonserva substanco, kiu protektas ilin de malsaniga malsekeco en humida medio kaj ebligas al ili bone vivi eĉ en frosta [[vintro]].
 
== Karakteroj de grandaj pandoj ==
Linio 42:
 
== Genero de grandaj pandoj ==
[[Dosiero:Panda-thumbnail.jpg|thumbeta|leftmaldekstra|220px|<!-- San-Diego (Kalifornio) _в_ 2000 -->]]
La generopovo de grandaj pandoj estas malforta. Laŭ statistiko, 78 % de la pandinoj estas nenaskipovaj kaj 90 % de la virpandoj negeneropovaj. Dum 13-jara observado ĉinaj fakuloj trovis, ke en seksarda periodo unu virpando pariĝas kun pluraj pandinoj kaj ankaŭ pandino estas tia. Pandino nutras siajn idojn kaj bone konas siajn parencojn, kio evitigas endogamion. Virpando ne vivtenas siajn gefilojn, ĉar ĝi ne havas konstantan kunulinon. Por eviti endogamion, la junaj pandinoj antaŭ seksarda periodo iras malproksimen por edziniĝo. Laŭ analizo de fingraj hautlinioj de DNA de grandaj pandoj, oni konas la diversecon de ilia genetiko sen endogamio.
 
Linio 48:
Grandaj pandoj havas multajn najbarojn, kiaj malgrandaj pandoj, orharaj [[simio]]j, [[antilopo]]j kun kurbiĝintaj kornoj kaj [[cervo]]j kun vila krono, kies prapatroj vivis antau 1-2 milionoj da jaroj kaj spertis atakadon de glaĉiero kaj malbona [[vetero]], tamen eskapis de katastrofo danke al altaj [[monto]]j kaj profundaj [[valo]]j al sudokcidenta Ĉinio. Ili harmonie kunvivas kaj ĉiu havas sian terenon kaj sufiĉan manĝaĵon, tiel ke en la loko formiĝis stabila [[faŭno]].
<!--{{Commons|Ailuropoda melanoleuca}}-->
{{Portalo Animaloj|Zoologio}}
 
== Eksteraj ligiloj ==
Linio 54:
 
{{Karnomanĝuloj|C.}}
 
{{LigoLeginda|simple}}▼
{{LigoLeginda|sv}}▼
{{LigoLeginda|zh}}▼
 
[[Kategorio:Ursedoj]]
Linio 59 ⟶ 63:
 
{{LigoElstara|pt}}
▲{{LigoLeginda|simple}}
▲{{LigoLeginda|sv}}
▲{{LigoLeginda|zh}}
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Granda_pando"