[[Dosiero:Bendicht_TschachtlanBendicht Tschachtlan,_Die_Schlacht_am_Morgarten_ Die Schlacht am Morgarten (c._1470 1470).jpg|thumbeta|300px|rightdekstra|Batalo de Morgarten laŭ ilustraĵo de la Berna Kroniko]]
La '''Batalo de Morgarten''' la [[15-a de novembro|15-an de novembro]] [[1315]] ĉe la pasejo Morgarten en [[Oberägeri]], [[Kantono Zugo]], estis batalo inter la [[Habsburgoj]] kaj la tri [[prakantono|prakantonoj]]j de la [[Svisa Ĵurkomunumo]].
==Antaŭhistorio de la batalo==
Linio 12:
===Germana trondisputo===
Tria hipotezo vidas la konflikton pro la trono de la [[Sankta Romia Imperio]] inter la [[Habsburgoj]] kaj [[Ludoviko de Bavario]] de la [[Vitelsbaĥoj]] kiel kaŭzon de la batalo. Ludoviko estis de la [[Princelektisto|princelektistojprincelektisto]]j elektita kiel nova imperiestro, sed la malsukcesinta kontraŭulo [[Frederiko la 1-a]] ne akceptis tiun-ĉi elekton. Tio dividis la regnon, kaj la ĵurkomunumanoj metis sin en la konflikto je la flanko de la Vitelsbaĥoj.
==La batalo mem==
La Duko Leopoldo de Habsburgo kolektis en la habsburga pralando en la urboj [[Baden (Argovio)|Baden]], [[Brugg]] kaj [[Araŭo]] armeon por puni la kamparanojn de la [[Svisa Ĵurkomunumo]]. En la iluzio ke nur [[kavaliro|kavaliroj]]j rajtas batali kontraŭ kavaliroj kaj ke temas pri simpla punagado kontraŭ primitivaj kamparanoj Leopoldo ne pretigis sin al vera milito. La ĵurkomunumanoj siaflanke pretigis sin konstruante fortikaĵojn ĉe la diversaj montpasejoj kaj aliroj al centra Svislando. Nur la vojo tra [[Oberägeri]] restis pasebla libero. Ĉu tio estis [[embusko]] intenca aŭ ĉu al la ŝvicanoj nur mankis la tempon por fortiki ankaŭ tiun valon oni ne scias. Fakto estas, ke 7 jarojn post la batalo ankaŭ apud Morgarten oni konstruis defendosistemon, do tute ne veras, ke la ŝvicanoj pensis, ke Morgarten pli facile defendeblas ol la aliaj pasejoj. Fakto ankaŭ estas, ke la ĵurkomunumanoj atendis la ĉefarmeon de Leopoldo. Ili lasis pasi la longan armeokolonon por poste ataki ilin en mallarĝejo de la dorso. Per ilia nove inventita armilo la tiel nomita [[halebardo]] la ĵurkomunumanoj komencis efektivan buĉadon inter la habsburgaj kavaliroj, kiuj tiel ne havis la minimuman ŝancon apliki sian propran luktotaktikon. Laŭ la kronikoj pli ol 2000 habsburgaj soldatoj mortis sur la batalkampo dum la ŝvicanoj perdis nur 12 homojn. Eĉ se la fidindeco de tiuj-ĉi ciferoj estas viktimo de la tiama militpropogando, estas fakto, ke la batalo estis detrua malvenko de la habsburgoj.
