Alemana lingvo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj) e Roboto: Forigo de 51 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q131339) |
Iketsi (diskuto | kontribuoj) e polurado, anstataŭigis: thumb| → eta|, |right → |dekstra per AWB |
||
Linio 1:
[[Dosiero:Alemannic-Dialects-Map-French.png|
La '''alemana lingvo''' ([[Internacia Organizo por Normigado|ISO]]-Kodo [[ISO 639-3|639-3]]: '''[[GSW|gsw]]''') estas [[dialekto|dialektaro]] de la [[germana lingvo]], parolata de [[alemanoj]] en suda [[Germanio]], orienta [[Francio]] ([[Alzaco]]), [[Svislando]], [[Liĥtenŝtejno]] kaj en [[Vorarlberg]], la plej okcidenta federacia lando de [[Aŭstrio]]. Ĝiaj regionaj formoj estas tre malsimilaj kaj ne ĉiuj reciproke kompreneblaj.
== Enkonduko ==
Linio 78:
|domo||Haus||Huus||Haus
|}
== Uzo ==
Linio 89 ⟶ 88:
La kompreneblo de alemana por [[germana lingvo|altgermanparolantoj]] estas divers(mal)facila depende de la dialekto. Tial kelkaj [[lingvistiko|lingvistoj]] kiu diferencigas la lingvojn ĉefe laŭ la reciproka kompreneblo, konsideras la alemanan kiel memstara lingvo.
La uzo de la kriterio "reziproka kompreneblo" estas pridisputata ĉar la alemana kiel parto de la germanaj dialektoj sen limoj en aliajn germanajn dialektojn transiras. Pro tio la kompreneblo estas nur subjektiva faktoro dipende de aĝo, loĝloko kaj persona fono de la koncernata persono. Dependas ankaŭ kiel reciproka kompreneblo estas difinita. Oni povus tiel diferencigi plurajn alemanajn lingvojn memstarajn, ĉar la reciproka kompreneblo ankaŭ ne estas garantiita inter ĉiuj alemanaj dialektoj. Ĝenerale la kompreneblo de dialektoj kvazaŭ ĉiam ne estas garantiita por homoj venantaj de aliaj dialektregionoj.
Oni povas fakte observi, ke kutime la loĝantoj de la najbaraj dialektregionoj povas reciproke interkompreniĝi, dum ju pli granda estas la distanco, des malpi interkompreniĝo eblas. Profesoro ''Meinrad Scheller'' en prelegserio pri [[ĝenerala lingvistiko]] en la [[Universitato Zuriko]] kreis por ĉi-tiu fenomeno la nocion "dialekta kontinuo". Dum zurikanoj kaj ŝvaboj aŭ svaboj kaj hesoj unuflanke kaj nederlandanoj kaj platgermanoj aliflanke bone interkompreniĝas, interkompreniĝo inter hesoj kaj zurikanoj aŭ hesoj kaj holandlandanoj malfacilas, kaj interkompreniĝo inter holandlandanoj kaj zurikanoj praktike maleblas.
Linio 98 ⟶ 97:
== Kial la oficiala svisa politiko konsideras la alemanan dialekto kaj ne lingvo? ==
Se oni prenas cinikan citaĵon de studento de [[Max Weinreich]] "Lingvo estas dialekto kun armeo kaj militŝiparo", tiam oni devas konstati, ke ni havas en la kazo de la alemana la escepton de la regulo. La alemana ja kvazaŭ estas la nacia ĉeflingvo de [[Svislando]] kaj tie parolata de proksimume du trionoj de la loĝantaro. Kaj Svislando ja disponas fakte post [[Rusio]] kaj [[Francio]] pri la tria plej granda kaj forte armita [[svisa armeo|armeo]] de [[Eŭropo]]. La alemana (almenaŭ la svisgermana) do estas la dialekto kun armeo ...
La respondo al la demando estas jena: En Svislando ekzistas granda nombro da dialektaj variaĵoj de la alemana. Se oni volus oficialigi la alemanan anstataŭ la germanan kiel oficlingvon, tio kaŭzus grandan konflikton. Ĉu oni adoptu la bernan aŭ ĉu la zurikan variaĵon ĉar tiuj du kun proksimume po 1,5 milionoj da parolantoj estas certe la plej gravaj. Sed tion apencelanoj, bazelanoj aŭ valezanoj certe neniam akceptus. La germana lingvo do rolas kvazaŭ la rolon de la skriba [[Esperanto]] de alemana Svislando. Parolata la germana lingvo en Svislando ja praktike ne estas.
| |||