Kiel registrite je 22:36, 18 mar. 2014 redakti Marek Mazurkiewicz (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 7 752 redaktoj ligiloj, lastaj sekcioj ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 15:23, 6 jun. 2014 redakti malfari Iketsi (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 13 630 redaktoj e polurado, anstataŭigis: thumb\| → eta\| (2), \|left → \|maldekstra (2) Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 20: \|komunejo = }} '''Homo''' estas speco de [[primatoj\|primato]], el la familio de [[homedoj]]. La vorto «[[Homo (genro)\|Homo]]» estas ankaŭ la nomo de [[Genro (biologio)\|genro]], el kiu tiu speco estas la malunua membro. Ĝi estas konscia, pensema, parolkomunikema [[animalo]], subjekto de [[socio]]-[[historio\|historia]] agado kaj [[kulturo]]. Ĝi estas [[genro]] el la [[familio]] '''[[homedo]]j'''. El la genro ''Homo'' nun vivas nur la [[specio]] ''Homo sapiens'', karakterizata per vertikala teniĝo, racia inteligento kaj parolkapablo. Distinga karakterizo de la homo estas lia uzo de altnivela [[lingvo]], lia [[kulturo]] kaj lia kapablo fari kompleksajn [[laborilo]]jn kaj uzi ilin por influi la ĉirkaŭan [[medio]]n (cetere aliaj animaloj, kiel la [[ĉimpanzo]] kapablas uzi simplajn ilojn). Linio 29: == Homo, kiel viva estaĵo == Ĝis en la malfruaj [[1980-aj jaroj]] [[~~Orangutano\|orangutanoj~~orangutano]]j, [[~~Gorilo\|goriloj~~gorilo]]j kaj [[~~Ĉimpanzo\|ĉimpanzoj~~ĉimpanzo]]j estis kunigitaj en la familio de la ''homsimioj'' (''Pongidae'') kaj kontraŭstaris la familion de la ''veraj homoj'' (''Hominidae''). Pro genetikaj komparoj oni tamen pruvis, ke ĉimpanzoj kaj goriloj estas pli parencaj al homoj ol al orangutanoj. De tiam oni kunigis homojn, ĉimpanzojn kaj gorilojn, kune kun iliaj fosiliaj prauloj al kuna [[taksono]] (''Homininae''), kiu staras apud la taksono de la orangutanoj (''Ponginae''). Linio 44: === Genetika parenceco === [[Dosiero:Hominidae tree 01.png\|eta\|maldekstra\|Procentaj diferencoj de la bazaj paroj inter homoj kaj homedoj. De maldekstre dekstren: [[orangutano]]j, [[gorilo]]j, homoj, [[Eta ĉimpanzo\|bonoboj]] kaj [[~~Ĉimpanzo\|ĉimpanzoj~~ĉimpanzo]]j]] La homa [[genaro]], kiel tiu de ĉiu [[Eŭkariotoj\|eŭkarioto]]) entenas kaj kodigajn kaj ne-kodigajn [[DNA\|DNA-sekvencojn]], kiuj ofte [[Homologio\|homologas]] al tiuj de parencaj vivuloj kaj kiuj ofte estas tute identaj al la DNA-sekvencoj de tre parencaj specioj, kiel tiuj de la grandaj simioj. Genetikaj analizoj evidentigis, ke la [[genetika diverseco]] estas ĉe la homo, kompare al aliaj homedoj, malgranda. Tion fakuloj klarigas per la portempe tre malalta [[populacio]] (ĉerande de formorto).<ref>Vidu ekzemple [[Mitokondrio\|mitokondria Eva]] aŭ [[Y-kromosoma Adamo]]</ref> Laŭ la simileco de la DNA-sekvencoj de diversaj specioj eblas kalkuli la parencecon inter ili: tiel evidentigis genetikaj analizoj, ke [[Eta ĉimpanzo\|bonoboj]], [[~~Ĉimpanzo\|ĉimpanzoj~~ĉimpanzo]]j, [[gorilo]]j kaj [[orangutano]]j (laŭ tiu vico) estas la plej proksimaj parencoj de la homo. Publikiĝis esploro en la jaro 2010, kiu evidentigas, ke 1 ĝis 4 procentoj de la DNA de [[Neandertala homo]] atingis la [[genprovizo]]n de ne-afrikaj homoj pere de [[genfluo]].<ref>Richard E. Green et al.: ''A draft sequence of the Neandertal Genome.'' [[Science]], Vol. 328, 2010, p.710–722, DOI: [http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/328/5979/710 10.1126/science.1188021]</ref> Linio 81: <gallery> Image:Da Vinci Vitruve Luc Viatour.jpg\|<!-- ~~thumb~~eta\|~~left~~maldekstra\|180px\|"L'viro _de_ Vitruvio" _dessiné_ _par_ [[Leonardo da Vinci]] _en_ 1490 (oriento, eosto) _le_ _modèle_ _des_ _proportions_ _du_ [[_Corps_ _humain_]] --> Dosiero:Map-of-human-migrations.jpg\|<!-- ~~thumb~~eta\|~~left~~maldekstra\|180px\|Mapo de fruaj homaj migradoj laŭ [[_Mitochondrial_ DNA\|_mitochondrial_]] [[loĝantara genetiko]] (La [[(arkto, arkta)]] estas je la centro de la mapo kaj la nombroj estas [[_millennia_]] antaŭ (prezenti, aktuala)). --> </gallery> Linio 116: {{havenda artikolo\|Homo}} {{LigoLeginda\|ca}}▼ [[Kategorio:Sociologio]] Linio 129 ⟶ 131: {{LigoElstara\|id}} {{LigoElstara\|ja}} ▲{{LigoLeginda\|ca}}

Homo: Malsamoj inter versioj