Violono: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: Forigo de 106 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q8355)
e polurado, anstataŭigis: thumb| → eta|, |right → |dekstra
Linio 1:
[[Dosiero:Violin_VL100Violin VL100.jpg|Violono|rightdekstra|thumb]]
 
'''Violono''' estas kvarkorda arĉa [[kordinstrumento]]. Pro la larĝa gamo da ebloj, kiujn ĝi ofertas al virtuoza ludanto, oni foje nomas ĝin ''reĝo de la instrumentoj''.
 
== Priskribo ==
[[Dosiero:Violin Details.jpg|thumbeta|Violono el diversaj perspektivoj]]
La korpo de violono konsistas el sontabulo (sonplato) kaj dorso iom ŝvelaj, kunigitaj per ripoj (flankoj) kaj ankaŭ per internaj blokoj, kiuj tenas respektive la (fin)butonon kaj la kolon. Korpomeze estas la talio, kies anguloj ankaŭ subteniĝas per blokoj. Fine de la korpo estas la kapo. Ĝi enhavas la kejltruojn kaj la voluton (spiralon).
 
En la tabulo estas sontruoj (pro la formo ankaŭ nomitaj "f-truoj"). Surtabule inter la truoj estas metita [[Ponto (kordinstrumento)|ponto]]. Inter la tabulo kaj la dorso (sub la pontpiedo sub la plej alta kordo) troviĝas movebla sonfosto, kaj sub la [[baso|basa]] pontpiedo estas gluita basa strio.
 
En la kapo estas agordaj kejloj. Sur la kolo estas fingroplato. Ligita al la butono per katgota ŝnuro estas la korda tenilo (finpeco), de ku la kordoj etendiĝas ĝis la kejloj, kuŝante kapfine sur selo kaj alifine sur la ponto.
 
Fine de ĉelo aŭ baso estas piedo (pikilo). Sur violono aŭ [[aldviolono]] (aldo) kutime troviĝas menton-apogilo.
 
La arĉo konsistas el ĉevalharoj streĉitaj de pinto ĝis tenilo (kalkano) de ligna stango. La tenilo konsistas el bloketo kaj ŝraŭbo.
 
Diversaj efektoj produktiĝas per uzo de harmonoj, plukado, dampado kaj diversspeca arĉado<ref>[[Fakverko:Muziko|Muzika terminaro]] 1944/1992, p. 29</ref>.
 
== Ludado ==
La fingroj mallongigas la kordojn per premo: iufoje per premo du-, tri- aŭ kvarkorda.
 
== Literaturo ==
* '''1944''': Butler, Montagu C.; Merrick, F. ''Muzika terminaro'' kun alfabeta indekso de David G. Hill. [Represo de la eldono Rickmannsworth, 1944]. [[Sofia]]: Muzika Esperanto-Ligo 1992, 35, 19 p.
 
== Proverboj ==
Ekzistas [[proverbo]]j pri violono en la [[Proverbaro Esperanta]] de [[L. L. Zamenhof]]<ref>[http://eo.lernu.net/biblioteko/proverboj/listo.php Lernu]</ref>:
* {{citaĵo|Ne el ĉiu ligno oni faras violonon.}}
* {{citaĵo|Se vi prenis la violonon, prenu ankaŭ la arĉon.}}
 
== Vidu ankaŭ ==
Linio 34:
 
=== Famaj violonistoj ===
* [[Antonio Stradivari]]
 
== Notoj kaj referencoj ==
Linio 42:
 
{{havenda artikolo|Violono}}
 
{{LigoLeginda|lt}}
 
[[Kategorio:Violono| ]]
Linio 47 ⟶ 49:
{{LigoElstara|hu}}
{{LigoElstara|simple}}
{{LigoLeginda|lt}}