Gemisto Pletono: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Iketsi (diskuto | kontribuoj) e Nekorekta linirompo (<br>), anstataŭigis: thumb| → eta| (3), |right → |dekstra, </br> → <br> per AWB |
|||
Linio 5:
|colspan="2" align="center"|''“GEMISTO PLETONO”''
|-
|[[Dosiero:Benozzo Gozzoli, Pletone, Cappella dei Magi.jpg|
-
|nomo = '''Gemisto'''
Linio 46:
== Filozofio kaj religiaj sintenoj de Gemisto Pletono ==
Post multaj jarcentoj, Pletono estis la unua kiu kuraĝis, en la ortodoksa medio precipe, publike deklari: “Ni estas ‘Ellenes’ (grekoj) prodevene kiel atestas nia lingvo kaj nia kulturo (greke: παιδεία)... “, kontraste kun sia samtempulo patriarko de Konstantinopolo, [[Gennadio Skolario]] kiu en letero al la turka sultano asertos: “... se mi estus demandita, spite de mia scio pri la antikva greka lingvo, mi respondus ke mi ne estas ‘Ellenas’ (greko), sed kristano”.<
Tiu entuziasmo, tamen, puŝis lin, laŭ teologoj kaj ortododsaj aŭtoritatoj, al ekĉesoj kiuj kaŭzis tie kaj tie akuzon pri herezo. Lia emo precipa estis atribui al la grekaj Dioj la karakterizojn de la kristana Dio.
Kaj estis ĝuste Gennadio la 2-a, patriarko de Konstantinopolo (de 1453 ĝis 1464), kiu invitis ĉiujn despotojn (nobelajn regantojn) de ĉiuflanko de Bizanco “elscenejigi” la disĉiplojn de Pletono kaj ĉiujn “Ellenes”, nome kiuj revenis al la edukado kaj kulturo grekaj. En sia letero laŭdanta bizancan lokan despoton kiu estis mortiginta Juvenalion, jam disĉiplon de Pletono, li plenĝoje emfazas: “Saluton militisto de Kristo kaj defendanto de lia gloro... Trafu, torturu, savu ...”.<ref>S. Lamprou "Paleologia - Peloponisiaca" vol. B pag.247 # Σ. Λάμπρου "Παλαιολόγεια Πελοπονησιακά"- Ateno 1926 kaj 1930</ref>
[[Dosiero:Plato's_Academy_mosaic_from_Pompeii.jpg |
En sia verko '''De Differentiis''' aŭ ''Verko en kiu Aristotelo diferenciĝas de Platono'', Pletono komparas la koncepton pri Dio en Aristotelo kaj Platono asertante ke, ĉe Platono, Dio karakteriziĝas per pli grandaj kaj elstaraj povoj tiel ke Li estas “kreinto de ĉiuj substancoj inteligeblaj kaj separitaj, kaj eksteraj, de Li, nome de la tuta universo”, dum Aristotelo Lin konsideras nenio pli ol forto movanta la universon. La Dio de Platono estas kaj principo kaj celkaŭzo de la ekzisto, dum laŭ Aristotelo Li estas nur la celo de la movo kaj de la ŝanĝo”. Pletono mokas Arstotelon kiu diskutus pri banalaj aferoj kiel pri konkoj kaj embrioj kaj neglektus atribui al Dio la kreadon de la universo. Plue Aristotelo estas mokata de Pletono pro tio ke li fiere instruas ke la ĉieloj estas konstituataj per iu “kvina elemento” kaj ke la kontemplado konstituus la “superegan plezuron de la homo, kio farus el tiu ĉi epikura simile al monaĥoj kiuj trovas sian plezuriĝon en la kontemplado en nenifarado”. Responde al al kritikoj de la verko “Defendo de Aristotelo” de Gennadio la 2-a, Pletono subtenas ke la Dio de Platono similas tiu de la kristana doktrino pli ol tiu de Aristotelo. <ref>Meyendorff, p. 113.</ref>.
Linio 72:
== Bibliografio ==
[[Dosiero:Plethon autograph.jpg|
* AA. VV., ''Sul ritorno di Pletone. Un filosofo a Rimini'' (atti del ciclo di conferenze), Raffaelli, Rimini, 2003.
* Eleonora Bairati, Anna Finocchi ''Le ricche miniere 3'', Torino, 2004, Loscher.
| |||