Marĉa cirkuo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
oiseaŭ → oiseaux
Linio 23:
== Okcidenta marĉocirkuo ==
La '''Marĉa cirkuo''' aŭ '''Okcidenta marĉocirkuo''' (''Circus aeruginosus''), reproduktiĝas tra [[Eŭropo]] kaj okcidenta [[Azio]]. Ĝi estas migranta escepte en la plej tepidaj regionoj, kaj vintras ĉefe en [[Afriko]].
[[Dosiero:C_aeruginosusC aeruginosus.jpg|thumbeta|Okcidenta marĉocirkuo (hipermelanisma ino) super kamparo]]
 
=== Aspekto ===
[[FileDosiero:Eurasian Marsh Harrier (Circus aeruginosus)- Female near Hodal I Picture 2101.jpg|thumbeta|leftmaldekstre|Tre pala ina plenkreskulo (notu brunajn vostoplumojn kaj flavan okulon) vintras ĉe [[Hodal]] ([[Faridabado]], [[Harjano]], [[Barato]])]]
La '''Marĉa cirkuo''' aŭ '''Okcidenta marĉocirkuo''' (''Circus aeruginosus''), estas la plej granda -42 ĝis 56  cm longa kaj enverguro el 115 ĝis 140  cm kaj pezo de 400 ĝis 660 g maskloj kaj de 540 ĝis 900 g inoj- el la kvar eŭropaj cirkuoj kaj estas tipa granda fortika cirkuo kun larĝaj flugiloj kiujn uzas laŭ malalta vo dum malalta flugo. Krome estas kiel aliaj cirkuoj ĉar '''ambaŭ seksoj havas malsimilajn plumarojn''' ([[seksa duformismo]]), sed iliaj plumaroj ne estas similaj al tiuj de aliaj cirkuoj kaj ankaŭ diferencoj ne estas tiom grandaj -maskloj ne estas tiom helgrizaj-. Krome ili ne havas blankan ringon ĉe vostobazo.
 
Maskloj havas larĝajn flugilojn kun helgrizaj -malantaŭe- kaj brunaj -antaŭe- partoj (tiu kontrasto klare diferencigas ilin) kaj nigraj flugilpintoj iom rondformaj. Ties kapo estas ĉama aŭ helbruna, dorso malhelbruna kaj brusto helbruna strieca, vosto kaj subaj partoj estas grizaj kaj la ventro ruĝecbruna, resume kamufla kaj kripta, trikolora identige nome bruna-helgriza-nigra. La [[iriso]]j kaj [[vaksaĵo]] de la nigra beko estas flavaj.
Linio 45:
 
==== Reproduktado ====
Komenco de la [[reprodukta sezono]] varias el meza marto al komenca majo. La maskloj ofte pariĝas al du kaj foje tri inoj. [[Parligo]] kutime daŭras por ununura reprodukta sezono, sed kelkaj paroj restas kune dum kelkaj jaroj.
 
Tiu specio nestas surgrunde inter kaj el akva planktaro inter altaj herboj kaj junkejoj (kareksejoj, sed ankaŭ sur terkultivejoj) proksimaj de akvejoj; konstruas la masklo neston el bastonetoj, kanoj kaj herboj. La ino demetas 4 aŭ 5 bluecblankajn ovojn -eĉ el 2 ĝis 8- ovalformajn kaj blankecajn kun blueca aŭ verdeca nuanco dekomence, ovojn kiujn [[Kovado|kovas]] ĉefe la ino iom dum 31–38 tagoj. Idoj, zorgitaj de la ino, [[Elnestiĝo|elnestiĝas]] post 5 aŭ 6 semajnoj kaj ekflugas post ĉirkaŭ dek tagoj. Ŝajne en naturo tiu specio povas miksiĝi kun la '''Orienta marĉa cirkuo''' (''C. spilonotus'') kaj ŝajne idoj ne estas nefruktodonaj.
 
=== Subspecioj ===
La '''Marĉa cirkuo''' aŭ '''Okcidenta marĉocirkuo''' (''Circus aeruginosus'') prezentiĝas laŭ du subspecioj, nome la tre amplekse migranta ''C. a. aeruginosus'' en Eŭropo, Azio kaj Afriko kaj ''C. a. harterti'' kiu estas subspecio de [[loĝantaj birdoj]] la tutan jaron en nordokcidenta Afriko, ĉefe en [[Maroko]], kaj laŭ kelkaj fakuloj en sudokcidenta [[Iberio]]. Tiuj subspecioj estas malfacile diferencigeblaj -nur kiam ili apudas-: ''harterti'' maskloj estas pli malhelaj dorse kaj pli helaj kaj kontrasteble striecaj sube. Ankaŭ inoj estas pli helaj.
 
===Distribuado kaj ekologio===
Linio 58:
 
[[vaganteco ĉe birdoj|Vagantoj]] atingis [[Islando]]n, la [[Acoroj]]jn, [[Malajzio]]n kaj [[Sumatro]]n. La unua dokumentata (sed nekonfirmata) vidaĵo en [[Ameriko]] estis unu birdo ŝajne fotata la 4an de decembro, 1994 ĉe la Nacia Naturrezervejo Chincoteague en [[Kantono Accomack (Virginio)]] ([[Usono]]). Sekve estis konfirmataj vidaĵoj el [[Gvadelupo]] (vintre de 2002/2003) kaj el Nacia Naturrifuĝejo Laguna Cartagena de [[Puerto Rico]] (komence de 2004 kaj januaro/februaro 2006).<ref>AOU (2000), Banks ''et al.'' (2005), Merkord ''et al.'' (2006)</ref>
[[FileDosiero:Eurasian Marsh Harrier (Circus aeruginosus) in Kolkata W.jpg|thumbeta|rightdekstre|200px|Vintranta ino ĉase ĉe [[Kolkato]] ([[Okcidenta Bengalo]], [[Barato]])]]
 
Kiel ĉe la aliaj marĉocirkuoj, tiu estas tre asocia kun areoj de [[malsekejo]]j, ĉefe tiuj riĉaj en [[fragmito]]j (''Phragmites australis''). Ĝi povas troviĝi ankaŭ en vario de aliaj malfermaj habitatoj, kiaj [[farmo]]j kaj [[herbejo]]j, ĉefe kie tiuj bordas marĉojn. Ĝi estas [[teritorio (biologio)|teritoriema]] birdo en la reprodukta sezono, kaj eĉ vintre ĝi ŝajnas malpli socia ol la aliaj cirkuoj, kiuj ofte ariĝas en grandaj grupoj<ref>Clarke ''et al.'' (1998)</ref>. Sed tio estas probable simple pro [[biotopo]]preferoj, ĉar la marĉocirkuoj estas komplete [[alopatria]]j dum kelkaj parencoj de ''C. aeruginosus'' de [[herbejo]]j kaj [[stepo]]j vintras en la samaj regionoj kaj ariĝas je manĝoresursoj kiaj apero de [[lokusto]]j. Krome en [[Nacia Parko Keoladeo]] de [[Raĝastano]] ([[Barato]]) ĉirkaŭ 100 eŭraziaj marĉocirkuoj estis observataj kunripoze ĉiun novembron/decembron; ili ariĝas en alta [[herbejo]] kie hegemonias ''Desmostachya bipinnata'' kaj vetivero (''Chrysopogon zizanioides''), sed kie tio estas tro tuŝata de homa agado ili uzas flosantajn tapisojn de [[Komuna akvohiacinto]] (''Eichhornia crassipes'') anstataŭe &ndash; la elekto de tiaj ripozejoj eble rilatas al akiro de pli frua averto pro [[predanto]]j, kiu elstaros rimarkinde se intencas ŝteliri al ripozantaj birdoj<ref>Verma (2002)</ref><!-- see note above -->.
 
===Statuso kaj konservado===
Linio 73:
 
== '''Aŭstralazia marĉocirkuo''' ==
La '''Aŭstralazia cirkuo''' (''C. approximans'') de ĉirkaŭ 50 ĝis 58 &nbsp;cm estas iom pli granda ol la '''Orienta marĉocirkuo''' (''C. spilonotus''), ofte iom pli malhela kaj havas malpli striecajn flugilojn kaj voston. Ĝi troviĝas en malseka marbordo de [[Aŭstralio]] kaj tra [[Novzelando]], sed ankaŭ en la tropika nordo de Aŭstralio, la grupo de insuloj oriente de la [[Korala maro]], [[Novkaledonio]] kaj [[Vanuatuo]].
 
==Bildaro==
Linio 109:
*[http://www.birdsofbritain.co.uk/bird-guide/marsh-harrier.htm Birds of Britain - Marĉocirkuo]
*[http://ibc.hbw.com/ibc/ Internet Bird Collection] Filmetoj
*[http://www.oiseaŭoiseaux.net/birds/western.marsh-harrier.html Oiseaux] Teksto, mapo, fotoj.
 
<!--{{Commons|Circus aeruginosus}}-->