Meduzo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Iketsi (diskuto | kontribuoj) e Portalo, anstataŭigis: {{Portalo Animaloj}} → {{Portalo|Zoologio}} per AWB |
{{Portalo|Biologio|Zoologio}} |
||
Linio 3:
{{Taksonomio
|nomo = Meduzoj
|koloro =
|dosiero = Jelly_Monterey.jpg
|dosiero larĝo = 300px
|priskribo de dosiero = ''Chrysaora quinquecirrha''
|regno = [[
|filumo = [[Knidulo]]j
|klaso = '''Scyphozoa'''
Linio 22:
Aperintaj antaŭ 700 milionoj da jaroj, la '''meduzoj''' enviciĝas inter la unuaj vivestaĵoj, kiuj aperis sur nia [[planedo]]. Oni nombras inter 3500 kaj 4000 specioj de meduzoj longaj de 2 [[centimetro]]j ĝis 3 [[metro]]j. La meduzoj loĝas en ĉiuj [[maro]]j, ĝis 300 metrojn sub la surfaco, sed eblas renkontiĝi kun ili ankaŭ en [[lago]]j kaj [[rivero]]j. Ilia vivodaŭro varias inter kelkaj monatoj kaj unu jaro.
La korpo de meduzo estas nur [[sako]] el travidebla [[gelateno|gelatenaĵo]] enhavanta 95% da [[akvo]]. La [[bestoj|besto]] spiras osmoze, solvante la [[oksigeno]]n el la akvo, kiu penetras ĝian korpon tra ĝia "haŭto", pli ĝuste [[membrano]]. Ĝia digesta aparato similas al simpla [[poŝo]], kies nura aperturo utilas kaj kiel [[buŝo]] kaj kiel [[anuso]]. Tiu "[[stomako]]" estas tegita per gastraj filamentoj sekreciantaj potencajn enzimojn, kiuj "likvigas" la predojn. La [[fekaĵo]]j eliras sub formo de etetaj buloj.
La meduzoj havas nek [[osto]]jn, nek [[koro]]n, nek [[pulmo]]jn, nek [[cerbo]]n, nek [[centra nerva sistemo|centran nervan sistemon]]; sed ja havas malkompaktan reton de [[nervo]]j. Ĉe la bazo de la [[tentaklo]]j troviĝas sentorganoj, kiuj rolas kiel miniaturaj [[okulo]]j celante kontroli la flosadon de la meduzo en la maro. [[Sekso|Seksaj]] glandoj ĉirkaŭas ĝian stomakon. La inaj glandoj fabrikas ovolojn kaj la viraj spermatozoojn. Ambaŭ reproduktaj ĉeloj estas ellasataj en la akvo, kie ili elturniĝas por interfekundiĝi.
Linio 28:
La meduzoj moviĝas kunstreĉante sian ombrelon. Tiel, la akvo malantaŭe elĵetita antaŭenpuŝas la beston, kiel fuzaĵo propulsas raketon.
[[Dosiero:Tiny Jelly.jpg|thumb]]
La meduzoj estas danĝeraj predantoj. Ili voras la [[krustulo]]jn kaj mikroorganismojn, kiuj formas la zooplanktonon; ili ankaŭ frandegas alvusojn kaj [[
Fine, la meduzoj posedas originalan kaj efikan [[armilo]]n, kiu konsistas el miloj da kapsuloj entenantaj [[veneno]]n. Tiun bruluman likvaĵon ili injektas per mikroharpunoj. Je la pli malgranda ektuŝo la viktimo estas paralizita en kelkaj eroj de [[sekundo]]. Plej ofte tiu danĝera marbesto kaŭzas ĉe la homo brulvundojn aŭ dolorajn kramfojn muskolajn. Tamen kelkaj meduzoj, kiel la terura "marvespo", kapablas mortigi homon, kiam ĝia veneno blokas la spiradon kaj sangocirkuladon. Estas do malkonsilinde tuŝi la tentaklojn de meduzoj engrundiĝintaj sur la [[sablo]] de la [[strando]]j, kiuj eĉ mortaj gardas sian urtikecan povon.
Linio 35:
{{Commons|Jellyfish}}
{{projektoj|commonscat=Scyphozoa}}
{{Portalo|Biologio|Zoologio}}
[[Kategorio:Disvolviĝ-biologio]]
| |||