|
|komunejo =
}}
La '''Paserino''' (krom la ino de pasero) kiel teknika termino (simila al tiu de aliaj lingvoj) estas [[birdo]] de la [[ordo (biologio)|ordo]] de '''Paseroformaj''', kiu inkludas pli ol la duonoduonon de ĉiuj birdospecioj. Foje konataj kiel '''ripozbirdoj''' aŭ, eĉ, malpli taŭge, kiel '''kantobirdoj''', la paserinoj formas unu el la plej diversaj teraj ordoj de [[vertebrulo]]j: kun ĉirkaŭ 5,093 [[specio]]j<ref>[http://elibrary.unm.edu/sora/Auk/v063n01/p0064-p0069.pdf Ernst Mayr, "The Number of Species of Birds", ''The Auk,'' Volumo 63, Numero 1 (Januaro, 1946), p.67]</ref>, ĝi estas preskaŭ duoble tiom diversa kiom la plej granda ordo de [[mamulo]]j, la [[Ronĝulo]]j.
La nomoj "paserino" kaj "Paseroformaj" devenas el ''Passer domesticus'', la [[scienca nomo]] de la [[tipa specio]] – la [[Pasero]] – kaj el la [[latina]] termino ''passer'' por la [[Paseroj]] kaj similaj etaj birdoj.
== Origino kaj evoluo ==
La evolua historio kaj rilatoj inter la paserinaj familioj restis sufiĉe misteraj ĝis ĉirkaŭ la fino de la [[20-a jarcento]]. Multaj paserinaj familioj estis grupitajgrupigitaj kune surbaze de morfologiaj similaĵoj kiuj, kiel oni supoxas lastatempe, estas la rezulto de [[konverĝa evoluo]], kaj ne de proksima genetika rilato. Ekzemple, la [[trogloditedoj]] de norda hemisfero, tiuj de [[Aŭstralio]], kaj tiuj de [[Novzelando]] aspektas tre similaj kaj kondutas ankaŭ simile, kaj tamen apartenas al separataj tri stupojnapartaj tri branĉoj de la familiarbo de la paserinoj; ili estas tiom nerilataj kiom eblas ene de la Paseroformaj.
Multe da priserĉado restas nefarita, sed antaŭeniro en [[molekula biologio]] kaj plibonigita [[paleobiogeografio]] montras pli kaj pli klaran bildon de la originoj kaj evoluo de la paserinoj. Nuntempe oni supozas, ke la unuaj paserinoj evoluis en [[Gondvano]] iam en la [[Paleogeno]], eble ĉirkaŭ la [[Malfrua Paleoceno]] antaŭ ĉirkaŭ 60–55 [[Ma (unuo)|milionoj da jaroj]] (''mya''). La komenca disiĝo okazis inter la [[Tyranni]], la [[Passeri]], la ''Eurylaimides'' kaj la [[Akantisitedoj]], kiuj eble evoluis dum mallonga periodo (kelkaj milionoj da jaroj). La Paseroformaj ŝajne forevoluis el tre proksima [[klado]] de "[[preskaŭpaserinaj]]" kiuj enhavus birdojn kiel la [[Pegoformaj]] kaj la [[Koracioformaj]].<ref>Johansson & Ericson (2003)</ref>
Iom poste, granda radiadodisradiado de formoj okazis for de la [[Aŭstralia kontinento]]: la [[Passeri]] aŭ kantobirdoj. Plej granda branĉo de la Passeri, "[[Passerida]]", aperis ĉu kiel frata grupo de la bazaj stirpoj kaj korvedoj ("[[Corvida]]"), aŭ pli verŝajne kiel subgrupo de tiu, kaj profunde etendiĝis al [[Eŭrazio]] kaj [[Afriko]], kie estis pli posta eksploda radiadodisradiado de novaj stirpoj. Tio verŝajne okazigis la ekziston deestigis tri plej grandajgrandajn stirpojstirpojn de paserinoj enhavantajenhavantajn ĉirkaŭ 4,000 speciojn, kiuj aldone al la klado de korvedoj kaj al multnombraj malgrandaj stirpoj formas la nuntempan diversecon de kantobirdoj. EstisOkazis ekstensivavasta [[biogeografio]] miksado, kun nordaj formoj reveninterevenantaj suden, sudaj formoj translokiĝintetranslokiĝantaj norden ktp.
=== Fosiliaj trovaĵoj ===
'''Plej fruaj paserinoj'''<br>
[[Osteologio]] de ripozbirdoj, ĉefe de ostoj de membroj, estas tre diagnoza.<ref>Vidu ekzemple. Boles (1997), Manegold ''et al.'' (2004), Mayr & Manegold (2006)</ref> Tamen, la informo pri fruaj fosilioj estas malgrandamalmulta, ĉar la unuaj Paseroformaj estis ŝajne de la eta grando de nuntempo kaj ties delikataj ostoj ne konserviĝis bone. Estas specimenoj F20688 kaj F24685 de la Kvinslanda Muzeo el [[Murgon]], [[Kvinslando]] klare rekoneblaj kiel paseroformaj; ili reprezentas du speciojn de ĉirkaŭ 10 kaj 20 cm longajlongajn kaj de ĉirkaŭ 55 mdj, ĉe [[Frua Eoceno]].<ref>Boles (1997)</ref> Tre simila grupo, la [[Zigodaktiledoj]] (nomitaj tiele pro sia [[daktilio|zigodaktila]] alproksimiĝo al ripozbirdoj) sendepende disvolviĝis je la sama tempo – kaj eble el tre rilatajparencaj prauloj –en– en teritorioj borde de [[Norda Atlantiko]], kiu tiam estishavis nur du trionojtrionojn de la nuna amplekso.
Ĝis la malkovro de la aŭstraliaj fosilioj, oni supozis, ke la ''Palaeospiza bella'' el [[Priabonio|priaboniaj]] kusejojkuŝejoj de [[Florissant]] ([[Malfrua Eoceno]], ĉirkaŭ 35 mdj) estis la plej antikva konata paseroforma. Tamen, ĝi estas nune konsiderata nepaseroforma [[preskaŭpaserino]].
El [[Bathans]] ĉe la rivero [[Manuherikia]] en [[Otago]], [[Novzelando]], [[MNZ]] S42815 [[tarsometatarso]] de birdo similgranda al [[Tuio]] kaj kelkaj ostoj de almenaŭ unu specio de birdo similgranda al [[Tiekeo]] estis ĵus priskribita. Tiuj datiĝas el Frua al [[Meza Mioceno]] (19-16 [[milionoj da jaroj]]).<ref>Worthy ''et al.'' (2007)</ref>
|
