5-a de marto: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
→‎Mortoj: Klemens Szaniawski
→‎Eventoj: batalo de Skała
Linio 17:
* [[1849]]: [[Hungara revolucio de 1848|Hungara revolucio]]: venko de hungara-pola armeo super la aŭstra en batalo de [[Szolnok]]
* [[1860]]: [[Modeno]], [[Parmo]], [[Romanjo]] kaj [[Toskanio]] aliĝis pere de [[referendumo]] al [[Regno de Sardio]]
* [[1863]]: [[Januara ribelo]] kontraŭ [[Rusia Imperio]]: pola taĉmento de [[Marian Langiewicz]] venkis en batalo de [[Skała (Malgrandopolio)|Skała]]
* [[1868]]: [[Milano]]: premiero de la opero ''[[Mefistofele]]''
* [[1872]]: [[George Westinghouse]] [[patento|patentigis]] trajnan [[bremso]]n
Linio 27 ⟶ 28:
* [[1938]]: [[Hispana Enlanda Milito]]: komenciĝis marbatalo de [[kabo (geografio)|kabo]] Palos (ĉ. 70 [[marmejlo]]jn orienten de [[Kartaĥeno (Hispanio)|Kartaĥeno]])
* [[Dua mondmilito]] en [[Pollando]] kaj la mondo:
** [[1940]]: [[Gestapo]] en [[Kalisz]] arestis ĝis tiu ĉi tago 734 personojn
** [[1940]]: Politika Buroo pri [[Centra Komitato]] de [[Komunista Partio de Sovetunio]] decidis murdi ĉirkaŭ 25 milojn de [[poloj|polaj]] [[militkaptito|militkaptitaj]] [[oficiro]]j sur orientaj teritorioj de la [[Dua Pola Respubliko]]. La akton de mortokondamno subskribis la plej gravaj gvidantoj de [[Sovetunio]]: [[Josif Stalin]], [[Vjaĉeslav Molotov]], [[Miĥail Kalinin]], [[Kliment Voroŝilov]], [[Lavrentij Berija]], [[Anastas Mikojan]] kaj [[Lazar Kaganoviĉ]]. Ĉefo de la [[genocido|genocida]] operaco estis nomumita generalo [[Vasilij Bloĥin]], la ĉefa ekzekutisto de [[NKVD]]; [[Gestapo]] arestis ĝis tiu ĉi tago en [[Kalisz]] 734 personojn
** [[1941]]: Bulgara registaro opiniis finita mision de pola delegito en [[Sofio]]
** [[1942]]: En [[Ĉefgubernio|Ĝenerala Gubernio]] ĉesis aperi [[judoj|juda]] [[konspiro|konspira]] revuo "Morgenfreiheit"
** [[1943]]: Germanaj ĝendarmoj pafmortigis en [[Łańcut]] 8 [[poloj]]n; en [[Vroclavo]] [[germanoj]] [[senkapigo|senkapigis]] 6 aktivulojn de pola rezista movado en [[Silezio]], akuzitaj interalie pri eldonado de eksterleĝa gazetaro; al germana [[koncentrejo]] [[Aŭŝvico]] venis transporto de 1405 judoj, el kiuj 809 [[SS (organizo)|SS]] tuj direktis mortigi per [[gaso]]; Ĉefa Sekur-Oficejo de [[Nazia Germanio]] decidis marki kaj limigi personan liberecon de judoj el Nazia Germanio, ĜG kaj sur okupata parto de [[Sovetunio]] devenantaj de [[Pollando]], [[Luksemburgo (lando)|Luksemburgo]], [[Slovakio]], [[Kroatio]], [[Rumanio]], [[Bulgario]], [[Grekio]], [[Nederlando]], [[Belgio]], [[Estonio]], [[Litovio]], [[Latvio]] kaj [[Norvegio]]; Organizo de Eta [[Sabotado]] "Wawer" surmurigis en [[Varsovio]] 1500 [[afiŝo]]jn kun anonco pri [[mortpuno]] verdiktita kontraŭ germanoj flanke de pola konspira Speciala Juĝejo; taĉmento de Popola Gvardio liberigis ĉ. 300 personojn en [[fervoja stacidomo]] inter [[Kielce]] kaj [[Częstochowa]], [[deportado|deportataj]] al trudlaboro en [[Nazia Germanio]]; en [[Varto]]-Lando poloj devis akiri skriban permeson por ofice [[telefono|telefoni]] de publikaj parolejoj
** Ĉefa Sekur-Oficejo de [[Nazia Germanio]] decidis marki kaj limigi personan liberecon de judoj el Nazia Germanio, ĜG kaj sur okupata parto de [[Sovetunio]] devenantaj de [[Pollando]], [[Luksemburgo (lando)|Luksemburgo]], [[Slovakio]], [[Kroatio]], [[Rumanio]], [[Bulgario]], [[Grekio]], [[Nederlando]], [[Belgio]], [[Estonio]], [[Litovio]], [[Latvio]] kaj [[Norvegio]]; testoflugo de la brita ĉasaviadilo [[Gloster-Meteor]]
** Testoflugo de la brita ĉasaviadilo [[Gloster-Meteor]]
** [[1944]]: En [[Edinburgo]] fondiĝis Fluganta Scienca [[Biblioteko]], kies celo estis faciligo al polaj [[studento]]j utiligi [[literaturo]]n; aperanta en [[Novjorko]] "Jewish Journal" skribis pri arestado de multaj [[pastro]]j pro helpado al judoj en [[okupado|okupata]] Pollando
** [[1945]]: [[Ruĝa Armeo]] konkeris [[Białogard]], [[Gryfice]], [[Kamień Pomorski]] kaj [[Stargard Szczeciński]]; polaj armeaj unuoj konkeris [[Drawsko Pomorskie]];
** [[gestapoGestapo]] translokigis dekkelkpersonan gupon de polaj judinoj de [[koncentrejo]] [[Bergen-Belsen]] al [[Buchenwald]], en [[Berno]] kunsidis Asocio de Svisa Helpo al Pollando por kunordigi ĉiun bonfarantan agadon favore al Pollando
* [[1946]]: En [[Usono]] [[Winston Churchill]] la unuan fojon uzis difinon [[fera kurteno]], kiu dislimigis [[Eŭropo]]n je [[Orienta Bloko|orienta]] kaj [[Okcidenta Eŭropo|okcidenta]]; lia parolado signis komencon de [[malvarma milito]].
* [[1950]]: Ĉefa komandanto de [[Ukraina Ribela Armeo]] [[Roman Ŝuĥeviĉ]] pereis dum provo haltigi lin fare de [[NKVD]] apud [[Lvovo]]