Zuluoj: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj) e Roboto: Forigo de 55 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q129962) |
KuBOT (diskuto | kontribuoj) e Forigo de la ŝablono(j) LigoElstara kaj/aŭ LigoLeginda laŭ VP:FA; kosmetikaj ŝanĝoj |
||
Linio 1:
[[Dosiero:Zulu shepherd.JPG|right|thumb|200px|Junulo el tribo de zuluoj en [[Sud-Afriko]]]]
'''Zuluo''' estas ano de gento de suda [[Afriko]] kun ĉirkaŭ 11 milionoj da homoj. La plimulto loĝas en [[Kvazulu-Natalo]], provinco de [[Sud-Afriko]]. La [[zulua lingvo]] (zululingve: isiZulu) apartenas al la [[
La zulua reĝlando, fondita de [[Ŝaka]] en [[1816]], ludis grandan rolon en la historio de Suda Afriko dum la 19a kaj 20a centjaroj. Dum la erao de [[apartismo]], la Zuluoj estis klasigata kiel triarangaj civitanoj kaj suferis ŝtate permesatan [[diskriminacio]]n. Ili restas nuntempe la plej multnombra gento de Suda Afriko, kaj nun havas [[egaleco|egalajn rajtojn]] inter aliaj civitanoj.
== Historio ==
=== Deveno ===
La uluoj estis granda klano en la regiono nuntempe nomata Norda Kvazulu-Natalo. La klanon fondis ĉirkaŭ 1709 Zulu kaNtombhela. Laŭ la nguniaj lingvoj, ''iZulu/iliZulu/liTulu'' signifas "ĉielon". La areon okupis multaj grandaj nguniaj komunumoj kaj klanoj (ankaŭ nomata ''isizwe'' = nacio, popolo aŭ ''isibongo'' = klano). Nguniaj komunumoj estis migrintaj suden laŭ la Afrika orienta marbordo dum
=== Regno ===
Ŝaka estis eksteredzeca filo de [[Senzangakona]], ĉefo de la Zuluoj. Li kaj lia patrino, Nandi, estis ekzilataj de Senzangakona, kaj trovis rifuĝon kun la [[Mthethwa]]. Ŝaka batalis kiel militisto sub [[Dingiswayo]], gvidanto de la [[Mthethwa Imperio]]. Kiam Senzangakona mortis, Dingiswayo helpis Ŝakan sekvi kiel ĉefo de la regno. Dingiswayon mortigis Zwide, reĝo de la [[Ndwandwe]], ĉirkaŭ 1818, kaj Ŝaka iĝis gvidanto de la tuta Mthethwa alianco.
Linio 17:
Post la kapto de Cetshwayo, la brito disigis la Zuluan Imperio en 13 "reĝlandetoj", kiuj batalis inter si. Fine Zululando estis sorbita plene en la brita kolonio de [[Natalo]].
=== Rasapartismaj jaroj ===
[[Dosiero:Zuludänzer.jpg|thumb|left|upright|Zulua viro elfaranta tradician batalantan dancon]]
Sub rasapartismo, la [[Bantustano]] de [[Zululando]] (KwaZulu, ''Kwa'' signifas ''loko de'') estis kreita por zuluoj. En 1970, la Leĝo pri Bantua Hejmlanda Civitaneco fiksis ke ĉiuj zuluoj fariĝus civitanoj de KwaZulu, perdante sian sud-afrikan civitanecon. KwaZulu konsistis je granda nombro de apartiĝintaj pecoj de lando, en kio estas nun [[Kvazulu-Natalo]]. La Ĉefministro de KwaZulu, de ĝia kreo en 1970 (kiel Zululando) estis Ĉefo [[Mangosuthu Buthelezi]]. En 1994, KwaZulu estis aliĝita kun la provinco de Natal, por formi modernan KwaZulu-Natalon.
Linio 33:
== Rimarkindaj Zuluoj ==
=== Politikistoj kaj Aktivuloj ===
* [[Jacob Zuma]] - Prezidanto de la Respubliko de Sud-Afriko.
Linio 45:
[[Kategorio:Zuluoj| ]]
[[Kategorio:Etnoj en Sudafriko]]
| |||