Aerŝipo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: Forigo de 53 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q133585)
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Forigo de la ŝablono(j) LigoElstara kaj/aŭ LigoLeginda laŭ VP:FA; kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 4:
[[Dosiero:USS Akron in flight, nov 1931.jpg|thumb|180px|USS Akron (ZRS-4) fluganta la {{daton|2|novembro|1931}}.]]
 
La '''aerŝipo''' estas flugmaŝino "pli malpeza ol aero", direktebla [[aerostato]], kies [[specifa pezo]] estas la malplia ol tiu de la [[aero]]. La malgrandan specifan pezon certigis la pleniga gaso, kiu estis komence [[hidrogeno]], sed pro ties bruliĝemo oni ŝanĝis ĝin al duoble peza [[heliumo]].
 
Konstrue ĝi havas tri tipojn:
Linio 17:
La aerŝipo evoluis el la nedirektebla balono, ĉar oni bezonis direkteblajn aerveturilojn. Oni ekuzis cigaredformajn aerŝipojn pro la bona aera rezisto. Ekde tiam oni uzis la esprimon aerŝipo anstataŭ balono. La direktado restis nesolvata ĝis malkovro de la [[vapormaŝino]].
 
La unua vera aerŝipo „Giffard I“ provflugis la 24-an de septembrro de [[1852]], ĉ. 50 jarojn antaŭ la unua [[motorflugo]] de aviadilo. Ĝin konstruis [[Henri Giffard]] kaj estis movita per 2,2&nbsp;[[Kilovatto|kW]] (3 [[ĈP]])-a [[vapormaŝino]], peza nur 45 kg. La flugo okazis de [[Parizo]] al [[Trappes]] tra 27 kilometroj. La rapido estis ĉ. 9&nbsp;[[km/h]] kaj la flugalto estis ĝis 1800 m. La longbalono, en kiun Giffard konstruis la vapormaŝinon, estis 44&nbsp;m longa kaj havis la volumenon de 2.500 kubaj metroj.<!-- [[George Cayley]] planis en [[1837]] kaj konstruis en [[1852]] la unuan direkteblan aerŝipon, antaŭpelitan per vapormaŝino--> Gondolo kaj motoro pendiĝis sur trabo sub la balono. Ĝi estis direktita per triangula velo. En [[1857]], Giffard volis efektivigi sian duan veturon, sed la veturilo detruiĝis. En [[1872]], [[Paul Haenlein]] germana inĝeniero atingas rapidon de 18&nbsp;km/h, per gasmotoro. En [[1884]] oakzis flugo per elektromotora aerŝipo kun povumo de 6,25&nbsp;kW (8,5 ĈP) dum 23 minutoj, atingante 7,6 kilometrojnkaj alton de 300 m. En 1885, [[Konstantin Ciolkovskij|Konstantin Eduardoviĉ Ciolkovskij]] verkis ankaŭ pri [[tutmetala aerŝipo]]. En [[1895]]/[[1896]] estis skizita la unua [[rigida aerŝipo]] de [[David Schwarz]] en [[Berlino]] kun ligna skeleto kaj alumina ŝelo. Li mortis dum la testa veturo en [[1897]]. Post morto de Schwarz (Ŝvarc), la patenton aĉetis en [[1898]] [[Ferdinand von Zeppelin]] kaj kiu ekis la produktadon de pasaĝerlivera aerŝipo el aluminio kaj interna rigida skeleto. Per tiuj aerŝipoj ebliĝis la vojaĝo inter [[Eŭropo]] kaj [[Ameriko]] super la oceano. La aerŝipa veturado floradis ĝis komenco de la 1930-aj jaroj. La velkadon kaŭzis la katastrofo de la grandega [[aerŝipo Hindenburg]], kun pleniga gaso da hidrogeno. Post tio la aerŝipo malaperis el la aero kaj la lokon okupis la [[flugmaŝino]]j. Ĝi aperis nur post ĉeso de la [[malvarma milito]]. La ĉefa uzmaniero de la aerŝipoj hodiaŭ estas la [[rundflugo]]j, [[aera reklamado]], observaj, esploraj taskoj.
 
== Partoj de aerŝipo ==
(tipo Zepelino, laŭ [[Esperanta Bildvortaro]])
* pasaĝera nacelo kun pasaĝeraj kajutoj
* pilota kajuto (pilotejo)
* alteriĝa [[bufro (mekaniko)|bufro]]
* observado-platformo
* aeruma kapoto de aeruma ŝakto
* ŝelo
* ekstera ŝeltavolo
* gaso-ĉeloj
* flanka motornacelo
* posta motornacelo
* aerŝipa helico
* aerŝipa pobo
* empeno
** supra direktaĝo
** direktalo
** triborda enpenaĝo
** empenalo
** empenerono (emperono)
** direkterono
 
* ankrad-turo por aerŝipoj
 
== Vidu ankaŭ ==
Linio 61:
[[Kategorio:Transportaj rimedoj]]
[[Kategorio:Aerŝipoj| ]]
 
{{LigoLeginda|de}}
{{LigoLeginda|es}}