Egalŝtupa agordo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: Forigo de 23 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q723441)
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Forigo de la ŝablono(j) LigoElstara kaj/aŭ LigoLeginda laŭ VP:FA; kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 3:
 
 
Tiamaniere agordita instrumento enhavas escepte de la [[okto]] neniun [[Intervalo (muziko)|intervalon]]„idealan“, do laŭ entjera frekvencproporcio [[Pura agordo|purepureagorditan]]agorditan, kaj la deviadoj estas nepre aŭdeblaj. Nuntempe oni ĝenerale perceptas tiujn ĉi kiel akcepteblaj (alkutimiĝo).
 
La divido de la okto en dek du tonoj kun sama frekvencproporcio al siaj najbaraj tonoj ja estas la plej uzata, tamen ne la ununura ebleco alproksimiĝi al la [[Pura agordo|puraj intervaloj]]. Per pli tonoj pro okto oni atingas pli bonajn alproksimadojn. Fakte okazis subdivido en egalŝtupe agorditan [[deknaŭŝtupa tonsistemo]].
Linio 9:
== Historio ==
[[Dosiero:Zarlino.png|thumb|Geometria ilustrado de la egalŝtupa agordo el ''Sopplimenti musicali'' (1588) de [[Gioseffo Zarlino]] ]]
La egalŝtupan agordon kiel unua povis kalkuli sufiĉe ekzakte en [[1584]] [[Zhu Zaiyu|Chu Tsai-yü]] ( 朱載堉 ) en Ĉinio helpe de sistemo de naŭciferaj nombroj. En Eŭropo tamen tiuj ĉi kalkuladoj iĝis konataj nur en 1799, sen ke oni menciis laŭnome Chu Tsai-yü. En 1588 [[Gioseffo Zarlino]] proponis ekzaktan geometrian priskribon. [[Simon Stevin]] kiel unua eŭropano priskribis en ''Van de Spiegheling der Singconst'' (manskribaĵo ĉ. aŭ antaŭ 1600) vastan alproksimiĝon helpe de procedo por radikokalkulado, tamen mise pensis garantii per tio naturajn grandajn tritojn.
 
Egalŝtupe nomataj liutagordoj de la 16-a jarcento baziĝis, kiel praktikate de [[Vincenzo Galilei]], plejparte sur duontono kun la proporcio 18:17 (ĉ. 99 Cendojn).
Linio 25:
Nuntempe oni agordas instrumentojn kun fiksajn tonaltojn kiel la [[piano]] aŭ [[gitaro]] laŭnorme egalŝtupaj, sed multajn [[orgeno]]jn kaj [[klaviceno]]jn historieme per aliaj, malegalŝtupaj [[agordo (muziko)|agordoj]].
 
=== Mishaqah ===
Araba muzikteoriulo [[Mishaqah]] egalŝtupigis la tradician araban duoktan gamon kaj dividis ĉiun okton en dudek kvar tonintervalojn. Tiu do havas duoble pli da tonoj ol la eŭropa de Werckmeister kaj diferenco de 50 [[cendo (muziko)|cendojn]] inter sinsekvaj tonoj.
 
Linio 141:
 
== Vidu ankaŭ ==
* [[Cendo (muziko)|Cendo]]
 
== Literaturo ==
* Mark Lindley: ''Stimmung und Temperatur'', in Frieder Zaminer (Hrsg.): ''Geschichte der Musiktheorie'', Bd. 6. ''Hören Messen und Rechnen in der frühen Neuzeit'', S. 109-332, Darmstadt 1987
 
{{Gamoj}}
 
[[Kategorio:Agordoj (muziko)]]
 
{{LigoLeginda|uk}}