Animo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Forigo de la ŝablono(j) LigoElstara kaj/aŭ LigoLeginda laŭ VP:FA; kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 99:
Ĉu utilas kaj eblas esploro pri tio kio estas nuntempe preskaŭ demisiata, laŭ antropologoj?
 
Parolas pri '''demisio pri animo''' precipe [[kultura antropologio|kulturaj antropologoj]]. Laŭ ili, malaperis, aparte en [[Okcidento]], la koncepto pri animo, kiu ĝuste en okcidento, kaj eble en ĉiuj kulturoj, kontribuis al la kreiĝo de la civilizo, kvazaŭ praa heredaĵo. Eble la kulturo malpli influita de tiu koncepto estis tiu juda, almenaŭ nivele de la bibliaj tekstoj. <ref>Tamen, nivele de popolo, la ideo pri animo estas konfesata laŭ la doktrino de [[fariseoj]] (vidu la evangelian epizodon de de Luko 22, 27-42 kie la resurekto implicas la ekziston de la animo). Cetere profetoj kiel Elija kaj Elizeo revenigas la animon en infanon. En 1Reĝoj (17, 21) Elija preĝas: “Dio mia, revenigu en tiun infanon lian animon". Hoŝea parolas pri supervivo de la membroj de la elektita popolo.</ref>
 
Tio aperis konsentita ĝis kiam kelkaj sentis la bezonon pruvi la ekziston de la animo per racia rezonado, trans do la tradicio kaj instinkta konsento. En Okcidento komencis tion [[Platono]] <ref> Vidu: Fedono.</ref>
 
== Origino de la koncepto pri animo ==
Tio kion tia konvinko estis kuntrerninta de la koncepto pri postmorta supervivo estas objekto de ĉiamdaŭra esploro de antrpolodio kaj filozofio. Certe, ĉar, spite de aserto pri la supervivo postmorte, oni konstatis ke la korpo de la supervivanto estis kuŝanta antaŭ la okuloj de ĉiuj kaj survoje al la ekputriĝo. Devis esti senpena kaj senaplomba, indukto, aŭ multe spontana, la konvinkiĝo ke la supervivo estas elemento nevidebla, nekaptebla, almenaŭ ĝis certa punkto, escepte en kaxo de iluzioj.
 
El la bezono de supervivo, do, ŝajnas esti naskita la koncepto pri animo. Sed kio ĝi estas? el kio ĝi estas farita? kiel ĝi kunflikiĝas al la korpo? La homo senkorpa estas ankoraŭ homo?
Linio 112:
Tiam la homo estas dupece farita: Kaj kiel ili estas kunigitaj? Kaj kiel ili pluekzistas post la disiĝo? La greka spekulativado, specife kun Platono, enmerĝiĝis tra tiuj problemoj. Ni haltu ĉe Platono. Laŭ li la animo estas apumetita al la korpo, estas entenata en ĝi kiel en kaĝo aŭ kiel navo entenas navigiston. Sed la sorto de la animo estas priskribita tiom klare kaj bone ke diversaj liaj esprimoj finiĝis por esti akceptitaj en la kristana lingvaĵo, kvankam tio ne okazas rilate la apudmeton de la animo en la korpo. Fakte, ĵus kiam la kristanoj trafis en Aristotelon kiu parolas pri animo Ankaŭ ĉe kristanoj, kiel ceteraj religioj, la bezono allasi la ekziston substanca formo de la korpo, kiu donas al la korpo ion kiu ĝin konstituas kaj ricevas ion kio al ĝi donas formon kaj ĝin igas individuo, ili trovis la novan lingvaĵon kiu kontentigis siajn ideojn. Sed la problemoj ne plimultiĝas. Kio estas la animo? Kie ĝi lokiĝas en la korpo?
 
Al la problemo pri la animo kunligiĝas tiu pri la supervivo kaj de la konvinko de transtempa kompensa sorto. Sed se pasintaĝe oni limiĝis, almenaŭ en la instruado al la popolo, konfirmi la ekziston kaj allasis al la filozofoj kaj teologoj la taskon elpensi konsenteblajn difinojn kiuj akordiĝu iele tiele kun la duboj, ne tamen rilate ĝian ekziston, sed rilate la manieron ekzisti kaj resti kunigita kun la korpo. Lastatempe oni preferas realkroĉiĝi al la praaj bibliaj konceptoj, kie, ankaŭ pro la pensmaniero kiu reĵetas la spekulativadon, pri la homo oni parolas kiel pri unuo sen destingo de elementoj kaj kiel pri pluekzisto de la tuta homo, kaj pri pluekzisto tute mallonge.
 
Hodiaŭ, kiel oni konvinkiĝas pri la ĉeesto de la la animo? Certe per la religia [[fido]] (per la fido kiun la evoluinta kredanto pruvas fundata en la revelacia vorto) aŭ pere de la racio. La evoluinta kredanto, tamen, hastas diri ke temas pri spirito, pri io nome pri kio ne eblas havi sperton. Se mankas la sperto, memkompreneblas ke mankus ankaŭ iu ajn priskribo. Kiu riskis “fizikan” priskribon, finiĝis por ridindigi la animon; kiu kredas ĝin sperti, en si mem aŭ en aliaj, ekmarŝas al ailuzioj. Aŭ envojaĝas al konkludoj kontraŭdiraj kaj dementeblaj.
Linio 162:
[[Kategorio:Kulturo]]
[[Kategorio:Antropologio]]
 
{{LigoElstara|de}}
{{LigoElstara|tr}}