Panait Istrati: Malsamoj inter versioj

En 1910 li partoprenis en la organizado de [[striko]] en Brăila. Poste li foriris kaj veturis tra [[Bukareŝto]], [[Istanbulo]], [[Kairo]], [[Napolo]], [[Parizo]] (1913-1914) kaj [[Svisio]], kie li setlis espere sanigisaniĝi el [[tuberkulozo]]. Li edziĝis du fojedufoje, ambaŭkaze malsukcese. Revenis mallonge al Rumanio, kie li klopodis vivteni sin kiel farmisto, sed denove malsukcese.

La ekonomia situacio de Istrati estis malbonega: tio, kun lialiaj malsano kaj depresio pelis lin al n [[sinmortigo]] en 1921, kiam li veturis al [[Nico]]. Lia edzino sukcesis malhelpi tion; ĉirkaŭ tiam li ekkorespondis kun [[Romain Rolland]]. En 1923 Istrati publikigis sian rakonton ''Kyra Kyralina'' kun enkonduko de Rolland. Tiu rakonto estos la unua de la ciklo ''Adrien Zograffi''. Rolland fasciniĝis pro la malfacialmalfacila vivo de Istrati kaj enkuraĝigiskuraĝigis lin verki por publikigi liajnsiajn rakontojn en la revuo kiun li kaj [[Henri Barbusse]] eldonis, ''Clarté'' (Heleco). La sekva grava verko de Istrati estis la novelo ''Codine''.

Istrati kunhavis la maldekstrajn idealojn de Rolland kaj, kiel tiu, li miris la okazigon de la [[Oktobra revolucio]]. En 1927, koincide kun la deka jariĝo de tiu, li vizitis [[Sovetunio]]n. Dum la unua parto de tiu veturado li estis akompanata de la rusa ambasadoro en Francio Christian Rakovsky (kiu poste suferos reprezaliojn pro kontraŭstaro al [[Stalino]]). Istrati konis grandan parton de la eŭropa zono de Sovetunio kaj ĉeesstisĉeestis al celebrojcelebrojn revoluciajrevoluciajn deen [[Moskvo]] kaj [[Kievo]]. En Moskvo li koincidis kun estonta amiko, la greka verkisto [[Nikos Kazantzakis]]. Istrati esprimis al [[Victor Serge]] la deziron akiri la sovetansovetian ŝtatanecon. Serge kaj Kazantzakis verkis al petantepetis tion, sed ne venis respondo.

Post malfacila ĉeesto en [[Grekio]] (1928-29), kaj forpelo fare de la polico, li revenis alen SovetunioSovetunion kaj veturis al [[Moldavio]], [[Niĵnij Novgorod]], [[Bakuo]] kaj [[Batumi]]. Istrati seniluziiĝis de la diktatoreco de Stalino kaj estis unu el la unuaj [[intelektulo]]j kiuj montris publike kritikojn (poste same faros [[Arthur Koestler]], [[André Gide]] aŭ [[George Orwell]]). Istrati denoncisdenuncis la persekutadon alde la malnovaj [[bolŝevikobolŝevisto]]j kaj amasmortigadojn. En decembro de 1928 li sendis siajn opiniojn skribe al [[OGPU]].

Post la kontraŭstaro al la stalina reĝimo, la politikaj ideoj de Istrati ambiguiĝis. La 8an de aprilo de 1933 li publikigis artikolon en la franca gazeto ''Les Nouvelles Littéraires'' kiu titoliĝis «L'homme qui n'adhère à rien» («La homo kiu al nenio aliĝas»). Istrati estis persekutata de la rumana sekreta polico nome ''Siguranţa Statului'' kaj eble pro tio publikigis en ''Cruciada Românismului'' (''La rumana krucmilito''), ĵurnalo de la faŝisma grupo Fergvardio. Fakte Istrati rilatiĝis al Mihai Stelescu, kiu estis elektita deputatodeputito en la Parlamento el la Fergvardio en 1933 kaj kiu poste abandonis la grupon, pro kio ilioni mortigis lin. Ankaŭ Istrati estis foje atakita de grupoj de la Fergvardio.

Izolita kaj senprotekta, Panait Istrati mortis en la Filareta Malsanulejo de Bukareŝto. LaiLia korpo estis enterigita en la tombejo Bellu.