Bertrand Russell: Malsamoj inter versioj

Dum la [[Brita-bura milito]] en Suda Afriko, dank'al rîcaj korespondadoj kun [[Louis Couturat]], Russell iom post iom ekkonsciis pri la sinteno de sia memlando en imperiisma miloto. Sed ĝis la unua mondmilito li daŭre subtenetas la koloniismon, pensante ke ekzistas maljustecoj inter la antaŭenira stato de la diversaj civilizacioj. Rapide poste li denuncas la sintenojn kaj agadojn de la eŭropanoj, kiuj pli kaj pli ekspluatas la laŭdirajn malsuperajn rasojn. Li fine vidas en la angla imperiismo de la 19a jarcentfino, "''aferon iafoje krimeman, ofte ridindan kaj ĉiam naŭzan''" (Freedom and Organisation, 1934).<ref>(franclingvefrance) Olivier Esteves, « L’anticolonialisme de George Orwell et Bertrand Russell », revue Agone, 45 | 2011, URL : http://revueagone.revues.org/1019. Konsultita la 19an de junio 2015. DOI : 10.4000/revueagone.1019</ref>

{{cquote|Mi ne neas la valoron de la spertoj, kiuj naskis la religion. Post siaj kuniĝoj al malveraj kredoj, ili tiom bonfaris, kiom malbonfaris; liberigotaj el ĉi tiu kuniĝo, oni povu esperi ke nur la bono restu.<ref>(france) B. Russell, ''Science et religion'' (''Scienco kaj religio''), francigita de la angla perde Philippe-Roger Mantoŭ, Gallimard, 1957, p139</ref>}}

{{cquote|Filozofio, kiu ne serĉas altrudi al la mondo sian konceptadon pri la bono kaj la malbono, ne nur havas pli grandajn ŝancojn trafi la veron, sed ankaŭ estas en pli alta morala nivelo ol filozofio, kiu, kiel la evoluismo kaj la plejmultaj tradiciaj sistemoj, senĉese kantas la laŭdojn de la universo kaj serĉas ene la esprimon de nuna idealo.<ref>(france) B. Russell, ''Le Mysticisme et la Logique'' (''La Mistikismo kaj la Logiko''), francigita de la angla perde Jean de Jenasce, Payot, 1922, p. 52</ref>}}

Lia moralo resumiĝas je la kuniĝo de la amo kaj de la scio <ref name="Ce que je crois">En(angle) B. Russell, ''CeWhat queI jeBelieve'' crois(''Tio, kion mi kredas''), Londres, 1925, Kegan Paul, Trench, Trubner (''Tio, kion mi kredas'').</ref> : sen amo, la scio estas malvarma kaj maljusteca; sen scio, la amo (aŭ la bona volo: la deziro helpi sian proksimulon) estas malpotenca kaj eble eĉ malbona.