Magmorokaĵo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Forigo de la ŝablono(j) LigoElstara kaj/aŭ LigoLeginda laŭ VP:FA
e Plutonaĵoj aŭ plutonitoj, vulkanaĵoj aŭ vulkanaj rokoj.; vidu ankaŭ
Linio 1:
[[Dosiero:Diorite.jpg|thumbeta|Diorito]]
Sub '''magmo-rokaĵoj''' aŭ '''magmaĵoj''' (magmo-devenaj rokaĵoj) oni kunigas nocie en la [[geologio]] ĉiujn [[ŝtonaĵo]]jn, kiuj ekestas per solidiĝo de [[magmo]] kaj do havas sian originon per procesojprocezoj en la [[terinterno]].
 
La magmaĵoj estas unu el la tri ĉefgrupoj de la [[petrografio]]. La du aliaj ŝtonaĵ-grupoj, kiuj havas tre malsaman ekestohistorion kaj strukturon, estas la [[sediment-rokaĵoj|sediment-devenaj]] kaj la [[metamorfoz-devenaj rokaĵoj]] (metamorfaĵoj). Je la mineralenhavo la tri grupoj tamen povas esti similaj.
Linio 6:
Magmaj rokaĵoj ĝenerale estas la naturaj kristaliĝoproduktoj de varmega [[silikata fandaĵo]], la tielnomata '''magmo'''. Kiam tiu arda-fluida maso el la terinterno venas al la surfaco, oni nomas ĝin [[lafo]]. Ĉu la malvarmiĝo kaj solidiĝo de la petrofandaĵo okazas super- aŭ subtere, havas fortan influon al la [[kristaliĝo]] kaj la [[teksturo]] de la ekestantaj rokaĵoj. Pro tio oni distingas du ĝis tri petrogrupojn:
== Profundo- kaj elflurokaĵoj ==
[[Dosiero:North america rock volcanic.jpg|thumbeta|rightdekstra|Vulkanaĵoj en [[Norda Ameriko]].]]
[[Dosiero:North america rock plutonic.jpg|thumbeta|rightdekstra|Plutonaĵoj en [[Norda Ameriko]].]]
'''Magmo-devenaj rokaĵoj''', [[magmaĵo]]j aŭ [[magmo-rokaĵo]]j estas [[rokaĵo]]j kiuj estiĝis el [[magmo]] de [[vulkano]]j aŭ de la terinterno. Tio okazas pere de diferenciga kristaliĝo ([[kristalsistemoj]]) laŭ diversaj leĝoj de [[termodinamiko]]. [[Plutonismo]] pristudas la formiĝon de rokaĵoj tre profunde sub la surfaco kaj [[Vulkanismo]] pristudas la formiĝon de rokaĵoj malprofunde aŭ ĉe la surfaco de la terkrusto. La unuaj nomiĝas plutonaĵoj aŭ [[plutonaĵoplutonito]]j, kaj la lastaj [[vulkanaĵo]]jvulkanaĵoj aŭ [[vulkanrokaĵovulkana roko|vulkanrokaĵoj]]j.
== Pliaj ecoj de la magmaĵoj ==
Alia kriterio de klasado dependas respektive de:
Linio 22:
Aliaj tipoj de magmaĵoj estas la [[tofo]]j kaj [[aglomeraĵo]]j, kiuj kunhavas similan devenon: kiam la kratero de vulkano ŝtopiĝas pro solidiĝinta [[lafo]], okazas eksplodo de diversaj materialoj kaj grandaj rokaĵoj kaj etaj ŝtonetoj aŭ eĉ polvo; kie falas grandaj ŝtonoj poste encementitaj estiĝas aglomeraĵoj kaj de la polvecaj eksplodaĵoj formiĝas tofoj.
 
Ĝenerale la magmo-rokaĵoj, kune kun la [[Metamorfozometamorfozo-devenaj rokaĵoj]], estas pli utilaj ol la [[Sedimentadsedimentad-devenaj rokaĵoj]]. Pro tio oni uzas ilin tre ofte en konstruado.
 
Ekzemploj de magmo-rokaĵoj estas la [[diorito]], la [[riolito]], la [[porfirito]], la [[gabro]], la [[bazalto]] kaj la [[sienito]].
Linio 28:
== Vidu ankaŭ ==
{{Commons | Category:Igneous_rocks | magmaj petroj | alignement=right}}
* [[Sedimenta rokaĵo]]
* [[Metamorfa rokaĵo]]
 
== Referencoj ==